Ekonomi
Gıda krizi riski kapıda
Marketlerde yağ, şeker, un, kahve gibi birçok ürünün kotalı satılmasına yol açan ham madde krizi, bu haftaki kur krizi sonrası…

Marketlerde yağ, şeker, un, kahve gibi birçok ürünün kotalı satılmasına yol açan ham madde krizi, bu haftaki kur krizi sonrası tarlaya indi. Fiyatlama yapamaz hale gelen firmalar gübre ve zirai ilaç satışlarını durdurdu. Zaten kuraklık nedeniyle ciddi verim düşüklüğü yaşanan tarımsal üretimde bir de toprağa gübre atılamayacak olması, 2022’de gıda krizi yaşanacağına yönelik ciddi endişeler yarattı.
Ham madde temininde yaşanılan zorluklara döviz kurundaki rekor artışlar da eklenince fiyatlama yapamayıp satışların durdurulduğu ürünlere gübre ve zirai ilaç da eklendi.
Geçen haftalarda market raflarında şeker bulunamamasıyla başlayan bu süreç, çok geçmeden yağ, kahve ve un satışlarına da sıçramış; fabrikadan kotalı satılmaya başlayan bu ürünler, marketlerde de kotayla satılır hale gelmişti.
Bu hafta başında Türk lirasında görülen tarihi değer kayıpları sonrası bu sorun tarlaya indi.
Sozcu.com.tr’ye konuşan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Su İçmez, tarımsal girdi satan bayilerin önünü görememesi nedeniyle gübre ve zirai ilaç satışlarının durduğunu, bu sorunun 2022’de ciddi bir gıda krizi riski doğuracağına dikkat çekti.
Ankara Polatlı’da gübre bayiliği yapan ziraat mühendisi Murat Çelik ise, şu an hiçbir gübre firmasının sipariş almadığını, hatta siparişleri yıl başına kadar durduran firmalar olduğu bilgisini vererek bu durumun aylarca süreceğine işaret etti.
SON BİR YILDA YÜZDE 200’DEN FAZLA ZAMLANDI
Birkaç ay önce Avrupa’da yaşanan doğalgaz krizi sonrası fiyatı en çok artan ürünlerden biri gübre olmuştu.
Gübrenin ham maddesi olan doğalgazdaki aşırı fiyat artışı, yurt içinde de gübre fiyatlarının bir yılda yüzde 157’den fazla zamlanmasına yol açmıştı. Buna şimdi de yurt içindeki kur krizi eklenince gübredeki son bir yıllık zamlar yüzde 200’ü aştı.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, gübreye sadece son 15 günde 200-250 lira arasında yeni zamlar geldiğini söyledi.
Bu hafta başında döviz kurunda yaşanan rekor artışların ise henüz gübre satışı yapılmadığı için fiyatlara yansımadığına dikkat çeken Suiçmez, satışlar yeniden başladığında kurdaki son artışların da satış fiyatlarına yansıyacağını belirtti.
‘ÇİFTÇİ BU FİYATTAN NASIL SATIN ALSIN!’
Suiçmez, “Satışlar başlasa da vadeli satış yapılamıyor. Gübrenin tonu 2020 Haziran’da 1800 TL iken, Haziran 2021’de 4 bin 100 TL’ye çıkmıştı. Kasım ayı başında 10 bin TL idi, şimdi ise 11 bin 750 lira. Çiftçi bu fiyatlara peşin fiyattan gübre nasıl alsın” diye konuştu.
TÜSİAD Gıda ve Tarım Çalışma Grubu Üyesi ve Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce ise, “Gübre satışlarının yüzde 15-20 oranında azaldığını duyuyoruz. Üre gübresi 13 bin 200 TL’ye, DAP 11 bin 750 TL’ye çıktı. Kimse önünü göremiyor” dedi.
Aynı zamanda Tekfen Tarım Eski Genel Müdürü de olan İnce, “Satış yapılsa hangi kur seviyesinden yerine konulacağını bilmiyorlar. Öngörülebilirlik kaybedildi” değerlendirmesinde bulundu.
2022 TARIMSAL ÜRETİMİ TEHLİKEDE
Ziraat mühendisi Murat Çelik ile Adana’da gübre bayiliği yapan Ziraat Mühendisi Semih Karademir ise, gübredeki sert fiyat artışlarının çiftçinin tarlaya ya az gübre atması ya da hiç atamamasıyla sonuçlanacağına, bunun da gıda krizi yaratacağına dikkat çekti.
Çelik, “Şu an kış dönemine yaklaşıyor olmanın etkisiyle gübreye zaruri bir ihtiyaç duyulmuyor. Ancak, çiftçi toprağa gereken miktarda gübre atamayacak. Bu da istediğimiz verimi elde edemememiz, ürün açığının devamı anlamına geliyor” dedi.
Karademir ise, “İşin tehlikeli boyutu, mevcut gübre fiyatlarından dolayı üreticilerin gübre kullanamamasıdır. Bu da 2022’de gıda kriziyla karşı karşıya kalmamız anlamına gelebilir” diye konuştu.
Suiçmez de aynı tehlikeye dikkat çekiyor: “Çok daha zor günler bekliyor bizi. Kuraklığın etkisiyle gelecek yıl hububat başta olmak üzere kendine yeterlilik oranımız daha da düşecek. Kuraklığın yanında bir de gübre atılamaması, girdi maliyetlerinin her geçen gün ciddi şekilde artması 2022 tarımsal üretimine olumsuz yansıyacak. Bu durum bazı çiftçilerin tarımdan uzaklaşmasına da yol açacaktır.”
