Daron Acemoğlu, Nobel Ödülü alan üçüncü Türk oldu

ABD’nin en önde gelen üniversitelerinden MIT’de öğretim üyeliği yapan Profesör Daron Acemoğlu, Türkiye’den Nobel Ödülü alan üçüncü isim oldu

 

Dünyanın önde gelen ekonomistlerinden, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MİT) öğretim üyesi Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görüldü.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen basın toplantısında, Nobel Ekonomi Ödülü’nün kazananları açıklandı. Açıklamada, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü’nü, “kurumların oluşumu ve refaha etkilerine” ilişkin olarak yaptıkları çalışmalarından dolayı Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Prof. Dr. Simon Johnson ve Prof. Dr. James Robinson’un kazandığı bildirildi.

Açıklamada ayrıca, “Hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu ve kurumların halkı sömürdüğü toplumlarda büyüme ya da daha iyiye doğru değişim gerçekleşmez. Ödül sahiplerinin araştırmaları bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor” denildi.

Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

“Ödül sahipleri, ülkelerin refah düzeylerindeki farklılıkların bir açıklamasının da sömürgeleştirme sırasında ortaya konan toplumsal kurumlar olduğunu göstermiştir. Kapsayıcı kurumlar genellikle sömürgeleştirildiklerinde fakir olan ülkelerde uygulanmış ve zaman içinde genel olarak müreffeh bir nüfusla sonuçlanmıştır. Bu, bir zamanlar zengin olan eski sömürgelerin şimdi neden fakir olduğunun önemli bir nedenidir ve bunun tersi de geçerlidir.

Bazı ülkeler, çıkarcı kurumlar ve düşük ekonomik büyüme ile kapana kısılmış durumdadır. Kapsayıcı kurumların hayata geçirilmesi herkes için uzun vadeli faydalar sağlayacaktır, ancak çıkarcı kurumlar iktidardaki insanlar için kısa vadeli kazançlar sağlar. Siyasi sistem onların kontrolde kalacağını garanti ettiği sürece, kimse onların gelecekteki ekonomik reform vaatlerine güvenmeyecektir. Ödül sahiplerine göre, bu yüzden hiçbir gelişme kaydedilmiyor.

Ancak olumlu değişim vaatlerinin inandırıcı olmaması, demokratikleşmenin bazen neden gerçekleştiğini de açıklayabilir. Devrim tehdidi söz konusu olduğunda, iktidardakiler bir ikilemle karşı karşıya kalırlar. İktidarda kalmayı tercih eder ve ekonomik reformlar vaat ederek kitleleri yatıştırmaya çalışırlar, ancak halkın durum düzelir düzelmez eski sisteme dönmeyeceklerine inanması pek olası değildir. Sonunda tek seçenek iktidarı devretmek ve demokrasiyi tesis etmek olabilir.” 

Ekonomi Bilimleri Ödülü Komitesi Başkanı Jakob Svensson da “Ülkeler arasındaki büyük gelir farklılıklarının azaltılması çağımızın en büyük zorluklarından biridir. Ödül sahipleri bunu başarmak için toplumsal kurumların önemini ortaya koydular” dedi.

Acemoğlu: Bu ödül, iyi bir kariyere sahip olma hayalinden öte bir şey

Acemoğlu, ödülün açıklanmasının ardından düzenlenen basın toplantısında, “İyi bir kariyere sahip olmayı hayal ediyorsunuz ama bu ödül bunun da ötesinde bir şey”  ifadelerini kullandı.

Toplantıya Yunanistan’ın başkenti Atina’dan bağlanan Prof. Dr. Acemoğlu, çalışmalarının “demokrasiden yana” olduğunu söyledi ve “Ancak demokrasi her derde deva değildir” diye ekledi. Demokrasiyi tesis etmenin zor olabileceğini ve demokrasi olmayan ülkelerin ekonomik ilerlemesini hızlandırmak için ulusal kaynaklardan hızla yararlanmak da dahil olmak üzere büyümeye giden kimi yollar olduğunu belirtten Prof. Dr. Acemoğlu, “daha otoriter büyümenin genellikle daha istikrarsız ve daha az yenilikçi olduğunu” söyledi.

Acemoğlu’nun Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülmesine yönelik paylaşım yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de “Kurumların oluşumu ve refaha etkisine yönelik çalışmalarıyla 2024 yılı Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanan değerli ekonomist Sayın Daron Acemoğlu’nu yürekten tebrik ediyoruz” diye yazdı. 

ABD’nin en önde gelen üniversitelerinden MIT’de öğretim üyeliği yapan Profesör Daron Acemoğlu, Türkiye’den Nobel Ödülü alan üçüncü isim oldu. Daha önce Orhan Pamuk edebiyat, Aziz Sancar kimya alanında Nobel’in sahibi olmuştu.

 

 

 

 

 

t24.com.tr