Dr Fulya Gürbüz | Ekonomi Gündemi: Bütçe, dış borç, dış ticaret, enflasyon, konut, merkez bankaları toplantıları

14 – 18 Mart haftasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili gelişmeler ile ABD, İngiltere, Türkiye merkez bankaları politika faiz kararlarına odaklanacağız. Beraberinde; bütçe, dış borç, ihracat ve ithalat birim değerleri, tarım üretici maliyetleri ile konut fiyatlarını takip edeceğiz. Fiyatlar tarafında yükselişler korunacak. Piyasalar Fed’in faizi %0,25-0,50 aralığına, BoE’nin %0,3’e yükseltmesini fiyatlıyor. Sosyal medyada TCMB’nin faizi 2,5 puan artırabileceği haberleri var.

15 MART 2022, SALI

ŞUBAT AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Ocak ayında vergilerdeki sert artışın etkisiyle merkezi yönetim gelirleri aylık %30,3 artışla 176,0 milyar TL’ye yükselmişti. Bütçe giderleri aylık %48 düşüşle 146,0 milyar TL’ye gerilemişti. Böylece Ocak ayında bütçe 30,0 milyar TL fazla vermişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

ŞUBAT AYI TARIM-ÜFE – TÜİK

Ocak ayında tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) aylık %14,83, yıllık %52,00 artış kaydetmişti. Döviz kurunun yatay kaldığı Ocak ayında Tarım-ÜFE’deki aylık sert artış yüksek enerji ve su maliyetlerinden kaynaklandı. Tarım maliyetleri Rusya-Ukrayna savaşının başladığı Şubat ayında artmaya devam edip, yükselen döviz kurunun etkisiyle Mart ayında da devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 MART 2022, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) PARA POLİTİKASI KARARI – FED

ABD’de yıllık TÜFE, 1980’lerden bu yana ilk kez Şubat ayında %7,9 seviyesine yükseldi. Para politikasını değerlendirirken Fed, TÜFE’ye değil çekirdek kişisel tüketim harcamalar endeksindeki eğilimi (çekirdek PCE) dikkate alıyor. Aşağıda da görüleceği gibi yıllık çekirdek PCE enflasyonu Ocak ayındaki %5,2’lik değerle tarihi zirvelerini yaşıyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeden önce Fed’den Mart ayında hızlı bir faiz artırımı beklentisi vardı. Mevcut ortam Fed Başkanı Powell’ın da ifade ettiği üzere ölçülü bir faiz artırımına (büyük ihtimalle 25 baz puan) işaret ediyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Aralık 2021’de yüksek kura bağlı olarak malzeme fiyatlarındaki yüksek artış konut fiyatlarının bir önceki aya göre %7,9 (yıllık %59,6) artmasına sebep olmuştu. Ocak ayında malzeme ve işçilik fiyatları artışını sürdürmüştü. Rusya-Ukrayna savaşıyla yükselen döviz kuru ve artan belirsizliklere bağlı olarak konut fiyat artışları Ocak, Şubat ve Mart aylarında da devam edecek.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Aralık 2021 itibariyle 161,6 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Borcun 96,9 milyar doları finans dışı kuruluşlara, 56,5 milyar doları bankalara, 8,1 milyar dolara banka dışı finans kuruluşlarına aittir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

17 MART 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI KARARI – TCMB

%14 seviyesinde bulunan politika faizinin 2,5 puan artışla %16,5 seviyesine yükseleceği haberleri dolaşıyor. Aralık ayı para politikası toplantısında TCMB’nin Ocak-Mart döneminde beklemede kalıp yapılan müdahalelerin sonuçlarını değerlendirecekleri ifade edilmişti. Ocak-Şubat döneminde enflasyon hızlanırken, kredi faiz oranlarında gerileme kaydedildi.

İNGİLTERE MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI KARARI – BOE

Son iki toplantıda faiz artıran BoE’nin Mart ayı toplantısında faizi %0,50’den %0,75’e yükseltmesi bekleniyor. İngiltere’de enflasyon son 30 yılın en yükseği olan %5,5 seviyesine yükseldi. Rusya-Ukrayna krizi ise enerji, emtia ve gıda fiyatlarını yukarı çekiyor. BoE’nin Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde yayınladığı Şubat ayı para politikası raporunda öne sürdüğü “enflasyon ilkbaharda %7’lere yükselecek ve sonrasında düşecek” tahmini iyimser kalabilir.

Kaynak: BOE

OCAK AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku Aralık 2021’de aylık 1,8 milyar dolar artışla 125,6 milyar dolara yükselmişti. Kısa vadeli dış borcun 51,8 milyar doları bankalara, 47,8 milyar doları banka dışı kuruluşlara, 26,1 milyar doları TCMB’ye aittir. Orijinal vadesine bakılmaksızın Aralık ayı itibariyle gelecek 12-ayda ödenmesi gereken dış borç tutarı aylık 4,1 milyar dolar artışla 171,6 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (11 MART) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 4 Mart ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergelerin (M1, M2, M3) önceki haftaya göre geriledi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-18 aralığında değişmedi, TL cinsi kredi faizleri %17-29 aralığına geriledi. TL mevduat hacmi ve kredi hacmi önceki haftaya göre yatay kaldı. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 141,4 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar geriledi, tüzel kişilerin 0,8 milyar dolar düşüşle 72,8 milyar dolara geriledi, böylece yurt içi döviz mevduatları 1,7 milyar dolar düşüşle 214,1 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 0,1 milyar dolar düşüşle 24,9 milyar dolar oldu. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar düşüşle 4,2 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 110,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,9 milyar dolar azaldı; altın rezervleri 42,1 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar düştü, brüt döviz rezervleri 68,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 2,0 milyar dolar geriledi. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 5,4 milyar dolar düşüşle 18,6 milyar dolara geriledi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 21,1 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 309 milyon dolar ve DİBS’te 181 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

18 MART 2022, CUMA

OCAK AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Aralık 2021’de mevsimsellikten arındırılmış miktar endeksleri bir önceki aya göre sırasıyla ihracatta %5,2 ve ithalatta %0,8 artış kaydetmişti. Aralık ayında ihracat birim değer endeksi bir önceki aya göre %0,5 artarken, ithalat birim değer endeksi aylık %0,9 düşmüştü. Böylece ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi aylık 1,2 puan artışla 82,8’e yükselmişti. Aşağıdaki grafikte, Mayıs 2020’den itibaren ihracat miktar endeksinin ithalattan daha hızlı arttığı, buna karşın ihracat birim fiyatlarındaki artış hızının ithalattakinden çok daha yavaş kaldığını görüyoruz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

OCAK AYI ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU – TCMB

Türkiye’nin Uluslararası Yatırım Pozisyonu açığı Aralık 2021’de 230,2 milyar dolara yükselmişti. Türkiye’nin yurt dışı varlıkları aylık 9,4 milyar dolar düşüşle 298,1 milyar dolara gerilemiş, yükümlülükleri aylık 0,5 milyar dolar artışla 528,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz