Dr. Fulya Gürbüz | Ekonomi Gündemi: TCMB faiz kararı, üretim, tüketim, maliyet, işgücü, dış borç

12 – 16 Temmuz haftasında TCMB faiz kararı, işgücü, sanayi üretimi, sektörel ciro verileri, perakende satışlar, bütçe, dış borç, konut satışları ve inşaat maliyetleri verilerini izleyeceğiz. Politika faizinde değişiklik beklemezken, sanayi üretiminde önceki aya göre yatay bir hareket, perakende satışlarda düşüş, inşaat maliyetlerinde artış, konut satışlarında hafif artış, konut satış fiyatlarında kısmi yükseliş, işgücünde ise zayıf seyir görebiliriz.

12 TEMMUZ 2021, PAZARTESİ

MAYIS AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

Arındırılmamış verilere göre işsizlik oranı Nisan ayında aylık 0,2 yüzde puan düşüşle %12,9 seviyesine gerilerken, mevsimsel etkilerden arındırılmış verilere göre işsizlik oranı aylık 0,9 yüzde puan artışla %13,9 seviyesine yükselmişti. Atıl işgücü dahil edildiğinde işsizlik oranı ise arındırılmamış verilerle %26,7, arındırılmış verilerle %27,4 seviyesine yükselmişti. Genç işsizlik oranı ise son altı ayın en düşüğü olan %24 seviyesine gerilemişti. Covid-19 kaynaklı kapatmaların hakim olduğu Mayıs ayında istihdamda iyileşme beklemiyoruz. Mayıs ayında otomotiv sektörü üretimi ve ihracatında kaydedilen düşüşler sanayi sektörü istihdamında da düşüş ihtimalini ortaya koyuyor. Haziran ayında aşılama ve Covid-19 kısıtlamalarının gevşetilmesinin etkisiyle istihdamda iyileşme görebiliriz.

MAYIS AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

İnşaat maliyet endeksi Nisan ayında önceki aya göre %3,5, önceki yılın aynı ayına göre %35,5 artış kaydetmişti. İşçilik maliyetleri alt endeksi aylık %0,5, yıllık %20,6 artarken, malzeme maliyetleri alt endeksi sırasıyla %4,9 ve %43,1 artış kaydetmişti. 2016 yılı ikinci yarısından itibaren döviz kurundaki yukarı yönlü seyir inşaat maliyetlerini de hızlanarak yukarı çekiyor. Türk lirasındaki değer kayıplarının Mayıs ayında da inşaat maliyet endeksine yansıması kaçınılmaz olacak.

HAZİRAN AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK
Türkiye genelinde konut satışları Mayıs ayında önceki aya göre %38 düşüşle 59 bin 166 olmuş, böylece Ocak-Mayıs döneminde toplam 83 bin 616 konut satışı gerçekleşmişti. 2020 yılının aynı döneminde 86 bin 951, tamamında ise 124 bin 943 konut satışı gerçekleşmişti. Haziran ayında döviz kurundaki artış konut satışlarında kısmen artışa sebep olabilir.

13 TEMMUZ 2021, SALI

MAYIS AYI SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ – TÜİK

Sanayi üretimi Nisan ayında yıllık %66’lık artış ortaya koyarken aylık bazda %0,9 düşüş kaydetmişti. Nisan ayında sermaye malı üretimindeki aylık artış hammadde ihracatını ve stokları desteklemişti. Takvim ve mevsimsellikten arındırılmış mayıs ayı dış ticaret endekslerine göre sermaye malı ithalatında ve hammadde ihracatında önceki aya göre artış kaydedilmiş olması, sanayi üretimini destekleyecektir ancak Mayıs ayında otomotiv sektörü üretimi ve ihracatındaki önceki aya göre düşüş yaşanmış olması sanayi üretimini aşağı yönlü baskılayacaktır.

MAYIS AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSİ – TÜİK

Perakende satış hacmi Nisan ayında bir önceki aya göre %6,3 azalmış, bir önceki yılın aynı ayına göre %41,7 artış kaydetmişti. Perakende satışlarda önceki aya göre düşüşte işsizlik oranında ve döviz kurundaki artış ile dayanıklı tüketim malları ithalatındaki azalış etkili olmuştu. Mayıs ayında perakende ticaret güven endeksi detaylarında gördüğümüz üzere, sektörde iş hacmindeki azalma perakende satışlara da olumsuz yansıyacak. Nitekim tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları hacminin Mayıs ayında önceki ayın altında kalması perakende satışlarda da düşüş yaşanması ihtimalini destekliyor. Covid-19 kaynaklı kısıtlamaların gevşetildiği Haziran ayında ise perakende satışlarda iyileşme göreceğiz.

MAYIS AYI SEKTÖREL CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi Nisan ayında önceki aya göre %1,8 azalmıştı. Sanayi sektörü ciro endeksi aylık olarak %3,9 artarken, inşaat ciro endeksi %0,1, ticaret ciro endeksi %5,4, hizmet ciro endeksi %2,7 azalmıştı.

