Amerikan Merkez Bankası
TERCÜME: Farklı Gelir Gruplarını Etkileyen Enflasyon
COVID-19 pandemisi öncesinde, farklı alt gruplar için enflasyon ölçüm girişimleri nadiren yapılmaktaydı. ABD’de volatil gıda ve enerji fiyatlarını dışlayan çekirdek…
COVID-19 pandemisi öncesinde, farklı alt gruplar için enflasyon ölçüm girişimleri nadiren yapılmaktaydı. ABD’de volatil gıda ve enerji fiyatlarını dışlayan çekirdek enflasyon, 1990’ların ortalarından bu yana %2 civarında dar bir aralıkta dalgalanıyordu. Federal Rezerv’in tercih ettiği çekirdek kişisel tüketim harcamaları enflasyonu ise en son 1983 yılında %5’i aşmıştı. Ancak, COVID-19 pandemisinin ardından enflasyon oranlarının farklı gelir grupları üzerindeki etkileri daha fazla ilgi görmeye başladı.
Amerikalılar için 62 yaş üstü bireyleri kapsayan deneysel bir fiyat endeksi, 1987 yılında Kongre kararıyla ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) tarafından sürdürüldü. 2010’ların sonlarında ise bazı araştırmalar, belirli mağaza ürünlerine yönelik enflasyon oranlarını ölçmek için barkod tarayıcı verilerini kullandı. 2022 başlarında, enflasyonun 1970’lerde olduğu gibi yükseldiği ve farklı gelir gruplarını nasıl etkilediği üzerine yapılan çalışmalar artmaya başladı.
Son iki yılda ve tarihi bir enflasyon artışı sürecinde, federal hükümet, New York Fed ve özel araştırmacılar tarafından sağlanan makroekonomik veriler incelendi. Bu veriler, detaylı fiyat verilerini, farklı hanehalklarının bütçelerini nasıl dağıttığını kaydeden harcama anketleriyle birleştiriyor. Bu sayede, enflasyonun farklı gelir grupları için farklı şekillerde yaşandığı analiz edilebiliyor.
Düşük Gelirli Hanehalkları Daha Fazla Fiyat Artışı Yaşıyor
BLS tarafından yayınlanan “eşdeğer gelir beşlik dilimlerine göre araştırma tüketici fiyat endeksi” (R-CPI-I) verilerine göre, 2005-2024 döneminde en düşük gelir beşliğindeki hanehalkları için fiyatlar ortalama %64, en yüksek gelir beşliğindeki hanehalkları için ise %57 oranında artış göstermiştir. Bu fark, ortalama fiyat artışının %58 olduğu bir bağlamda dikkate değerdir.
COVID-19 pandemisi sonrasında ise en düşük gelir beşliğinde fiyat artışı %22,5’e, en yüksek gelir beşliğinde ise %20,5’e ulaşmıştır. Bu dönem zarfında, en düşük gelirli hanehalkları enflasyonda yaklaşık %8,3 daha fazla artış yaşamıştır. Bununla birlikte, bu ölçümün her aile için farklı deneyimler yansıttığı belirtilmektedir. Düşük gelirli ailelerin, fiyat artışlarına karşı daha az esneklik gösterebildiği ve zorunluluk maddelerine daha fazla harcama yaptığı gözlemlenmektedir.
Zincirleme CPI ile Farklılıklar Daha Belirginleşiyor
BLS’nin deneysel “zincirleme” CPI-by-income serisi (R-C-CPI-I) kullanıldığında, düşük gelirli hanehalkları ile yüksek gelirli hanehalkları arasında yaklaşık 11 puanlık bir fark ortaya çıkmaktadır. Ekonomist Xavier Jaravel’in Londra Ekonomi Okulu’nda geliştirdiği dağılımcı tüketici fiyat endeksleri ise, gelir eşitsizliğinin enflasyon oranları dikkate alındığında daha da arttığını göstermektedir. Jaravel’in bulgularına göre, 2002-2019 döneminde en üst ve en alt beşlik dilimler arasındaki gelir farkı %16 iken, bu ölçüm enflasyon farklılıkları hesaba katıldığında %23’e ulaşmaktadır. Bu durum, enflasyonun gelir eşitsizliğini derinleştirdiği anlamına gelmektedir.
