Dr. Fulya Gürbüz-Ekonomi Gündemi: Borç, enflasyon, politika faiz kararları, PMI, turizm, tüketici güveni

19 – 23 Eylül haftasında, Fed’den faiz artışı kesin gözükürken, TCMB faiz indirmeye devam edebilir. Eylül ayına ilişkin olarak tüketici güven endeksi kötümser bölgede kalmaya devam edecek. Ağustos ayına ilişkin olarak; yurt dışı üretici maliyetlerinde yükseliş, merkezi yönetim borç stokunda artış, turizm verilerinde olumlu seyir devam edebilir. Japonya Merkez Bankası faiz değiştirmeyecek, küçük ve orta ölçekli firmalara yönelik mevcut destek programını tartışacak. Eylül ayı küresel PMI verileri ilk tahminlerinde ekonomik aktivitedeki zayıflık sürebilir.

20 EYLÜL 2022, SALI

AĞUSTOS AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK

Temmuz 2022’de YD-ÜFE aylık %0,66, yıllık %111,34 artış kaydetmişti. Aylık artış hızındaki yavaşlamanın ana etkenleri enerji ve metal cevherleri üretim maliyetindeki düşüş olmuştu. Dünya Bankası Emtia Fiyat Endeksi verilerine göre Ağustos ayında enerji dışı emtia fiyatları önceki aya göre %0,2, enerji fiyatları %1,3 artış gösterdi. Ağustos ayında döviz kurunun artmaya devam ettiğini de dikkate aldığımızda yurt dışı üretici maliyetlerinde yükseliş eğilimi sürecek gibi gözüküyor.

Kaynak: TÜİK

AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Temmuz 2022’de merkezi yönetimin toplam borç stoku (grafikte siyah çubuklar) 3,6 trilyon TL’ye yükselmişti. Ağustos ayında döviz kurundaki artışa paralel olarak (sarı çizgi) döviz cinsi borç stokunun (mavi çubuklar) toplam borç stoku üzerindeki yükünün artmasında etkili olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ FİNANSMANI – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Temmuz 2022’de merkezi yönetim bütçe nakit dengesi 62,0 milyar TL açık vermişti. Açığın finansmanına ilişkin olarak yurt dışından 2,0 milyar TL, yurt içinden 39,0 milyar TL borçlanma gerçekleştirilmiş, kalan tutar Hazine’nin banka hesabından karşılanmıştı. Ağustos ayında merkezi yönetim bütçesi 3,6 milyar TL fazla verirken, Hazine nakit bazlı bütçe dengesi 28,7 milyar TL fazla verdi. Nakit nazlı bütçeye göre Ağustos ayında 7,4 milyar TL net borçlanma gerçekleşirken, Hazine’nin banka hesabına 36,1 milyar TL transfer yapıldı. Söz konusu gelişmelerin merkezi yönetim bütçe dengesi finansmanına nasıl yansıyacağına odaklanacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

21 EYLÜL 2022, ÇARŞAMBA

FED POLİTİKA FAİZ KARARI – http://www.federalreserve.gov

7 Eylül’de Fed’in yayınladığı ve 6 Temmuz – 28 Ağustos dönemini kapsayan 2022 yılı altıncı Bej Kitap raporunda ABD ekonomisinin ılımlı büyümeyi sürdürdüğünü, hane halkı harcamalarının ihtiyari ürünlerden temel gıda ve ürün harcamalarına doğru eğilim gösterdiğini, sınırı stok ve yüksek fiyatlardan dolayı otomobil satışlarının zayıf seyretmeye devam ettiğini, imalat sektörü üretiminde sinyallerin karışık olduğunu, konut satışlarının ülke genelinde düştüğünü, yüksek faiz oranlarının konut kredilerinde düşüşe sebep olduğunu, kredi kart harcamaları ve ticari kredilerde artış olduğunu, bazı mal üretim kanallarında tedarik zinciri kaynaklı üretim sıkıntısı yaşandığını, gelecek 6-12 ayda talep tarafında zayıflama olacağı beklentilerini okuduk. İstihdamda iyileşme sürerken, ücret artışı beklentilerinde ılımlı bir seyir var. Sınırlı da olsa enflasyonda zayıflık sinyalleri görülse de fiyat baskılarının yıl sonuna kadar sürmesi bekleniyor. 21 Eylül tarihli toplantı için piyasalarda politika faiz aralığının %2,25-2,50 seviyesinden 75 baz puan artışla %3,00-3,25 seviyesine yükseleceği fiyatlanıyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

22 EYLÜL 2022, PERŞEMBE

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI – TCMB

18 Ağustos tarihli toplantısında TCMB, atılan adımlar ve “küresel barış ortamının yeniden tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını” öngördüklerini belirtmiş; “sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından” politika faizini (grafikte siyah çizgi) %14’ten %13’e düşürmüştü. Faiz indiriminden sonraki üç haftada tüketici (mavi çizgi) ve ticari (yeşil çizgi) kredi hacmi büyümelerinin kamu ve özel bankalar genelinde yavaşlamaya devam ettiğini gördük. Ağustos ayında %80,2 artış gösteren TÜFE’nin Eylül ayı TCMB Piyasa Katılımcıları Beklenti Anketinde yıl sonu (%67,7), gelecek 12 ay (%36,7), 24 ay (%20,6) ve 5 yıl (%9,6) için enflasyon tahminleri gerileme gösterdi. Reuters anketine göre 14 katılımcıdan 11’i faizin 22 Eylül tarihli toplantıda sabit tutulmasını, 3’ü ise %13’ten %12,5’e indirilmesini bekliyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

EYLÜL AYI TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ – TÜİK

Ağustos ayında tüketici güven endeksi aylık 4,0 puan artışla 72,2 seviyesine yükselmişti. Endeksin 100 seviyesinden aşağıda olması beklentilerin kötümser olduğunu gösteriyor.

Kaynak: TÜİK

HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ (16 EYLÜL) – BDDK, TCMB

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 9 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya göre hafif arttı. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %15-20, TL cinsi kredi faiz oranları %19-33 aralığında. TL cinsi mevduat ve kredi hacimleri önceki haftaya göre yükseldi. Yabancı para kredi hacmi düşüşünü sürdürerek 136 milyar dolara kadar geriledi. Gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 129,5 milyar dolar ile önceki haftaya göre değişmedi, tüzel kişilerin 83,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar arttı, böylece bankacılık dışı yurt içi döviz mevduatları 212,8 milyar dolara oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 28,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,5 milyar dolar arttı. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar artışla 4,9 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 113,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,0 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,4 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 73,7 milyar dolar ile önceki haftaya göre 1,4 milyar dolar arttı. Merkez Bankasının net rezerv açığı önceki haftaya göre 1,7 milyar dolar düşüşle 56,0 milyar dolara geriledi. Yurt dışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 22,7 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 1,8 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 13 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 25 milyon dolarlık net satış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler hisse senetlerinde 2,8 milyar dolarlık, DİBS’te 2,2 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.

Kaynak: Turkey Data Monitor

23 EYLÜL 2022, CUMA

AĞUSTOS AYI TURİZM İSTATİSTİKLERİ – KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Temmuz ayında ülkeye gelen turist sayısı 6 milyon 665 bin kişi, ülkeden ayrılan turist sayısı 5 milyon 713 bin kişi olmuş böylece 2019 yılı seviyesi korunmuştu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

Dr. Fulya Gürbüz