The Economist: Küresel Ekonomi Ticaret Savaşını ve Yapay Zekâ Kaygılarını Umursamıyor

Trump’ın agresif ticaret hamlelerine ve yapay zekâ kaynaklı endişelere rağmen, küresel ekonomi güçlü seyrini sürdürüyor. Finansal göstergeler, dünya ekonomisinin 2025’in üçüncü çeyreğinde yeniden hız kazandığını gösteriyor.

Ticaret Savaşına Rağmen Büyüme Güçlü Seyrediyor

Altı ay önce, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı kapsamlı ticaret savaşı piyasaları sarstığında, küresel ekonomi için çöküş senaryoları gündeme gelmişti. Tüketici güveni çökmüş, reel zamanlı büyüme göstergeleri sert düşüş göstermişti. Ancak bugün, ABD ve Çin arasındaki gerilimin sürmesine rağmen, beklenen “kurtuluş günü” etkisi gerçekleşmedi.

Goldman Sachs’ın hazırladığı “mevcut faaliyet endeksi”, ilkbaharda yaşanan düşüşe rağmen küresel ekonominin yeniden ivme kazandığını ortaya koyuyor. J.P. Morgan Küresel PMI endeksi ise ağustos ayında 14 ayın en yüksek seviyesine ulaştı.

Atlanta Fed’in reel zamanlı modeline göre, ABD ekonomisi 2025’in üçüncü çeyreğinde yıllıklandırılmış bazda %3,9 büyüdü. Her ne kadar dördüncü çeyrekte bir yavaşlama bekleniyor olsa da bu, güçlü bir performans anlamına geliyor.

2023 başında sekiz OECD ülkesinde resesyon görülürken bugün yalnızca Finlandiya daralma yaşıyor. Küresel büyüme tahminleri de yukarı yönlü revize edildi: Nisan ayında %2,2’ye çekilen 2025 küresel büyüme tahmini bugün %2,6’ya yükseldi.

Trump’ın Tarife Savaşları Beklenenden Daha Hafif Etkili Oldu

Trump’ın ilk açıklamalarında %28’e kadar çıkabileceği öngörülen gümrük vergileri, çeşitli geri adımlar sonrası %10 civarında uygulanıyor. Bu nedenle ticaret savaşının ekonomik etkisi beklenenden çok daha sınırlı kaldı.

Buna karşın, özellikle ABD’de genişlemeci maliye politikası talebi destekliyor. Ancak bu avantajlı tablo sonsuza dek sürecek değil: Trump yeni tarifeler getirebilir, hükümetler de bir noktada bütçe açıklarını kısmak zorunda kalabilir. Şimdilik, finansal piyasalar ivmenin süreceğine inanıyor.

Şirket Kârları ve Hisse Piyasaları Rekor Düzeyde

2025’in ikinci çeyreğinde küresel şirket kârları yıllık bazda %7 arttı; bu oran tarihsel ortalamanın üzerinde. Analistler, üçüncü çeyrekte de güçlü bir bilanço sezonu bekliyor.

MSCI Küresel Hisse Endeksi (ACWI) tüm zamanların zirvesinde. Konjonktürel genişleme dönemlerinde otomotiv ve inşaat gibi döngüsel sektörler, temel tüketim gibi defansif sektörlere kıyasla genellikle daha iyi performans gösterir. Nisan ayında zayıf seyreden bu hisseler, bugün yeniden yükseliş trendine girmiş durumda.

Yapay Zekâ Yatırımları Ekonomiyi “Yapay” Şekilde Mi Ayakta Tutuyor?

Bazı ekonomistler, küresel büyümenin yalnızca yapay zekâ yatırımlarının yarattığı geçici canlanmadan beslendiğini savunuyor. Özellikle ABD’de, bilişim donanımı ve yazılım yatırımlarının son bir yıldaki reel büyümenin %40’ını oluşturması bu görüşü güçlendiriyor.

Ancak yatırımların en az üçte ikisinin AI ile doğrudan ilgisi yok. Bir işletmenin bilgisayar alımı dahi bu kalemde sayılıyor. Dahası, ABD dışında hiçbir ülkede IT yatırımlarının büyümenin ana motoru olduğuna dair veri yok.

İstihdam ve İşgücü Piyasasında Panik Gereksiz

ABD’de istihdam artışı son aylarda yavaşladı; hükümetin kapanması nedeniyle açıklanmayan son istihdam raporunun neredeyse sıfır net istihdam artışı gösterebileceği tahmin ediliyor. Bu durum “AI kaynaklı işsizlik” korkularını gündeme getirse de, veriler bu endişeyi doğrulamıyor.

Yale Budget Lab araştırmasına göre, “ChatGPT’nin piyasaya çıkışından bu yana işgücü piyasasında kayda değer bir bozulma yaşanmadı.” ABD dışındaki OECD ülkelerinde de tablo benzer: 2025’in ilk yarısında 37 ülke toplam 3 milyon yeni istihdam yarattı, pandemi öncesi normlara paralel.

ABD’deki yavaşlamanın nedeni, büyük olasılıkla Trump yönetiminin göçmenlik kısıtlamaları gibi politik etkenler.

Tüketici Güveni ve Belirsizlik Yüksek, Ancak Ekonomi Dirençli

ABD’de tüketici güveni, nisan ve mayıs aylarındaki dip seviyelerden toparlansa da hâlâ pandemi öncesinin gerisinde. Küresel ekonomik belirsizlik endeksi ve “tarifeler” aramasına dair Google verileri de Trump’ın politikalarının hâlâ zihinlerde yer ettiğini gösteriyor.

Bazı analistler, AI hisselerindeki olası bir çöküşün küresel moralleri yeniden sarsabileceğini öne sürüyor. Ancak altı ay geçmesine rağmen, bu belirsizliklerin reel ekonomi üzerinde anlamlı bir yavaşlama yaratmadığı görülüyor.

Sonuçta, küresel ekonomi krizlere karşı şaşırtıcı ölçüde dayanıklı hale geldi. Ticaret savaşları, faiz şokları ve yapay zekâ tartışmalarına rağmen dünya ekonomisi yoluna emin adımlarla devam ediyor.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]