Enflasyonun Etkileri Gelir Grupları Arasında Değişkenlik Gösteriyor
BLS verilerine göre, her yıl farklı gelir beşlik dilimleri enflasyonda en yüksek artışları yaşamaktadır. Örneğin, pandemi döneminin ilk yılında düşük gelirli hanehalkları en fazla fiyat artışı yaşarken, 2021 yılında orta gelirli hanehalkları, otomobil ve gaz fiyatlarındaki artış nedeniyle en yüksek enflasyon oranlarını görmüştür. 2023 yılında ise artan konut maliyetleri düşük gelirli aileler için enflasyon oranını yükseltmiştir. Yüksek gelirli hanehalkları ise bu süreçte daha düşük enflasyon oranları yaşamıştır.
Enflasyonun Getirdiği Sıkıntı Derinleşiyor
2022 Haziran ayında enflasyonun zirveye ulaştığı dönemde, orta gelir beşliği hanehalkları %19, düşük gelir beşliği ise %18,6 oranında enflasyon yaşamıştır. Bu dönemde, düşük gelirli yanıt verenlerin %64’ü fiyat artışlarından “çok stresli” olduğunu belirtmiştir. En zengin beşlik dilimde bu oran %17 olarak kaydedilmiştir.
2024 Temmuz ayında yapılan en son Household Pulse Survey sonuçlarına göre, pandemi tasarruflarının tükenmesi ve finansal güvenliğin azalması nedeniyle orta ve üst gelirli ailelerin stres düzeylerinde bir azalma gözlemlenmiştir. Ancak, düşük gelirli hanehalklarının fiyat artışlarından daha fazla etkilendiği görülmektedir.
Federal Rezerv’in Minneapolis Fed’in Fırsat ve Kapsayıcı Büyüme Enstitüsü’nde düzenlenen 2022 ilkbahar enflasyon konferansında konuşan Fed Başkan Yardımcısı Lael Brainerd, enflasyonun hanehalkları arasında farklı şekillerde yaşandığını ve bu farklılıkların gelir ve demografik bilgilerle nasıl ilişkili olduğunu anlamaya başlanıldığını ifade etmiştir.
Yeni verilerin politika yapıcılar için enflasyonun tek tip bir sorun olmadığını anlamada önemli bir rol oynadığı belirtilmiştir.
BAKMADAN GEÇME
-
Ekonomi
/ 10 Kasım 2024Erol TAŞDELEN yazdı: ATATÜRK 1929 EKONOMİ BUNALIMINI NASIL YENDİ?
Bankacılık uzmanı Erol Taşdelen'den ekonomi tarihimize çok önemli bir katkı
Borsa
/ 10 Kasım 2024Piyasalar siyasi riskleri küçümsüyor
Kısa Dalga yazarı Mehmet Çetingüleç, Pazar günü kaleme aldığı “Piyasaların gözü İmamoğlu davasında” başlıklı makalesinde Borsa’da yukarı potansiyelin yükseldiği görüşünü öne sürdü. En büyük aşağı yönlü risk ise siyaset.
Dünya Ekonomisi
/ 10 Kasım 2024YORUM: Tarihsel Gümrük Politikaları ve Trump’ın Koruyucu Ticaret Yaklaşımları
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarihinde, ekonomik kriz dönemlerinde uygulanan gümrük tarifeleri, yerli ekonomiyi koruma ve uluslararası ticaret dengelerini etkileme açısından…
Genel
/ 10 Kasım 2024İbrahim ORTAŞ : Atatürk’ün Ardında Bıraktığı Miras: 86 Yıldır Onu Arıyoruz
Atatürk, "Benim temel mirasım, aklın ve bilimin temel yol gösterici olarak kabul edilmesidir" demiştir. Aklın ve bilimin yol göstericiliği metodolojisi benimsendiğinde, diğer sorunlar daha kolay çözülebilir.
