Mahfi Eğilmez: İşsizlik Oranı Gerçekten Düşüyor mu?

15 ve daha yukarı yaştaki bir kişinin işsiz sayılabilmesi için: (1) Son 4 hafta içinde bir gün dahi ücretli ya da ücretsiz hiçbir işte çalışmamış olması, (2) Son 4 hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış olması, (3) 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olması gerekiyor. Bu tanıma uymayanlar mesela işsiz olduğu halde son 4 haftada iş başvurusu yapmamış olanlar veya birisinin yanında bir gün ücretle bir iş yapmış olanlar ya da bir gün karın tokluğuna çalışıp da ücret almamış olanlar işsiz sayılmıyor. Oysa işsiz olan ama son 4 haftada iş başvurusu yapmamış olan ya da son dört haftada yalnızca birkaç saat veya gün çalışmış olduğu için işsiz sayılmayan çok sayıda insan var. Bunları da işsizlik oranına eklersek geniş işsizlik oranı ya da atıl işgücü oranı denilen bir büyüklüğe ulaşıyoruz.

Temmuz 2022 itibarıyla toplam işgücü 34.052 bin kişi olarak hesaplanıyor.[i] Bunun 30.608 bini istihdam ediliyor, 3.445 bini de işsiz durumda. İşsizlik oranı; işsizlerin sayısının işgücüne bölünmesiyle hesaplanıyor (3.445 / 34.052) * 100 = % 10,1.

Temmuz 2022 itibarıyla açıklanan geniş işsizlik oranı (atıl işgücü oranı) yüzde 22,5’tur.[ii]

Aşağıdaki tabloda her iki gösterge önceki ayla karşılaştırmalı olarak gösteriliyor (tablo TÜİK, İşgücü İstatistikleri Temmuz 2022 Bültenindeki verilerden yararlanılarak hazırlanmıştır):

Tabloya göre işsizlik oranı Temmuz ayında Haziran ayına göre 0,3 puan azalmış görünüyor. Buradan giderek ilk bakışta ‘işsizlikte düşüş oldu’ diyebiliriz. Çünkü işsiz sayısı bir önceki aya göre yüzde 3,2, işsizlik oranı da 0,3 puan azalmış görünüyor. Biraz daha dikkatle bakarsak Temmuz ayında önceki aya göre istihdam oranında da yüzde 0,5 oranında bir düşüş olduğunu görüyoruz. İşsizlerin sayısı azalırken istihdam edilenlerin sayısı da azalıyorsa ortada bir tuhaflık var demektir. Çünkü normal olarak istihdam edilenlerin sayısı azalıyorsa işsizlerin sayısının artması gerekir. Bu ilginç durumun yanıtı büyük ölçüde geniş işsizlik oranında saklı bulunuyor. Demek ki insanlar iş bulmaktan umudunu kestikçe başvuruda bulunmuyorlar. Bunun sonucu olarak da işsiz sayılmaktan çıkıp geniş işsizler arasına dâhil oluyorlar. Bunun sonucu olarak işsizlik oranı düşerken geniş işsizlik oranı artıyor.

Türkiye için asıl ölçü geniş işsizlik oranıdır. İşsizlikte düşüş olup olmadığını anlamak için oraya bakmak gerek.

Mahfi Eğilmez’in Blogundan alınmıştır.