Asgari ücret görüşmeleri başlıyor: Masadaki üç senaryoya göre 2024 ücreti ne olacak?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ev sahipliğindeki toplantıda, işveren tarafını Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), işçi tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) temsil edecek. Toplantıya TİSK adına Genel Sekreter Akansel Koç, Türk-İş adına Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar katılacak.

TİSK asgari ücretin “Dengeli, istihdamı ve rekabet gücünü koruyucu” bir seviyede olması gerektiği görüşünde.

Asgari ücret bugün aylık brüt 13 bin 414 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 11 bin 402 lira 32 kuruş olarak uygulanıyor.

Türk-İş’in kasım ayı araştırmasına göre 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarını ifade eden açlık sınırı, 14 bin 25 TL olarak hesaplandı. Gıda harcaması ile giyim, konut, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarına denk gelen yoksulluk sınırı ise 45 bin 686 TL’ye yükseldi. Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti ise aylık 18 bin 239 TL’ye yükseldi.

Türk-İş Başkanı Ergün Atalay son yaptığı açıklamada, “Ülkedeki çalışma şartları, ücret ortada, marketlerde, pazarda fiyatlar ortada. Asgari ücretin alım gücü ortada. Emeklinin alım gücü ortada. Enflasyonu durdursunlar, ete, süte zam gelmesin, kiraya zam gelmesin, asgari ücreti konuşmanın da bir anlamı yok o zaman. Sen zammı ver, ertesi gün zam getir fiyatlara yani bu sürdürülebilir bir iş değil. Fiyat artışları durmadığı, enflasyon devam ettiği müddetçe bu meseleyi yılda bir kere görüşmek doğru değil” dedi.

SENARYO 1:

Net ücretin yüzde 40-45 aralığında artışla 15 bin 960-16 bin 500 TL’ye yükseltilmesi

Bu artış oranı gelir vergisinin etkisiyle teknik düzeltemeye tabi olacaktır ancak yüzde 40-45 aralığındaki artışlarla, net ücretin 15 bin 960-16 bin 500’e çekilmesini sağlayacak bir formül bulunacak. Bu oranların sağlanmasında kullanılacak araç ise kamu desteği ya da gelir vergisi oranlarındaki teknik düzeltmeler olacak. 2024 hedef enfl asyonu OVP’de yüzde 33 olmakla birlikte, Merkez Bankası’nın son enfl asyon raporunda tahmin yüzde 36’ya yükseltildi. Son asgari ücret ayarlamasının yapıldığı Haziran ayından bu yana gerçekleşen enfl asyon ise 33,64’e ulaşmış durumda. Aralık ayında, genel eğilime uygun olarak TÜFE yüzde 3 dolayında artması, Haziran zammı sonrası gerçekleşen enflasyonu 37,7’ye çekiyor. Bu artış oranında bir miktar ‘yüzde 5 dolayında refah payı verilmesi’ söylemini destekleyecek unsur da bulunuyor. Bu senaryoda, halen 500 TL olan desteği sınırlı artırması, gelir vergisi diliminde yeniden değerleme ya da yeniden değerlemenin çok az üstünde artış öngörülüyor. Bu seviyeyi destekleyen bir başka unsur da 2024 ortalama dolar kuruna göre üç aşağı-beş yukarı 400 dolarlarda bir asgari ücret seviyesi oluşması.

SENARYO 2:

Kamu katkısının artırılması

Bu ara senaryoya göre, bütçe imkânları zorlanarak oluşturulacak ilave indirimle, asgari ücretin 16 bin 500’ün üzerinde, 17 binli seviyelere kadar taşınması öngörülüyor. Bu senaryoda, yine ilk senaryoda olduğu gibi, enflasyon hedeflerine uyumlu kalınmakla birlikte, işverenin maliyetlerinin kontrol edilmesine yönelik bir arayış etkili olacak.

SENARYO 3:

Net ücretin 17 bin 500-18 bin TL’ye gelmesi

Memur ve memur emeklilerinin maaşlarına Ağustos ayında yapılan toplu sözleşme gereği verilecek yüzde 15 zam ve yine Aralık ayında olası yüzde 3 enflasyon artışıyla oluşacak fark ile birlikte (Temmuzdaki yüzde 6 zam düşüldükten sonra) verilmesi gereken artış yüzde 50’ye yaklaşıyor. Bu oranlara yakın bir zam yapılması halinde, net asgari ücretin yüzde 53,5-58 dolayında artırılması gerekecek. Bu senaryoda kamu desteğinin yükseltilerek devamı öngörülüyor. Bu senaryoya yakınsayan bir başka çalışma ise Ekonomist Hakan Kara tarafından yapıldı. Hakan Kara, resmi enflasyon hedefine göre, 2024’te olası açlık sınırının üstünde kalınabilmesi için 17 bin 500 TL’nin üzerine çıkılması gerekeceğini hesapladı.

Kısa Dalga, Ekonomi