İş Bankası Sektörel Güncel Gelişmeler Raporu – (Lojistik)

Küresel iktisadi faaliyetteki yavaşlama eğilimi paralelinde lojistik sektöründe izlenen zayıf performans üçüncü çeyrekte de sürmüştür. Bu dönemde taşımacılık sektörünün ihracatı yıllık bazda %8,4 gerileyerek 9,9 milyar USD düzeyinde gerçekleşirken, yolcu taşımacılığı gelirleri turizm sektöründeki olumlu görünüm paralelinde güçlü artış sergilemiştir. Ciro endekslerine bakıldığında da hava yolu taşımacılığının diğer taşımacılık türlerinin üzerinde artışlar kaydetmeye devam ettiği izlenmiştir.

Rusya-Ukrayna savaşının ardından artan transit ticaret hacminin Türk lojistik sektörü üzerindeki olumlu etkisi azalarak da olsa sürmektedir. Bu çerçevede antrepo ve serbest bölgelerin ihracatı hızlı artış eğilimine üçüncü çeyrekte de devam etmiştir. Söz konusu artışta dahilde işleme rejimi kapsamında tanınan sürede yapılması gereken ihracat için antrepoların yaygınlaşan kullanımı da rol oynamaktadır. Böylece, Ocak-Ekim döneminde antrepo ve serbest bölgelerin ihracattan aldığı pay %13,1’e yükselmiştir. 12 aylık kümülatif verilere göre söz konusu ihracat kalemi Ekim’de 32,8 milyar USD düzeyinde gerçekleşmiştir.

Transit ticaretteki artışın ve uluslararası ticarette etkili olan belirsizliklerin depolama sürelerini ve ilave depolama kapasitesi ihtiyacını artırdığı izlenmektedir. Ayrıca, son yıllarda enflasyonist ortam da işletmelerin stok tutma eğilimini artırarak depolama faaliyetlerini daha önemli hale getirmiştir.

Ekim’in ilk haftalarından bu yana İsrail ve Filistin arasında başlayan çatışmaların bölge geneline yayılmaması, gerilimin küresel ticarette ve lojistik sektörünün performansı üzerindeki olumsuz etkilerinin sınırlı boyutta kalmasını sağlamıştır.

KPMG ve İstanbul Üniversitesi Ulaştırma ve Lojistik Fakültesi işbirliğiyle hazırlanan Lojistik Güven Endeksi üçüncü çeyrekte bir miktar yükselmiş olmakla birlikte 100 seviyesinin altında gerçekleşerek kötümser bölgede kalmaya devam etmiştir. Dış ticarete ilişkin beklentilere bakıldığında da İstanbul Sanayi Odası Türkiye İhracat İklimi Endeksi’nin Ekim’de 48,5 düzeyine gerileyerek yılın son çeyreğine ilişkin olumsuz sinyal verdiği izlenmektedir. Bununla birlikte, Haziran-Eylül arasında hızlı bir yükseliş sergileyen petrol fiyatlarının son aylarda artan jeopolitik risklere rağmen ılımlı bir seyir izlemesi sektöre yönelik riskleri sınırlandırmaktadır.

2024 yılında küresel ticarette toparlanma beklentisi sektöre ilişkin aşağı yönlü riskleri dengeleyebilecek bir başka faktör olarak öne çıkmaktadır. IMF’nin Ekim ayında yayımladığı Dünya Ekonomik Görünümü raporunda yer alan tahminlere göre dünya ticaret hacminin 2023’teki %0,9’luk zayıf artışın ardından 2024 ve 2025’te yıllık bazda %3,5 civarında artacağı tahmin edilmektedir.

12. Kalkınma Planı’nda Türkiye’nin lojistik kapasitesini genişletmenin yanı sıra içinde yer aldığı ulaştırma koridorlarının etkinliğini ve çeşitliliğini artırma çalışmalarının devam edeceği vurgulanmıştır. Sektörün olumsuz çevresel etkilerinin en aza indirilmesi ve enerji verimliliğinin arttırılması amacıyla özellikle demiryolu taşımacılığına yönelik güçlü hedefler belirlenmiştir. Bu kapsamda denizyolu taşımacılığına ilişkin de deniz ticaret filosunun iyileştirilmesi, bunun için uygun finansman modellerinin hayata geçirilmesi ve kıyı tesislerinin geliştirilmesi, Doğu Akdeniz’de yeni bir ana liman inşası Kalkınma Planı’nda yer alan politika tedbirleri arasındadır.