AYM’nin HDP’nin kapatılmasına ilişkin iddianameyi kabul etmesi sonrası ne olacak?

HDP’nin kapatılması istemiyle yeniden açılan davada ilk incelemesini tamamlayan Anayasa Mahkemesi, iddianamenin oy birliği ile kabulüne karar verdi.

Genel Kurul, ilk inceleme sırasında, partinin kapatılmasına beyan, faaliyet ve eylemleri ile neden olan ve iddianamede belirtilen kişiler hakkındaki siyasi yasak talebi ile partinin hazine yardımlarının bulunduğu banka hesabına tedbiren bloke konulmasına karar verilmesi yönündeki talebi de ele aldı. Genel Kurul, bu taleplerin daha sonra değerlendirilmesine karar vermek üzere reddetti.

İddianame, ön savunma için HDP’ye gönderilecek. HDP, AYM’nin tanıdığı süre içinde ön savunmasını verecek; isterse bu sürenin uzatılması için başvuruda bulunabilecek. Ek süre talebini AYM heyeti karara bağlayacak.

HDP’nin ön savunması sonrası ardından esas hakkındaki görüş sunulacak ve HDP’ye gönderilecek. AYM’nin belirleyeceği tarihlerde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin sözlü açıklama, HDP yetkilileri sözlü savunma yapacak.

Tüm bu sürecin ardından raportör davaya ilişkin bilgi ve belgeleri toplayacak, esas hakkındaki raporunu hazırlayacak. Bu işlemler sırasında, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ve HDP ek delil veya yazılı ek savunma verebilecek.

Raporun, AYM üyelerine dağıtılmasının ardından Yüksek Mahkeme Başkanı Zühtü Arslan toplantı için bir gün belirleyecek ve AYM üyeleri belirlenen günde bir araya gelerek kapatma istemini esastan görüşmeye başlayacak.

HDP hakkındaki kapatma davasını 15 kişiden oluşan AYM heyeti karara bağlayacak.

Anayasa’nın 69. maddesine göre bir partinin kapatılmasına veya devlet yardımından kısmen ya da tamamen yoksun bırakılmasına, toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğuyla yani 15 üyenin 10’unun oyuyla karar verilebiliyor.

Siyasi parti kapatma davası sonucu verilen karar, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ile ilgili siyasi partiye tebliğ ediliyor ve Resmi Gazete’de yayımlanıyor.

AYM’nin siyasi yasak istenen partililerin beyan ve eylemleriyle partinin kapatılmasına neden olduğunu belirlemesi halinde, bu kişiler kesin kararın Resmi Gazete’de gerekçeli olarak yayımlanmasından itibaren 5 yıl süreyle bir başka partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi ve deneticisi olamıyor.

AYM’nin önünde hangi seçenekler var?

AYM, HDP’nin temelli kapatılmasına karar verebilir. Böyle bir durumda, söz ve eylemleriyle partinin temelli kapatılmasına neden olan parti yöneticisi deneticisi veya üyelerine 5 yıllık siyasi yasak getirecek, partinin malvarlıkları da Hazine’ye devredilecek.

Mahkemenin önündeki ikinci seçenek ise HDP’nin kapatılması yerine hazine yardımından yoksun bırakılması. Buna göre parti faaliyetine devam eder ve yöneticileri ve üyeleri için siyasi yasak sözkonusu olmaz, suçun ağırlığına göre Mahkeme, partinin hazine hazine yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilir.

Temelli kapatılma ve odak olma nedir?

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, HDP’nin, Anayasa’nın 68. Maddesinin 4. Maddesinde sayılan “devletin bağımsızlığı, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü, insan haklarına, eşitlik ve hukuk ilkelerine, milletin egemenliğine, demokratik ve laik cumhuriyet ilkelerine aykırı olamayacağı, sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya bir tür diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlayamaz, suç işlenmesini teşvik edemez” hükmüne aykırı fiilleri nedeniyle, temelli kapatılmasını istedi.

Anayasa’nın 69. Maddesi, bir siyasi partinin 68. Maddesinin 4. fıkrasındaki eylemlerinden dolayı temelli kapatılmasına, ancak onun bu nitelikteki fiillerinin, o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiğinin Anayasa Mahkemesi’nce tespiti halinde karar verebileceğini hükme bağlıyor. Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu’nunda “odak olma hali” şöyle tanımlanıyor: “Bir siyasî parti, bu nitelikteki fiiller (68-‘deki fiiller) o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve bu durum o partinin büyük kongre veya genel başkan veya merkez karar veya yönetim organları veya Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup genel kurulu veya grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiği yahut bu fiiller doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılık içinde işlendiği takdirde, söz konusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılır.”