Sosyal Medya

Dr. Fulya Gürbüz

Dr Fulya Gürbüz: Eylül ayında ekonomi yavaşlayarak büyüdü

İSO ve S&P Global işbirliğiyle hazırlanan 2022 yılı Eylül ayı Türkiye PMI İmalat Sanayi Raporuna göre sektör önceki aya göre…

Dr Fulya Gürbüz: Eylül ayında ekonomi yavaşlayarak büyüdü

İSO ve S&P Global işbirliğiyle hazırlanan 2022 yılı Eylül ayı Türkiye PMI İmalat Sanayi Raporuna göre sektör önceki aya göre yavaşlamaya devam etti. Ağustos ayında 47,4 olan PMI eylül ayında 46,9’a gerileyerek eşik değer olan 50 seviyesinin altında kalmaya devam etti

Alt detaylar dikkate alındığında üretimde yavaşlama son 10 aydır devam ederken, ardı ardına son 11 aydır yeni siparişler yavaşlıyor. Yeni ihracat siparişlerindeki yavaşlamanın tetikleyicisi ise en büyük ticaret ortağımız olan Avrupa kaynaklı zayıflık. Son 28 ayda istihdam ilk kez eylül ayında önceki aya göre düşüş kaydetti ki bunda azalan iş yükü ve gönüllü istifaların etkili olduğunu okuyoruz. Fiyatlar tarafında başta enerji fiyatları olmak üzere hammadde maliyetlerindeki artış ve Türk lirasındaki değer kaybının etkisiyle sektörün girdi maliyetleri eylül ayında arttı. Söz konusu artışın alıcılara yansıtılmasına bağlı olarak nihai ürün fiyatları önceki aya göre daha hızlı arttı. Son dört aydır ardı ardına artış kaydeden nihai ürün stokları eylül ayında Şubat 2012’den bu yanaki en hızlı artışını kaydetti ki bunda yeni siparişlerdeki zayıflığın satılmamış ürün sayısını artırması etkili oldu.

İmalat sanayine ilişkin eylül ayındaki söz konusu gelişmeler imalat sanayinin yavaşladığını ortaya koysa da eylül ayına ait dış ticaret verileri ihracatın önceki aya göre hızlandığını, ithalattaki artış hızının ise önceki aya göre yavaşladığını gösterdi. Ticaret Bakanlığının yayınladığı Eylül 2022 verilerine göre ihracat Eylül 2022’de önceki aya göre 1 milyar 275 milyon dolar artışla (aylık %6,0 artış, yıllık %9,6 artış ) 22 milyar 616 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı ay ithalat aylık %1,4, yıllık %41,5 artışlarla tarihi zirvesi olan 33 milyar dolar seviyesine yükseldi. Böylece Ağustos 2022’de 11 milyar 194 milyon dolar açık veren dış ticaret dengesi Eylül 2022’de azalarak 10,4 milyar dolar açık vermiş oldu.

2022 yılı eylül ayı dış ticaret ve imalat sanayi PMI verilerini dikkate aldığımızda ihracat siparişlerinin yavaşlayarak da olsa sürdüğünü, ithalatın artış hızının ihracata kıyasla hızlı artmaya devam ettiğini görüyoruz. Henüz ithalatın detaylarını göremesek de TİM’in yayınlamış olduğu eylül ayı ihracat verileri ihracattaki dikkat çeken artışın aylık %21,4 ile Taşıt Araçları ve Yan Sanayi sektöründe gerçekleştiğini söylüyor. Nitekim eylül ayı imalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) verilerine göre motorlu kara taşıtı imalatında KKO Ağustos ayına göre 12,4 puan artışla 83,0 seviyesine yükselmişti. İç pazara ilişkin olarak ODD verilerine göre yerli otomobil ve hafif ticari araç satışı eylül ayında aylık %50,5 artış kaydetti. Dolayısıyla eylül ayında otomotiv sektöründeki artan üretimin yurt içi ve ihracat kaynaklı talep artışından kaynaklandığını söyleyebiliyoruz. Dahası, Eylül 2022’de yatırım malı imalatı KKO seviyesinin Eylül 2018’den bu yana en yükseği olan %78,3 seviyesine yükselmesi yatırım harcamalarının imalat sektörünü desteklediğini göstermişti. Nitekim eylül ayında makine ve ekipman imalatında KKO aylık 1,8 puan artışla %74,1’e yükseldi. Eylül ayı Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) verileri de sektörde yatırım harcamalarının önceki aya göre arttığını teyit etmişti. Yine RKGE verilerinde mamul mal stokunun eylül ayında önceki aya göre arttığını görüyoruz.

MÜSİAD’ın yayınladığı Eylül ayı sanayi sektörü SAMEKS verileri ise imalat sanayi PMI verilerinden çok daha olumlu bir resim ortaya koymuştu. Buna göre, sanayi sektöründe üretim Ağustos ayına göre daha hızlı artmış, yeni siparişler benzer hızda artış kaydetmiş, satın alımlar hızlanmış, stoklar düşmüş, istihdam ise önceki aya göre değişmemişti.

Toplu olarak değerlendirildiğinde, 2022 yılı Eylül ayında otomotiv sektörü ve yatırım harcamalarının imalat sektörünü desteklediğini, bunda ihracat ve yurt içi talebin etkili olduğunu anlıyoruz.

 

Dr.Fulya Gürbüz
fulyagurbuz.com
Twitter @dr_fulyagurbuz
Instagram @dr_fulyagurbuz
Linkedin @Fulya Gürbüz, Ph.D.
Youtube @Dr.Fulya Gürbüz

BAKMADAN GEÇME

Benzer Haberler