Dr. Fulya Gürbüz
Dr Gürbüz’den Ekonomi Gündemi: Üretim, tüketim, bütçe, dış borç, konut, beklenti anketi
13 – 17 Eylül haftasında üretim, tüketim, bütçe, dış borç, cari açık, konut ve beklenti anketi sonuçları açıklanacak. Temmuz ayında…
13 – 17 Eylül haftasında üretim, tüketim, bütçe, dış borç, cari açık, konut ve beklenti anketi sonuçları açıklanacak. Temmuz ayında büyük olasılıkla önceki aya göre sanayi üretiminde düşüş, perakende satışlarda artış görülecek. Temmuz ayı cari işlemler açığının seyri turizm gelirlerinde önceki aya göre değişime bağlı olacak.
13 EYLÜL 2021, PAZARTESİ
TEMMUZ AYI SANAYİ ÜRETİMİ ENDEKSLERİ – TÜİK
Sanayi üretimi Haziran ayında otomotiv üretimi, iç talep ve yatırım harcamalarının desteğiyle bir önceki aya göre %2,3 artış kaydederken, yıllık artış %23,9 olmuştu. Temmuz ayı öncü göstergeleri ise sanayi üretiminde önceki aya göre düşüşe işaret ediyor. Temmuz ayında; otomotiv sektörü üretimi önceki aya göre %39, toplam ihracat hacmi %17, en büyük ihracat kalemi olan otomotiv ihracatı %28 daraldı. Öte yandan, imalat sektörü kapasite kullanım oranı (KKO) Temmuz ayında önceki aya göre %0,1’lik hafif yükselişle yatay kaldı: KKO, aramalı imalatında önceki aya göre hafif arttı, dayanıklı tüketim malı imalatında %1,3 düştü, sermaye malı imalatında %2,0 geriledi. Temmuz ayında mamul mal stokunun önceki aya göre düşmesi yatırım harcamalarındaki aylık artışı destekledi. Dolayısıyla ağırlıklı olarak Temmuz ayında otomotiv üretimindeki düşüşe bağlı olarak sanayi üretimi endeksinde de büyük olasılıkla düşüş göreceğiz.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK
Covid-19 kaynaklı aşılamaların hızlanmasına bağlı olarak hizmet sektöründeki kısıtlamaların gevşetildiği Haziran ayında takvim ve mevsimsellikten arındırılmış perakende satış endeksi bir önceki aya göre aylık %14,4, bir önceki yılın aynı ayına göre %17,4 artış kaydetmişti. Perakende ciro ise Haziran ayında aylık %18,6, yıllık %40,9 artış kaydetmişti. Temmuz ayı Perakende Ticaret Güven Endeksi verilerinde “mevcut mal stok seviyesi” alt endeksinin önceki aya göre gerilemesi perakende satışlarda önceki aya göre artışa işaret ediyor. Öte yandan Temmuz ayında konut ve taşıt hariç bireysel kredilerdeki artış hızının hafif yavaşlaması perakende satışlarda da aylık bazda yavaşlatıcı bir etkiye sebep olabilir.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK
Ciro endekslerindeki aylık artış Haziran ayında hızlanmıştı. Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), Haziran ayında aylık %9,5, yıllık %63,1 artış kaydetmişti. Sanayi sektörü ciro endeksi yıllık %78,2, inşaat ciro endeksi %29,7, ticaret ciro endeksi %55,5, hizmet ciro endeksi %74,8 arttı. Aylık bazda sanayi sektörü ciro endeksi %6,2, inşaat ciro endeksi %1,9, ticaret ciro endeksi %12,2, hizmet ciro endeksi %11,9 arttı. Alt sektör bazında aylık olarak en yüksek ciro artışını %57,8’lik artış ile Haziran ayında Covid-19 kaynaklı kısıtlamaların gevşetildiği hizmet sektörü altında yer alan “konaklama ve yiyecek” sektörü elde etmişti.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB
Haziran ayında dış ticaret açığındaki düşüşün desteğiyle cari işlemler açığı 1,1 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Temmuz ayında ise dış ticaret açığının Haziran ayına göre 1,5 milyar dolar artması cari açığın eş değer miktarda artmasına sebep olacak ancak Temmuz ayındaki turizm gelirleri söz konusu etkiyi azaltacak. Dolayısıyla Temmuz ayında turizm gelirlerinin ne kadar artacağı, cari işlemler açığı üzerinde önemli rol oynayacak. Haziran ayında geriye dönük 12-aylık cari işlemler açığı toplamı ise Mayıs ayına göre gerileyerek 29,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. 2022-2024 Orta Vadeli Program’da Hükümet 2021 yılında 21 milyar dolar cari işlemler açığı kaydedeceğini tahmin ediyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
14 EYLÜL 2021, SALI
AĞUSTOS AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK
Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Temmuz ayında yıllık %22,80, aylık %1,34 artış kaydetmişti.