 

MAYIS AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

Özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Nisan ayında aylık 0,6 milyar dolar artışla 161,9 milyar dolar olmuştu. Bankacılık sektörü uzun vadeli kredi borcunu bir önceki aya göre 0,7 milyar dolar azaltmış, bankacılık dışı finans sektörü 0,2 milyar dolar artırmış, finans dışı sektörün borcu 1,1 milyar dolar artmıştı. Özel sektör bazında finans dışı sektörün borcu Nisan ayı itibariyle 93,0 milyar dolar, bankacılık sektörünün 59,7 milyar dolar, bankacılık dışı finans sektörünün 9,2 milyar dolar olmuştu.

 

14 TEMMUZ 2021, ÇARŞAMBA

TCMB PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE KARARI – TCMB
Petrol fiyatlarındaki yükselişle birlikte elektrik ve doğalgaza yapılan zamların enflasyonist baskıyı artıracağı Temmuz ayında TCMB’nin %19 olan politika faizinde değişiklik beklemiyoruz. 2021 yılı sonuyla birlikte yıllık enflasyonda aşağı yönlü eğilim TCMB’nin faiz indirme ihtimalini artıracaktır.

 

ABD MERKEZ BANKASI (FED) BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) RAPORU – http://www.federalreserve.gov

Fed’in Haziran ayında yayınladığı bej kitapta Nisan-Mayıs döneminde ABD ekonomisinin önceki rapor dönemine göre hızlı büyüdüğü, aşılamanın ve kısıtlamalardaki gevşemenin etkisiyle tüketici harcamalarının arttığını, arz ve istihdamdaki kısıtların üretimi aksattığı, arz kısıtlarının inşaat sektörünü de olumsuz etkilediğini, başta limanlar olmak üzere ulaştırma hizmetlerine olan talebin arttığını, kredi hacminde artış olduğunu, istihdamda ve ücretlerde ılımlı bir artış yaşandığını, girdi maliyetlerindeki hızlı artışa rağmen satış fiyatlarındaki artışın ılımlı kaldığını okumuştuk.

HAZİRAN AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK

Tarım-ÜFE, Mayıs ayında yıllık %20,20 artmış, aylık %0,43 düşüş kaydetmişti.

 

TÜRKİYE’NİN MAYIS AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku Nisan ayında aylık 3,9 milyar dolar artışla 144,7 milyar dolar seviyesine yükselmişti. TCMB’nin borcu aylık 1,2 milyar dolar artışla 23,8 milyar dolar, kamu bankalarının 0,4 milyar dolar azalışla 26,6 milyar dolar, özel sektör finansal kuruluşların 1,1 milyar dolar artışla 33,3 milyar dolar, özel sektör finans dışı sektörün 2,0 milyar dolar artışla 61,0 milyar dolar olmuştu. Orijinal vadesine bakılmaksızın kalan vadeye göre gelecek 12 ayda ödenecek toplam dış borç büyüklüğü ise aylık 4,8 milyar dolar artışla 190,4 milyar dolar seviyesine yükselmişti.

 

JAPONYA MERKEZ BANKASI (BOJ) PARA POLİTİKASI TOPLANTISI VE KARARI – https://www.boj.or.jp/en/index.htm/

Haziran ayı toplantısında BOJ, yurt dışı ekonomilerde toparlanmaya rağmen Covid 19’a yönelik risklerini sürdüğüne işaret etmişti. Yurt içi talepteki zayıflığa ve gıda dışı tüketici enflasyonunda yıllık %0 seviyesinin kısa bir süre daha devam edeceğine; sonrasında ekonomik aktivitedeki hareketlenmeye, enerji fiyatlarındaki artışa ve cep telefonu ücretlerindeki düşüşün etkisinin dağılmasına bağlı olarak kademeli olarak yükseleceğine vurgu yapmıştı. BOJ %2 enflasyon hedefini tutturana kadar gevşek para politikasını koruyacak. Ek olarak, BOJ, iklim değişikliğine yönelik olarak finansal kuruluşlara ihtiyacı olan finansmanı sağlamak üzere 2021 yılı içinde bir destek planını devreye alacağını da eklemişti. BOJ, politika faizi olarak mevduat faiz oranını eksi binde 1, borç verme faiz oranını binde 3 seviyesinde tutmaya devam etmişti.

MAYIS AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Merkez Bankası konut fiyat endeksi Nisan ayında önceki aya göre %2, önceki yılın aynı ayına göre %32 artış kaydetmişti. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi aylık bazda konut satışlarındaki (gri çubuklar) azalışa rağmen konut fiyatlarındaki (mavi çizgi) artış yavaşlasa da devam ediyor.

 

HAZİRAN AYI BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

2021 yılı ilk beş ayında toplam bütçe açığı 7,5 milyar dolar iken, 2020 yılı genelinde toplam bütçe açığı 172,7 milyar TL olmuştu. 2017 yılından itibaren hızlanan bütçe açığı, merkezi yönetim borç stokunda da hızlanmaya sebep oluyor. Haziran ayında Hazine nakit dengesi 7,2 milyar TL açık vermişti.

 

Dr. Fulya Gürbüz

fulyagurbuz.com