Sosyal Medya

Ekonomi

ANALİZ: 2022 bütçesi savrukluğa rağmen yüksek enflasyon etkisiyle “sağlam” son kale

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre Aralık 2022’de bütçe açığı 118,6 milyar lira oldu. Aralık 2022’de bütçe gelirleri yıllık %96,7 artarak…

ANALİZ: 2022 bütçesi savrukluğa rağmen yüksek enflasyon etkisiyle “sağlam” son kale

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre Aralık 2022’de bütçe açığı 118,6 milyar lira oldu. Aralık 2022’de bütçe gelirleri yıllık %96,7 artarak 255,2 milyar liraya, bütçe giderleri de aynı dönemde %31,3 artışla 373,8 milyar  liraya çıktı.  Aralık 2021’de 146,1 milyar lira olan faiz dışı açık Aralık 2022’de 100,4 milyar lira ile %31,3 iyileşti.

2022 tüm yıl içinse merkezi yönetim bütçesi açığı, 139,1 milyar lira ile geçen yılın %31 gerisinde. Bütçe gelirleri önceki yıla kıyasla %99,9 artarak 2.802,4 milyar lira olurken, tüm yıl için giderler %83,4 yükselerek 2.941,4 milyar lira oldu. Maliye tanımlı faiz dışı denge 2022 tümü için 171,8 milyar lira fazla verirken, geçen sene 20,7 milyar lira açık vermişti.

Hükümet IMF tanımlı dengeyi bir süredir açıklamıy0r.

2020’de %3,4’e yükselen bütçe açığı GSMH oranı 2021’de %2,7’ye daralmıştı. 2022 itibarıyla %1 civarına gerilemiş durumda. harcama komposizyonundaki sorunlar bir yana, AKP döneminde mali disiplinin son  kale olarak korunmakta olduğunu görüyoruz. 

Detaylarına aşağıda değindiğimiz 2022 bütçesi diğer yandan tam bir ani enflasyon artışı bütçesi.

Düşük faiz ve sene boyunca artan enflasyon talebi erkene çekerek büyümeyi ivmelendirmesiyle vergi gelirlerini artırırken, kamu harcamaları da gelirlerdeki artışa paralel yükseltilmiş durumda. Enflasyon baz etkisi ile yavaşlayacak olmasına rağmen 2022’deki ekonomik tercihler 2023’te ekonominin yavaşlaması ve enflasyonun yapışkan hale %45 civarı dönüşmesiyle berbaer gelirlerdeki artışı sınırlayacak. Harcamaların artış hızında ise aynı yavaşlamayı izlemek çok mümkün olmayacak. İlk altı ayda seçime yönelik harcama eğilimi yükselen fiyatların da etkisiyle cari harcamaları yüksek tutarken, faiz giderleri kısmen baskılanan tahvil faiz nedeniyle kontrol altında görünecek. Yılın ikinci yarısında ise  harcamalarda frene basılmaması halinde bütçe açığında hızlı bir artış gözlemlemek olası. 

2023 sonunda bütçe açığı GSMH oranının yeniden %2,5 civarına yükselmesi mümkün görünüyor.  

Giderlerde sene sonu artışı…

Merkezi yönetim bütçe giderleri Aralık ayı itibarıyla 373,8 milyarla geçen sene aralık ayının %31,3 üzerinde ancak tüm sene için artış %83,4.

Bütçe giderleri içinde faiz dışı giderlerin yine aralık artışı yıllık %29’la sınırlıyken sene toplamı olarak genişleme %85.

Personel giderleri aralık içinde %103,4 artarken yıllık artışı nispeten genel giderlerdeki artılın %78 ile altında.

Mal ve hizmet alımlarındaki artış da sene boyunca %93’e varmış durumda.

Cari transferler %80, sermaye giderleri %111 ve sermaye transferleri ise %92 yıllık artışlarla resmi enflasyon %64’ün haylü üzerinde.

Faiz giderlerindeki yıllık artış %72 ise içine KKM’ye yapılan 92,5 milyar liralık “transferler” de eklendiğinde %123 gibi oldukça yüksek bir seviyede.

KKM’ye aktarılan 92,5 milyar lira yanında BOTAŞ’a borç ve görevlendirme gideri olarak 126,4 milyar lira aktarıldığını eklemek gerek. 2022 bütçesinde sosyal transferlerin 44,5 milyar, tarımsal destek ödemelerinin de 39,6 milyar lira ile sınırlı olması da KKM ve BOTAŞ’a aktarılan rakamlar yanında düşüklükleriyle dikkat çekici.  

Gelirlerde yüksek enflasyon hareketli ekonomik aktivite etkisi

2021 yılı Aralık ayında bütçe gelirleri 129,7 milyar liradan %96,7 oranında artarak 255,2 milyar liraya çıkmış durumda. Yıllık artış da benzer bir seviyede %100’de.

Sene boyunca kurumlar vergisi gelirlerindeki %185’lik artış dikkat çekici. KDV gelirlerinin de %42 ile sınırlı kalması benzer şekilde ilgi çekici ve beyana dayalı KDV gelirlerinin düşüklüğü temel nedeni.

Diğer yandan, ÖTV gelirlerinde yıllık artış 2022 tümü için %104 ile kuvvetli. Enerji tüketimi üzerinden alınan ÖTV ve motorlu taşıtlardan alınan ÖTV bu gücün dayanakları. İthalattan gelen KDV seneyi %121 arışla tamamlasa da son aylardaki ivme kaybı önemli.

BAKMADAN GEÇME

Benzer Haberler