BBVA Stratejisti Tufan Cömert:  Matematik enflasyonda en kötüsü geride kaldı diyor,  şimdi zor kısım geliyor

BBVA Yatırım Bankası Londra MENA + Türkiye   stratejisti Tufan Cömert X’te yaptığı paylaşımında, enflasyonla mücadelede yılın ikinci yarısını değerlendirdi.

“Matematik enflasyon için en kötüsunün geride kaldığını söylüyor, ancak asil şimdi zor kısım geliyor” uyarısını yapan Cömert’în analizi şu şekilde:

*Sene sonuna dek sadece baz etkisi ile enflasyon %40-45 araligina duser diye goruyoruz, ve fakat bazi bilinmeyenler var: Enerji fiyatlarinda “ayarlama” olacak mi, gida fiyatlari nasil seyredecek ve asgari ucret/emekli maslarina zam olacak mi/ne kadar olacak?

(Burada bir parantez acayim, asgari ucret/emekli maaslarina yapilacak bir ara zam enflasyonist degil kendi basina, ama zam oraninin beklentiler kanali uzerinden enflasyonu etkilemesi soz konusu olabilir)

*Varsayalim ki hersey plana uygun gidiyor, enflasyon %40’lara dustu, peki sonra? Kuru sonsuza dek reel degerlenme patikasinda tutamayacagimiza gore bir noktadan itibaren yukari salmamiz gerekecek. O zaman 2025’te enflasyonun TCMB tahmininde oldugu gibi %25’lere dusmesi icin ic talebin bayagi bir sıkılması gerekecek, yani buyume cok zayif seyredecek (dis talebin katkisi ile buyume guzel bir dusunce, ama pratikte oyle olmuyor, zira ithalatin kompozisyonuna baktigimizda goruyoruz ki cok onemli bir kismi aramalı ve sermaye malindan mutesekkil. Kuru biraktigimizda bunlarin enflasyona etkisi ve uretim maliyetini yukari cekmesi ihracati olumsuz etkileyecek).

*Hadi ic talep makul gitti, dis talep de bizi uzmedi, zaten bugun de 6 gezegen hizalanmis, o zaman ne olacak? TL’de acik secik ve uzun sureli bir degerlenme sureci gormedigimiz taktirde (reel degil, nominal) enflasyonun 2-3 yil sonra en iyi olasilikla %20’li rakamlarda kalacagini tahmin ediyorum.

*Butun bunlar kotu mu? Nereden baktiginiza gore degisir. Son 5 yilin ardindan makul, anlasilir, seffaf (olabildigince) bir ekonomi politikasi izliyoruz. Boyle olunca tahmin yapmak, hesap kitap ile birseyler anlatabilmek mumkun. Tahmin yapabiliyorsaniz, butcenizi, korunmanizi ona gore ayarlarsiniz. Ama tek haneli, kalici enflasyon oyle kolay degil.

*Enflasyonla mucadele sadece faiz artirmakla, sıkı para politikasi ile, harcama kesintileri ile olmuyor, olamiyor. Tum aktorlerin enflasyon beklentilerinin cipalanmasi lazim. Bu da sureklilik, kararlilik ve maalesef biraz da sans gerektiriyor. Dunyada bir sey oldu, enerji fiyatlari cildirdi diyelim, sen faiz artirsan ne olur artirmasan ne olur.

*Zamaninda oy vermisligim yoktur, ama eski nesil siyasetcilerimizin dunyayi ve toplumu okuma konusundaki muazzam yeteneklerinin nefis bir ornegi rahmetli Suleyman Demirel’in asagidaki enflasyon taniminda bulunabilir. Her cumlesine katiliyorum. Enflasyon ile mucadeleden taviz vermememiz gerek.

“Türkiye’nin birinci sorunudur enflasyon. Hakikaten bugün, enflasyon dediğiniz halk günlük yaşar, halkın birinci sorunu geçim sıkıntısıdır. Esas enflasyon devletleri yıkan bir olaydır. Milletleri içinden bozan bir olaydır. Enflasyon sadece pahalılık olayı da değildir. Ahlakı bozar, borcu olan borcunu ödemez, alacağı olan alacağını alamaz. Hırsızlıktan, soygundan, fuhuşa kadar hemen hemen bütün yolları açar. Toplumun içini bozan bir olaydır. Onun için batılılar, enflasyona bir numaralı halk düşmanı derler. Tek kollu canavar derler. Batı enflasyondan fevkalade çekinir”.