Fed’den Kritik Uyarı: Hedge Fonların Kaldıraçlı Trade’i Devlet Tahvilleri İçin Risk

ABD Merkez Bankası (Fed) Yönetim Kurulu üyesi Lisa Cook, hedge fonların son yıllarda hızla büyüttüğü ve büyük miktarda borçla finanse ettiği “basis trade” pozisyonlarının, dünyanın en büyük finansal piyasası olan ABD Hazine tahvilleri piyasasında (30 trilyon dolar) ciddi istikrarsızlık yaratabileceği uyarısında bulundu. Bu yüksek kaldıraçlı işlemler, volatil dönemlerde zincirleme satışlara yol açarak repo piyasasını, tahvil fiyatlamasını ve küresel finansal sistemi etkileyebilir.

---

Basis Trade Nedir ve Neden Tehlikeli?

Basis trade, nakit Hazine tahvilleri ile bunların vadeli işlem sözleşmeleri arasındaki küçük fiyat farklarından yararlanmayı hedefleyen bir arbitraj stratejisidir. Normalde fiyat farkları çok küçüktür; bu yüzden hedge fonlar:

• çok büyük miktarda borçlanarak,

• yüksek kaldıraçla

bu pozisyonları büyütür.

Cook’a göre bu durum:

“Piyasa stres dönemlerinde kalabalık pozisyonların hızla çözülmesiyle istikrarsızlığın katlanmasına neden olabilir.”

---

Hedge Fonların Payı Tehlikeli Şekilde Büyüyor

Fed’in son araştırmasına göre 2022–2024 döneminde Cayman Adaları merkezli hedge fonlar, tüm yabancı özel sektör yatırımcılarından daha fazla ABD tahvili satın aldı.

Öne çıkan veriler:

• Hedge fonların elindeki nakit Hazine tahvillerinin payı %10,3’e çıktı (pandemi öncesi zirve: %9,4).

• Borçlanma düzeyi dramatik biçimde arttı.

• Basis trade pozisyonları, piyasadaki en yüksek kaldıraçlı işlemler arasında yer alıyor.

Ekonomistlerin yorumu net:

“Piyasada sistemik risk yaratabilecek büyüklükte marjinal bir pozisyonlanma var.”

---

Bu İşlem Daha Önce Kriz Tetikledi: 2019 ve 2020 Hatırlatması

Basis trade geçmişte iki büyük şokun merkezindeydi:

1. Mart 2020 – COVID çöküşü

Pandemi şoku geldiğinde hedge fonlar pozisyonları hızla kapatmak zorunda kaldı. Bu:

• tahvil fiyatlarında ani çöküşe,

• repo piyasasında likidite kurumasına,

• diğer piyasalara sıçrayan paniğe

neden oldu. Fed, piyasayı kurtarmak için acil tahvil alımı yapmak zorunda kalmıştı.

2. 2019 Repo Krizi

Fed’in bilanço küçültmesi likiditeyi azaltınca, basis trade pozisyonları bir gecede çözülmek zorunda kaldı. Repo faizleri fırladı, kısa vadeli finansman piyasası kilitlendi. Fed yine müdahale etti.

Cook’un mesajı net:

“Basis trade, stres dönemlerinde finansal istikrarı tehdit eden yapıya bürünüyor.”

---

Regülatörlerin Endişesi Artıyor

Fed, Hazine Bakanlığı ve diğer regülatörler uzun süredir:

• hedge fonların şeffaf olmayan pozisyonları,

• gölge bankacılık riskleri,

• yüksek kaldıraçlı arbitraj işlemleri

konusunda alarm veriyor.

Piyasa uzmanları bu pozisyonların “gizli sistemik risk” taşıdığını düşünüyor.

---

Fed’in Yeni Adımları: QT Duruyor, Repo Mekanizması Genişliyor

2021’de New York Fed tarafından kurulan Standing Repo Facility (SRF), repo faizlerinin kontrol dışına çıkmasını önlemeyi amaçlıyordu. Ancak son üç yıldaki yeni bilanço küçültme (QT) süreci repo piyasasında:

• faizlerin yükselmesine,

• bazı günlerde SRF borçlanma maliyetinin üzerine çıkmasına

neden oldu.

Bu sinyaller, Fed’i harekete geçirdi:

• 1 Aralık itibarıyla QT programı durduruluyor.

• 2025’in başından itibaren Fed’in yeniden Hazine tahvili alımlarını artırabileceği konuşuluyor.

Bu adımların arkasındaki motivasyon açık:

Piyasada oluşan kırılganlığı azaltmak ve hedge fon kaynaklı potansiyel bir şoku önlemek.

---

Neden Önemli? Hazine Piyasası Küresel Finansın Kalbi

30 trilyon dolarlık ABD Hazine tahvilleri piyasası:

• bankaların,

• fonların,

• merkez bankalarının,

• türev piyasalarının

teminat yapısını oluşturuyor.

Bu piyasa çalışmazsa:

• küresel faizler,

• dolar likiditesi,

• risk primleri,

• fonlama maliyetleri

birkaç saat içinde kaosa sürüklenebilir.

Cook’un uyarısı bu yüzden sıradan bir açıklama değil; Fed’in finansal istikrar kolu tarafından yapılan yüksek seviye bir alarm niteliğinde.

---

Sonuç: Hedge Fonların “Gizli Tehlikesi” Finansal İstikrarın Gündeminde

Nvidia bilançosu, AI rallisi ve piyasa oynaklığının gündemi işgal ettiği bir haftada Fed’den gelen bu uyarı, daha büyük bir riskin altını çiziyor:

Sistemik tehdit, teknoloji hisselerinden değil, kaldıraçlı gölge bankacılık faaliyetlerinden gelebilir.

Basis trade pozisyonlarının büyüklüğü, repo piyasasının zayıf halkası ve QT’nin etkileri birleşince Fed’in neden frene bastığı daha net anlaşılıyor.

2026’ya yaklaşırken finansal sistemin en kritik sorusu şudur:

➡ Bir sonraki stres döneminde hedge fonların toplu çözülmesi yeni bir repo krizini tetikler mi?

Bu sorunun yanıtı yalnız ABD’yi değil, küresel piyasaları ilgilendiriyor.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]