Amerikan Merkez Bankası
/ 10 Kasım 2024ANALİZ: ‘Trump Trade’ Rallisi Küresel Piyasaları Şekillendiriyor. Yatırımcılara Öneriler
ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın zaferinin ardından borsalarda yaşanan coşkunun ardından, analistler yatırımcılar için uzun vadede neyin iyi olabileceğini incelemektedir.…
Dünya Ekonomisi
/ 10 Kasım 2024ANALİZ: Almanya’nın ekonomik sıkıntıları derinleşiyor
Almanya’da Ekim ayında kişi ve sermaye şirketlerine ilişkin iflas sayısının 1.530 olduğu açıklanmıştır. Bu sayı, bir önceki aya göre %17,…
Dünya Ekonomisi
/ 10 Kasım 2024TERCÜME: Alman Otomotiv Endüstrisinde Karamsarlık Yükseliyor
Alman iş dünyasının mevcut durumu, şirketlerin değerlendirmelerinde belirgin bir düşüş yaşandığını göstermektedir. Grafik 1: Almanya Otomobil Endüstrisi Gelişimi İlgili göstergeler,…
Dünya Ekonomisi
/ 10 Kasım 2024FT: Petrol Fiyatları Düşecek mi? ABD Petrol Üretiminde Beklenen Değişiklikler
ABD’nin önde gelen petrol yöneticileri, Donald Trump’ın beklenen çevresel düzenlemeleri geri almasına büyük bir ilgi göstermektedir. Eski başkanın “drill, baby,…
Borsa
/ 10 Kasım 2024Borsa’da “Trump trade”
Uzun süredir satış baskısı altında olan BIST 100 endeksi, Trump’ın yeniden başkan seçilmesiyle birlikte hareketlendi. Trump’ın temkinli yaklaşılması gereken ‘barış getireceğim’ açıklamalarının gerçekleşmesi durumunda, Türkiye ekonomisi ve piyasaları olumlu etkilenecektir.
Gündem
/ 10 Kasım 2024Yolundan ayrılmayacağız, unutmayacağız, unutturmayacağız
Hep aklımızda, hep kalbimizde, hep önümüzde
Borsa
/ 9 Kasım 2024Piyasanın Efendileri Atilla Yeşilada – Serdar Pazı: Borsada Yeni Bir Döneme Giriyoruz
Ekonomist Atilla Yeşilada ve Serdar Pazı, Piyasanın Efendileri programında gündemdeki son gelişmeleri değerlendirdi, önümüzdeki döneme yönelik olası gelişmeleri anlattı.
Borsa
/ 9 Kasım 2024Turkcell’den yılın 3’üncü çeyreğinde güçlü ve sürdürülebilir büyüme…
Turkcell, 2024 yılı 3’üncü çeyrek finansal sonuçlarını açıkladı. Turkcell’in güçlü ve sürdürülebilir büyümesini devam ettirdiği dönemde grup gelirleri yıllık bazda yüzde 6,9 artış ile 40,2 milyar TL’ye yükseldi...
Borsa
/ 9 Kasım 2024Şişecam’ın 9 aylık net satışları 136 milyar TL seviyesinde gerçekleşti
Dört kıtada 14 ülkeye yayılan üretim faaliyetleri ve 150 ülkeyi aşan satışlarıyla küresel faaliyetlerini sürdüren Şişecam, 2024 yılının ilk dokuz ayında 136 milyar TL konsolide net satış elde etti...
Benzer Haberler