Analiz:  Trump’ın  popülist vaatleri ekonomiyi öldürebilir

27 Haziran’da ilki yapılacak Biden-Trump TV tartışmasıyla ABD başkanlık seçimleri iş dünyası ve fon yöneticilerinin radarına girecek.  Halihazırda iki lider anketlerde başabaş koşarken, başkanı belirleyecek 5 kritik eyalette Trump önde.  TV tartışmalarında Biden’ın en büyük handikapı yaşlılıktan kaynaklanan dil sürçmeleri ve unutkanlığı.  Tartışma esnasında sergileyeceği zafiyet, özellikle genç seçmenin onun 4 yıl ülkeyi dirayetle yöneteceğine inancını düşürür.

Trump’ın dezavantajı ise ekonomistlerin çoğu tarafından “çılgın” olarak nitelenen ekonomik vaatleri. İşte Trump’ın  tepki yaratan ekonomik gündemi:

Reuters’e göre Donald Trump, Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerinde Beyaz Saray’da ikinci dört yıllık görev süresini kazanması halinde milyonlarca göçmeni sınır dışı etmeyi, ek gümrük vergileriyle küresel ticareti yeniden şekillendirmeyi ve bürokrasiyi kendine sadık  memurlarla doldurmayı planlıyor.

Cumhuriyetçi Trump, ABD’ye ithal edilen tüm mallara yüzde 10 veya daha fazla gümrük vergisi getirilmesi fikrini öne sürdü; bu hamlenin ticaret açığını ortadan kaldıracağını söylüyor, ancak eleştirmenler Amerikalı tüketiciler için daha yüksek fiyatlara ve küresel ekonomik istikrarsızlığa yol açacağını söylüyor.

Kendisi aynı zamanda Amerikan ithalatına gümrük vergisi koyan ülkelere daha yüksek gümrük vergisi koyma yetkisine sahip olması gerektiğini de söyledi. Bazı ithal arabalara %200 gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulundu.

Bir numaralı hedef Çin

Trump özellikle Çin’i hedef alıyor. Çin’in elektronik, çelik ve ilaç sektörlerinde ülkeye ithalatının dört yıl içinde aşamalı olarak durdurulmasını öneriyor. Çinli şirketlerin enerji ve teknoloji sektörlerinde ABD altyapısına sahip olmasını yasaklamayı amaçlıyor.

Gelir vergisini kaldıracak mı?

Cumhuriyetçi başkan adayıyla  kapalı kapılar arkasında yapılan bir toplantıdan sonra CNBC’ye konuşan kaynaklar, Donald Trump’ın Perşembe günü ABD’nin gelir vergisinden kurtulmasını sağlayacak bir “ithalat vergisi rejimi” uygulama fikrini gündeme getirdiğini söyledi.

Toplantıda hazır bulunan bir başka bir kaynağa göre Trump, Washington D.C.’deki Capitol Hill Club’da GOP milletvekilleriyle yaptığı toplantıda, ABD’ye hısım  devletler üzerinde müzakere gücünü artırmak için de gümrük tarifelerin kullanılmasını tasarlıyor.

Trump’ın gelir vergilerini gümrük vergileriyle ikame etmeye ilişkin sözleri yüksek sesli eleştirilere yol açtı. New York Üniversitesi Hukuk Fakültesi profesörü David Kamin, X’te şunları yazdı: “Gelir vergisinin yerine gümrük vergilerini kullanmak, düşük ve orta gelirli Amerikalıları sert bir şekilde cezalandırıp, zenginleri ödüllendirmenin en garantili  yoludur.”  “Hiç federal gelir vergisi ödemeyen milyonlarca Amerikalı muhtemelen Trump’ın tarife planı kapsamına girecek, “bu, alt/orta gelir sınıfları için büyük bir vergi artışına benziyor.”

Trump, yasadışı sınır geçişlerini hedef alan ilk dönem politikalarını yeniden uygulamaya koyacağına, Biden’ın göçmen yanlısı önlemlerini geri alacağına ve kapsamlı yeni  göç kısıtlamalarına devam edeceğine söz verdi.

Trump, ABD-Meksika sınırında sığınmacı erişimini sınırlandırma ve Amerikan tarihindeki en büyük sınır dışı etme çabasına girişme sözü verdi.  Bu vaat muhtemelen Kongre’deki Demokratların  engellemelerine takılacak.

Trump ne kadar ciddi?

Financial Times’a göre Trump ve danışmanları, birçoğu -eğer ciddiye alınırsa- ABD ekonomisinin temel işlevlerini baltalama potansiyeli içeren bir dizi muğlak politika beyan etti.

Trump, sürekli Jay Powell’ı hedef alırken, Fed’in bağımsızlığını tehlikeye atabilecek bir hareketle onu görevden alabileceğini söyledi. Aynı zamanda bağımsız kurumları Beyaz Saray’ın kontrolü altına alarak “derin devlet”le mücadele etme sözü verdi. Bu girişim kritik sektörlerde düzenleyici ve denetleyici görevi yapan  kurumların felç olması ihtimalini artırdı.

Hazine bakanı atanması beklenen Robert Lighthizer’ın, ihrcatta rekabet avantajı sağlmaka için dolar devalüasyonunun çığırtkanlığını yaptığı söyleniyor.

Trump’ın ticaret politikaları da felakete yol açabilir. Tüm ithalatlara yüzde 10, Çin mallarına ise yüzde 60 vergi getirilmesini önerdi. Bu tür geniş tabanlı tarifeler enflasyonu yeniden alevlendirebilir ve ABD’yi Çin ile açık çatışmaya daha da yaklaştırabilir. Gümrük vergileri, eğer yurt içi yatırımlar artmazsa, Amerikan ekonomisine misliyle zarar verebilir.  Başkan Joe Biden’ın Enflasyon Azaltma Yasasına karşı çıkan Trump’ın kazanması halinde özel sektörün yatırımlarını azaltması zaten muhtemel bir senaryo.

Biden döenminde Amerika’nın kamu borcu hızla arttı. Trump’ın planladığı vergi indirimleri bütçe yükünü artıracak. Analistler, bütçe harcamalarının daha yüksek faiz  ortamında ekonomik aktiviteyi  teşvik etkisi sağlayamayacağından endişe ediyor. Milyonlarca belgesiz işçiyi sınır dışı etme vaadi, ucuzu işgücünü azaltacağı için hem neflsyonu hem de üretimi olumsuz etkileyebilir.

Nihayetinde, Trump’ın fikirlerinin çoğu muğlak. Politikaları ayrıntıdan yoksun ve ilk döneminde olduğu gibi bunlardan kolaylıkla vazgeçebilir. Bazıları Trump’ın geçmişteki yalpamalarını örnek gösterek, gündeminin radikal kısımlarının seçmene yaranma girişimi olduğunu iddia ediyor. Dikkatli olmalılar. Trump’ın ikinci döneminde, onun çılgın dürtülerini dizginleyen “odadaki yetişkinler”, yani tecrübeli devlet insanları  hükümet dışı olabilir. Trump’ın ikinci dönemi, düşmanlarına ve demokratik sisteme karşı “intikam”la yönlendirilecek gibi görünüyor.