Madeni paradan bir yılda 600 milyon lira zarar ettik!

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, üretim maliyetine ilişkin çalışmanın ardından madeni parada kullanılan bakır, çinko ve nikelin oranlarını değiştirdi.

Bu nedenle paraların ağırlıkları da değişti. 1 lira, 8.2 gramdan 6.6 grama geriledi. 50 kuruşsa 6.8 gramdan 5.5 grama düştü.

Paranın kalınlığı da yaklaşık yarım milim oynadı.

1 liranın gramajının değişmesi madeni paraların ağırlığına göre hassas bir şekilde ayarlanıp çalışan otomatları etkiledi.

Metal parayla çalışan otomatların gramajı düşmüş 1 TL’leri para üstü olarak verdiği ancak parayı tanımlayamadığı görüldü.

1 TL’nin ağırlığının değişmesi nedeniyle binlerce otomat yeniden ayarlandı.

Alım gücü düşünce zarar fırladı

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Abdullah Yasir Şahin, paranın gramajını yüzde 20 düşürdüklerini belirtti.

Şahin şunları söyledi: “1 buçuk milyar adet ile 950 milyon adet arasında yıllık metal para üretiyoruz. Bizim bu üretmiş olduğumuz metal paralardan devletin son 2022 yılında 600 milyon TL bir kaybı söz konusuydu. 1 milyar 250 milyon adet ürettiğimiz paradan dolayı onun alım gücüne göre, maliyetleri 600 milyon lira daha fazlaydı. Devletin bu kaybını önlemek maksadıyla alaşımla ve içerisindeki madeni alaşımlarla oynayarak fiyatları normale çektik. Şu an maliyetleri kurtardık aslında. Yapılmış olan işlem budur.”

‘Paramızın itibarını düşürmek için…’

Hurdacıların haksız kazanç ettiği iddialarına yanıt veren Şahin, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu tamamen spekülasyon çünkü 1 lirayı 1 liraya alan insan bunu ayrıştırmak için sonuç itibarıyla eritecek. Bu ayrıştırma maliyetleriyle birlikte muhtemelen 1 buçuk liraya mâl edecek. 1 buçuk liraya mâl edilen şeyi kaça satacak? Dolayısıyla bu spekülasyondan başka bir şey değil. Tamamen ülkemizin ve paramızın itibarını düşürmek için yapılan paylaşımlar.”

Otomat şirketlerine bildirim gitmiş

Şahin, bazı otomat üreticilerinin şikayetleriyle ilgili şöyle konuştu: “Otomatlarla alakalı olarak, parayı çıkartmaya karar verdiğimiz zaman Merkez Bankası’yla birlikte çalışıyoruz. Üretmiş olduğumuz örnekleri Merkez Bankası’na gönderiyoruz, onlar da tüm bankalara gönderiyorlar. Bankaların bankamatiklerinde böyle bir sıkıntı yok. Otomatlarla alakalı olarak ise zaten otomat üreticilerine de Merkez Bankası yeni paraları gönderiyor, ‘Bundan sonraki otomatlarınızı ve mevcut otomatlarınızı buna göre düzenleyin’ diyor. Şayet bunlar düzenlememişse doğal olarak böyle sıkıntı yaşanabilir çünkü inceliğe ve ağırlığa hassas metaller bunlar.”

‘Bize bildirilmedi’

Otomat üretim fabrikası müdürü Ali Kurtuluş Çelikol ise yaklaşık 1 buçuk aydır sıkıntı yaşadıklarını öne sürdü.

Gramaj değişikliğinin bildirilmediğini belirten Çelikol, şunları söyledi: “Bilgi gelmediği için de biz bu paraları Darphane’den aldık, otomatlarımıza koyduk. Otomatlar para iadesi yapıyor ama tekrar geri almıyor. Bundan dolayı halktan çok büyük tepki aldık. ‘Sahte para mı veriyorsunuz?’ diyorlardı. Yaklaşık 1 buçuk aydan beri bu sıkıntıyla karşı karşıyayız. Hatta otomatlarımızın üzerine ‘Bu otomatı kullanmayın, sahte para veriyor’ diye yazmışlar. Biz bu otomatlarımızın olduğu yerdeki amirlerle konuştuk, durumun böyle olmadığını, Darphane’nin para bastığını belirttik.” (DHA)

kısadalga.net