Recep Erçin:   Kriz Avrupa’ya sıçradı Lehman korkusu başladı

ABD’deki banka iflas krizi Avrupa’da farklı şekilde baş gösterdi. Aylardır sorunlarla gündeme gelen İsviçreli dev Credit Suisse 54 milyar dolar kredi sayesinde şimdilik tehlikeyi atlattı. Sorunlar ‘Yeni bir Lehman krizinin eşiğinde miyiz?’ sorusunu gündeme getirdi

ABD’de yaşanan banka iflasları sonrası alınan tedbirlerin etkisiyle piyasalar tam toparlandı derken bu kez Avrupa’dan kriz haberi geldi. İsviçre merkezli Credit Suisse bankasının en büyük ortağı Suudi Ulusal Bankası’nın sermaye artırımı yapmayacaklarını duyurmasıyla bankanın hisse senedi fiyatındaki düşüş yüzde 20’yi aştı ve satış baskısı piyasa geneline yayıldı.

Suudi Ulusal Bankası Başkanı Ammar Al Khudairy’nin verdiği bir demeçte Credit Suisse’e daha fazla destek vermeyeceklerini duyurmasıyla başlayan panik satışlar Avrupa’da risk algısının had safhaya çıkmasına sebep oldu. Bunun üzerine İsviçre Finansal Piyasalar Düzenleme Kurulu (FINMA) ve İsviçre Merkez Bankası (SNB), gerekirse Credit Suisse’e likidite sağlanacağını bildirdi. FINMA ve SNB’den yapılan ortak açıklamada, ABD bankacılık sektöründeki son gelişmelerin, İsviçre kurumlarına doğrudan yayılma riskine dair göstergelerin olmadığına işaret edildi.

SİSTEM İPİN UCUNDA

Credit Suisse’in borsa değeri ve borçlanma senetlerinin değerinin son günlerde piyasa tepkilerinden etkilendiği ifade edilen açıklamada, FINMA’nın banka ile yakın temas halinde olduğu vurgulandı.

Açıklamada, FINMA’nın Credit Suisse’in sistemik olarak önemli bankalar için geçerli olan daha yüksek sermaye ve likidite gerekliliklerini karşıladığını onayladığı, gerekirse SNB’nin bankaya likidite sağlayacağı bildirildi. BloombergHT’de yer alan haberde ise Credit Suisse Group AG, “likiditesini güçlendirmek için” İsviçre Ulusal Bankası’ndan (SNB) 50 milyar franka (54 milyar dolar) kadar borçlanacağını açıkladı. Perşembe günü Zürih saatiyle 01:45 civarında yayınlanan bir açıklamada, bankanın 3 milyar franka kadar dolar ve avro cinsinden nakit karşılığında bazı tahvillerini geri alacağı belirtildi. Haber, İngiliz The Guardian başta olmak üzere Avrupa basınında da geniş yer aldı. Banka ile ilgili öteden beri olumsuz haber akışı dikkat çekiyordu. ABD’deki banka krizi sonrası İsviçreli deve yönelik tek bir açıklama güvensizlik dalgasına yetti. Bu da küresel finansal piyasaların akıbetinin pamuk ipliğine bağlı olduğunu gösteriyor.

BULAŞMA RİSKİ ENDİŞESİ

Dinamik Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan, yaptığı yazılı değerlendirmede, Batı ekonomilerindeki bankacılık krizine ilişkin şunları kaleme aldı: “Swiss Credit Suisse, bankanın en büyük borç vereni Suudi National Bank’in bankaya daha fazla finansal yardım sağlayamayacağını söylemesi üzerine yüzde 30’lara varan değer kayıpları gördü. Bankanın SNB’den 54 milyar dolar borçlanacağını açıklamasına ve 3 milyar dolara kadar birinci sınıf tahviller için nakit teklifler açıklamasına rağmen, piyasalar bulaşma riskinden endişe ediyor.”

YEREL MALİ KRİZLER DÖNEMİ

Ekonomist Atilla Yeşilada’nın başında olduğu Istanbulanalytics’in günlük piyasa raporunda da konuya dikkat çekildi. “Yeni bir Lehman Anı’nın eşiğine geldik mi?” sorusuna yanıt aranan notta, “Denetim ne kadar sıkı olursa olsun, temelinde ticari ve yatırım bankalar ‘risk yöneten’ organizmalar, her zaman birden fazlasının iflası riski var. Dolayısıyla, ‘Dört tanesi birlikte batmış, tesadüf olamaz’ kuşkuculuğunun ötesine geçip, tüm finans uzmanlarının tartıştığı, bu öncüler 2007-2008 Büyük Finansal Krize yol açanLehman Brothers’la benzerlik taşıyor mu sorusuna cevap arayalım; Hayır taşımıyor. Çünkü krizden bu yana özellikle sistemik önemi olan ticari bankaların likiditesi ve sermaye yeterliliği çok sıkı denetime alındı. FED’in on yıldır süren sınırsız bilanço genişleten politikası akabinde bankacılık sistemi fevkalade likit.” denildi.

Bununla birlikte Istanbulanalytics’in notunda, “Ancak yerlerinde lokalleşmiş mali krizler görmeyeceğimiz anlamına gelmez. Nerdeyse 20 yıl süren bol ve bedava para çağı, ‘gözden uzak köşelerde’ çok riskli kuruluşlar, uygulamalar ve köpüklenmiş piyasaların palazlanmasına imkan verdi.” uyarısı yer aldı. Notta, “Kripto dünyasında likiditeyi ve işlemsel akışı sağlayan ‘borsalar (Exchangeler)’ birbiri ardından sahneye veda ediyor, yıl boyunca bir dizi güvenilir sanılan ‘stable’ para ve borsanın bunlara katıldığını göreceğiz.” ifadelerine yer verildi.

Öte yandan veriler ve haberler küresel ve kripto para piyasalarında çekilmelere sebep oldu. Kripto piyasasında da yükselişlerin ardından yüzde 5 civarında geri çekilme görüldü. Bitay Araştırma Departmanı Analisti Betül Yavuz, “Gelen veriler ve haberler ABD borsalarında satış baskısına neden oldu ve küresel piyasalarla paralel olarak gelişmeler kriptolarda da yükselişlerin ardından hızlı satış baskısı yarattı.” dedi.

Yazarın Aydınlık’ta yayınlanan analizi izniyle yeniden yayınlandı