Kaynak: TÜİK
AĞUSTOS AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK
Türkiye genelinde konut satışları Temmuz ayında bir önceki aya göre %20 azalarak 107 bin 785 olmuştu. Ocak-Temmuz döneminde konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre %22,7 azalışla 660 bin 595 seviyesine gerilemişti. Ağustos ayında döviz kurundaki gerileme konut satışlar
Kaynak: TÜİK
15 EYLÜL 2021, ÇARŞAMBA
AĞUSTOS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE VERİLERİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Merkezi yönetim Temmuz ayında 95,3 milyar TL gelir elde etmiş, 141,1 milyar TL harcama gerçekleştirmiş, bütçe açığı da giderlerin gelirlerden daha hızlı artmasına bağlı olarak bütçe açığı önceki aya göre yaklaşık 2 kat artışla 45,8 milyar TL seviyesine yükselmişti. 2021 yılı ilk 7 ayında bütçe açığı toplamı 78,3 milyar TL oldu. Bütçe açığı, 2020 yılının ilk 7 ayında 139,1 milyar TL, 2020 yılının genelinde 172,7 milyar TL olarak kaydedilmişti. Türk lirasındaki değer kaybının özellikle faiz harcamaları olmak üzere merkezi yönetim bütçe giderlerinde de hızlanmayı beraberinde getirmesinin iki sonucuna dikkat çekelim: Vergi gelirleri bütçe giderlerini karşılamakta zorlanırken, borçlanma ihtiyacı artmaya devam etmektedir. 2022-2024 Orta Vadeli Program’da 2021 yılında toplam bütçe açığının bir önceki yıla göre %31’lik artışla 230,0 milyar TL seviyesine yükselmesi bekleniyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
16 EYLÜL 2021, PERŞEMBE
TEMMUZ AYI MERKEZ BANKASI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB
Merkez Bankası konut fiyat endeksi (KFE), Haziran ayında bir önceki aya göre %2,7 oranında artış kaydederken; bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %29,2, reel olarak %9,9 oranında artış kaydetmişti.
Kaynak: TCMB
TEMMUZ AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB
Özel sektör Haziran ayında yurtdışı kredi borcunu önceki aya göre azaltmıştı. TCMB verilerine göre, Haziran sonu itibarıyla, özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, 2020 yılı sonuna göre 0,5 milyar dolar artarak 174,0 milyar dolar olurken Mayıs ayına göre 1,5 milyar dolar gerileme kaydetmişti. Vade bazında bakıldığında, özel sektörün uzun vadeli kredi borcu Mayıs ayına göre 1,5 milyar dolar azalarak 164,5 milyar dolar olurken, kısa vadeli borcu 9,5 milyar dolar ile önceki aya göre yatay kalmıştı. Haziran sonu itibarıyla, uzun vadeli yurt dışı kredi borcunun %40,8’ini finansal kuruluşlar, %59,2’sini finansal olmayan kuruluşlar; kısa vadeli kredi borcunun ise %83,8’ini finansal kuruluşlar, %16,2’sini finansal olmayan kuruluşlar oluşturmuştu. Özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, Haziran sonu itibarıyla kalan vadeye göre gelecek 1 yıl içinde gerçekleştirilecek anapara geri ödemelerinin toplamı 41,6 milyar dolardır.
