Avrupa ekonomisi dönüm noktasında: Muazzam teşvikler yolda

Avrupa ekonomisi, savaş sonrası dönemde yaşanan en yıkıcı çift dipli durgunluktan nihayet çıkıyor.

Cuma günü gelen verilere göre AB tarafında ilk çeyrek 2021’in yine daralma ile geçildiğinin netleşmesine rağmen, Euro bölgesinin geleceğine ait güçlü güven bozulmuş değil.  Avrupa Birliği tarafından finanse edilen çok yıllık teşvik planları da geçen hafta nihayet şekillendi ve zaten ekonomik büyüme çoktan başladı.

Çoğunlukla Avrupa’nın zayıf güney ekonomileri odaklı ve serbest bırakılmak üzere bekleyen mali ateş gücü neredeyse eşi benzeri görülmemiş ölçekte.  2022’ye kadar devam edecek merkez bankası acil durum desteğini de tamamlayıcı nitelikte. Yavaş ilerleyen aşılama programında da bir atılım yapılabilirse, AB bölgesi ekonomisi tam anlamıyla geri dönecek.

Nitekim, yeniden açılmaların başlamasıyla AB’de nakit akışının Temmuz ayından kısa bir süre sonra düzene girecek olması toparlanmanın elle tutulur olacağı anlamına geliyor.  Bu da Avrupa Merkez Bankası (ECB) yetkililerinin izleyen haftalar içinde parasal teşviklerin yavaşlaması planlarını gündeme almalarına neden olabilir.  Tabi aşılamanın ilerleyeceği varsayımı ile.

Londra’daki Credit Suisse ekonomisti Neville Hill, “Avro bölgesi ekonomisi için en kötüsü kesinlikle sona erdi ve en iyisi henüz gelmedi.  Oraya varmadan önce birkaç ay daha beklememiz gerekecek.” dedi. “Ekonominin bu çeyrekte yeniden açılmasından son derece cesaret duyuyoruz ve bu da bu yılın sonlarında güçlü bir toparlanmaya izin vermeli.”

Avro bölgesinin toplanma ivmesinin bir başka işareti de Pazartesi günü, PMI sonucunun 62,9 ile imalat sektörü faaliyetini 24 yıllık tarihinin en yüksek seviyesinde göstermesiydi. Bu arada Avrupa Komisyonu, tamamen aşılanmış turistlere sınırların yeniden açılmasını ve bunun normale dönüş yolunda bir adım olmasını önerdi.

AB mali teşviki, başlayan ekonomik toparlanmayı sürdürmek için tasarlandı. Mali teşvikler AB içindeki daha zayıf üyelere odaklanırken, onları daha yeşil ve daha dijital bir büyümeye sürükleyecek şekilde planlandı.

Yardımdan en çok fayda sağlayacak tartışmasız bölgenin en zorlu büyüme sorunu olan İtalya, 261 milyar avroluk (316 milyar dolar) bir harcama planı ortaya koydu.  Bu dev planın içinde hibeler, krediler ve kendi destekleri bulunuyor.

S&P Global Ratings kıdemli ekonomisti Marion Amiot, “Plan, Avrupa’daki ekonomik bölünmeyi azaltma konusunda oldukça ciddi,” dedi. “Bu, büyüme görünümünü değiştirmek için bir fırsat.”

S&P, genel çabanın önümüzdeki beş yıl içinde bloktaki gayri safi yurtiçi hasılayı %4,1’e kadar artırabileceğini söylemekle birlikte, Amiot gerçek etkinin 2022 sonuna kadar elle tutulur hale gelmesinin zor olacağı konusunda uyarıyor.

Onarılması gereken hasar oldukça yaygın. Ekonomi koronavirüsün vurmasından bu yana iki durgunluktan geçti ve en son ilk çeyrekte %0,6 küçüldü. Bu, 2008 mali krizinden sonra, güney Avrupa’nın büyük kısmının durgunluk veya deflasyonla mücadele ettiği çalkantılı bir on yılın üzerine geldi.