Gamze BAL
sozcu.com.tr
BAKMADAN GEÇME
-
Gündem
/ 17 Eylül 2025Köyceğiz Belediyesi’ne Operasyon: Başkan Yardımcısı Gözaltında
Muğla’nın Köyceğiz ilçesinde CHP’li Belediye Başkan Yardımcısı Özgür Örnek, “haksız maddi menfaat temin ettiği” iddiasıyla yürütülen bir soruşturma kapsamında gözaltına…
Ekonomi
/ 17 Eylül 2025Sağlık Riskleri Açıklandı: Enerji İçeceklerine Yeni Yasaklar mı Geliyor?
İngiltere, çocuk ve gençlerin sağlığını korumak amacıyla enerji içeceklerinin 16 yaş altına satışını yasakladı. Sağlık Bakanı Wes Streeting, Red Bull…
Dünya Ekonomisi
/ 17 Eylül 2025Öncesi ve Sonrasıyla Fed’in Kritik Toplantısı Piyasaları Nasıl Etkileyecek?
ABD Merkez Bankası Fed’in uzun zamandır hiçbir toplantısı öncesi ve muhtemelen sonrasıyla bu kadar gergin geçmemişti. Piyasalar 25 ila 50…
Ekonomi
/ 17 Eylül 2025Ön Muhasebe Programı ile İşletme Verimliliğinizi Artırmanın 5 Etkili Yolu
İşletmelerin büyüme yolculuğunda en kritik unsurlardan biri, finansal süreçlerin doğru ve verimli yönetilmesidir. Geleneksel yöntemlerle yürütülen muhasebe işlemleri, hem zaman…
Piyasa
/ 17 Eylül 2025Japon İhracatında Daralma
Japonya’nın Ağustos ayı ticaret dengesi, beklentilerin altında bir açık vererek ihracattaki toparlanmanın etkisini yansıttı. Özellikle Tokyo ile Washington arasında varılan…
Piyasa
/ 17 Eylül 2025Fed Öncesi Altın ve Euro Rekor Tazeledi, Piyasalar Bekle Gör Modunda
Fed’in kritik toplantısı bu akşam bitiyor ve beklenen faiz indiriminin ne kadar olacağı ve Trump’ın ağır baskısı altında olan Fed…
Genel
/ 17 Eylül 2025Yapay Zekâ ile 3 Günlük Çalışma Haftası mı Geliyor?
Zoom CEO’su Eric Yuan, yapay zekâ destekli sohbet botları ve dijital asistanların iş yaşamını dönüştürerek üç veya dört günlük çalışma haftasını mümkün kılacağını söyledi. Bill Gates, Nvidia CEO’su Jensen Huang ve JPMorgan CEO’su Jamie Dimon da benzer görüşleri dile getiriyor. Ancak bu dönüşüm, bazı işlerin tamamen ortadan kalkması anlamına da gelebilir.
Ekonomi
/ 17 Eylül 2025Kahve Tiryakilerini Üzecek Haber: Fiyatlar Rekora Koşuyor
Küresel kahve piyasalarında sert yükselişler yaşanıyor. New York’ta Intercontinental Exchange (ICE) borsasında işlem gören Arabica kahve vadeli işlemleri, 4.24 dolar/pound…
Döviz
/ 17 Eylül 2025FT: Yabancı Yatırımcılar ABD Varlıklarına Koşuyor, Dolar Riskine Karşı Korunma Alıyor
Donald Trump’ın politikalarının yarattığı belirsizlik, yabancı yatırımcıları ABD varlıklarındaki dolar riskine karşı yoğun şekilde korunmaya yöneltti. Deutsche Bank verilerine göre, dört yıl aradan sonra ilk kez hedge’li yatırımlar hedge’siz yatırımları aştı. Bu trend, hem doların zayıflamasına hem de ABD borsalarının yükselişine eşlik ediyor.
Borsa
/ 17 Eylül 2025QNB Invest SABAH Analizi: BIST 100 Yükselişini Sürdürüyor, Gözler Fed Kararında
Siyasi haber akışı nedeniyle son iki haftada %8’den fazla değer kaybeden BIST 100 endeksi bu hafta güçlü bir toparlanma gösteriyor. Endeks 11.000 seviyesinin üzerine yerleşirken, yatırımcıların gözü bu akşam açıklanacak Fed faiz kararına çevrildi.
Döviz
/ 17 Eylül 2025SABAH Raporu: Nefesler tutuldu. Piyasalar dokuz ay sonra faiz indirimine hazırlanan Fed’i bekliyor
Fed toplantısı öncesinde dün doların önde gelen para birimlerine göre değerini gösteren sepet kur DXY, neredeyse son 3,5 yılın en zayıf seviyesinde işlem görürken, doların sene başına göre %11 gerilediğini de not edelim.
Gündem
/ 16 Eylül 2025Bayrampaşa Belediye’sine Operasyon: Belediye Başkanı Hasan Mutlu dahil 20 Kişi Tutuklandı
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Bayrampaşa Belediyesi’ne yönelik yürütülen soruşturma kapsamında gözaltına alınan 48 kişiden 20’si tutuklandı. Tutuklananlar arasında CHP’li Bayrampaşa…
Çetin ünsalan
/ 16 Eylül 2025Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Reel sektör sermayeden yiyor…’
Enflasyon rakamlarıyla ilgili tartışmalarının ortasında çok uzun zamandır dikkat çekmeye çalıştığım konuların başında ülkedeki üretici enflasyonu ile ilgili cevapsız sorular...
Benzer Haberler