Kaynak: Turkey Data Monitor
TCMB VE BDDK, 10 EYLÜL 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA VERİLERİ – BDDK, TCMB
3 Eylül ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren parasal göstergeler (M1, M2, M3) önceki haftaya yatay kalırken dolaşıma çıkan banknot ve madeni para büyüklüğü önceki haftaya göre geriledi. TL cinsi mevduatlar ve krediler önceki haftaya göre değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduat faiz oranları %15-20 aralığına hafif yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında kalarak önceki haftaya göre değişmedi. Gerçek kişilerin döviz mevduatlarının (DTH) önceki haftaya göre 1,2 milyar dolar artışla 115,0 milyar dolara, tüzel kişilerin 0,4 milyar dolar artışla 87,9 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak DTH hacmi 3 Eylül haftasında 1,2 milyar dolar artışla 230,6 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel pozisyonu önceki haftaya göre hafif gerileyerek 6,6 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 119,2 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,9 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,3 milyar dolar ile önceki haftaya göre 0,8 milyar dolar arttı, brüt döviz rezervleri 78,0 milyar dolar ile değişiklik göstermedi. Merkez Bankasının net rezerv açığı da önceki haftaya göre 0,2 milyar dolar artarak 21,1 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yurtdışında yerleşik kişilerin mülkiyetindeki hisse senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 33,3 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,7 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 3 Eylül ile biten haftada hisse senetlerinde 99 milyon dolarlık net alış, DİBS’te 2 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdiler.
Kaynak: Turkey Data Monitor
17 EYLÜL 2021, CUMA
MERKEZ BANKASI EYLÜL AYI BEKLENTİ ANKETİ SONUÇLARI – TCMB
TCMB’nin piyasa katılımcıları ile yaptığı Ağustos ayı Beklenti Anketi sonuçlarına göre yıl sonu TÜFE beklentisi %16,30’a, yıl sonu GSYH büyüme beklentisi %5,96’ya, 2021 yıl sonu GSYH büyümesi %4,01 seviyelerine yükselmişti. Öte yandan yıl sonu Dolar/TL kuru beklentisi 8,943’e, yıl sonu cari işlemler açığı beklentisi 23,5 milyar dolar seviyesine gerilemişti. 2022-2024 Orta Vadeli Program’da Hükümet 2021 yılı sonunda TÜFE’de %16,2’lik artış; 2021 yılı genelinde GSYH’de %9,0 oranında büyüme ve 21 milyar dolar cari işlemler açığı öngörülüyor.
Kaynak: Turkey Data Monitor
TEMMUZ AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB
Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku Haziran ayında önceki aya göre 2,5 milyar dolar artışla 121,7 milyar dolar seviyesine yükselmişti. TCMB, kısa vadeli dış borcunu önceki aya göre 3,5 milyar dolar artırarak 27,1 milyar dolara yükseltirken, bankaların kısa vadeli dış borcu aylık 0,5 milyar dolar azalarak 58,1 milyar dolar seviyesine gerilemişti. Diğer sektörlerin kısa vadeli dış borcu ise aylık 0,4 milyar dolar azalışla 36,5 milyar dolar olmuştu. 2021 yılı Haziran sonu itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç stoku önceki aya göre 24,4 milyar dolar azalışla 165,0 milyar dolar seviyesine gerilemişti; toplam stok içinde kamu sektörü %23,0, Merkez Bankası %16,4, özel sektör ise %60,6’lık paya sahiptir.
Kaynak: Turkey Data Monitor
Dr. Fulya Gürbüz