Bloomberg Economics’e göre aşı kampanyalarının bölge genelinde hızlanmasıyla, GSYİH’nın 2Ç’de %1,6 oranında büyümesi bekleniyor; tabi Mayıs ayından itibaren kademeli bir yeniden açılma beraberinde.

AB mali destek fonu bölge ekonomisindeki gidişatı sonsuza dek değiştirmek için tasarlanmış olsa da, yetkililer soruna para atmanın yeterli olmadığını biliyorlar, en azından İtalya gibi zorlu bürokrasiye sahip ülkelerde uygulama yetersiz kalırsa.

Frankfurt’taki UBS AG ekonomisti Felix Huefner, “Umut, kamu idaresinde reform yaptığınızda ve kamu işleyişini daha verimli hale getirdiğinizde, bu yatırımların daha fazla özümsenmesinde. Ancak bu kadar büyük bir parayla bunun büyük bir zorluk olduğu da açık” diyor.

REFORM PLANI ÖNE ÇIKANLAR

İtalya (hem AB fonları hem de kendi harcamaları):

– Dijitalleşme, inovasyon, rekabet gücü: 50,07 milyar euro

– Yeşil geçiş: 69,96 milyar euro

– Sürdürülebilir mobilite için altyapı: 31,46 milyar avro

İspanya (AB hibe harcamaları):               

– Elektrikli otomobiller ve bisikletler dâhil hareketlilik: 13,2 milyar avro

– Bina yenileme: 6,8 milyar euro

– Kamu yönetimini dijitalleştirme: 4,3 milyar euro

– KOBİ dijitalleşmesi, inovasyon: 4,9 milyar euro

Fransa:

– Bina tadilatı, tarım, altyapı ile yeşil geçiş: 20,2 milyar avro

– Dijitalleşme dâhil rekabet gücü: 5,6 milyar avro

– Sağlık, iş: 15,2 milyar euro

Almanya (toplam harcama):     

– Dijitalleşme: 14 milyar euro

– Çevre, enerji geçişi: 11,5 milyar avro

Avro bölgesinde hastalığının boyutu nedeniyle, ulusal destek paketlerinin yanı sıra, 800 milyar avrodan fazla değere sahip 100 yılda bir gelebilecek destek paketinin bile, eş zamanlı büyüme yanlısı reformlar izlemezlerse, zayıf üyelerinin kaderini değiştirmek için hala yetersiz kalabileceği önemli bir endişe.

Örneğin İspanya’da, “hükümet uzun vadeli büyümeyi önemli ölçüde yükselteceğini ve eşitsizliği azaltacağını düşünüyor,” diyor BBVA’nın İspanya baş ekonomisti Miguel Cardoso. “Bunun olabilmesi için iddialı bir işgücü piyasası reformuna ihtiyacımız var.”

Dönüm Noktası

Şimdilik, mevcut parasal destekle birlikte büyük bir mali teşvikin gelme olasılığı, sağlam bir toparlanma için görünümü güçlendiriyor. ECB Baş Ekonomisti Philip Lane Perşembe günü ekonominin “bir dönüm noktasında” olduğunu bile söyledi.

Merkez bankasındaki meslektaşları için bu, 10 Haziran’daki toplantılarında acil tahvil alımlarını yavaşlatmaya başlayıp başlamayacağı konusunda zor bir tartışma başlatıyor.

Ancak bu tartışmanın gerçekleşmesi için, tıpkı mali yardımın sihrini çalıştırması gibi, aşılardaki ilerlemenin ilerlemesi gerekiyor. Bunun bazı kanıtları geçen hafta Almanya’nın tek bir günde 1,1 milyonluk rekor aşılamasıyla ortaya çıkarken, İtalya ilk kez 500.000’i aşmayı başardı.

HSBC Holdings Plc ekonomisti Fabio Balboni, “Avrupa için öncelik aşı stratejisini doğru yapmak.  Kısıtlamalar devre dışı kalana kadar mevcut durum kutudaki bir balona hava pompalamaya benziyor” diyor.

Bloomberg