ABD’de Perakende Satışlar Temmuz’da Güçlendi; İmalat Sanayi Yerinde Saydı

ABD’de perakende satışlar Temmuz ayında aylık %0,5 arttı; Haziran verisi de %0,6’dan %0,9’a yukarı yönlü revize edildi. Böylece son üç aydaki zayıf istihdam artışlarına karşın ekonomik faaliyetin tamamen ivme kaybetmediğine dair işaretler güçlendi. Ancak yumuşayan işgücü piyasası ve ithalat vergilerinin mallara yansıyan fiyat etkisi, 3. çeyrekte tüketim artışını frenleyebilecek başlıca riskler olarak öne çıkıyor. İmala sanayi Temmuz’da büyüme kaydetmedi.

Otomotiv ve e-ticaret öne çıktı, restoran harcamaları zayıfladı

Satışlardaki artışın en büyük katkısı otomotiv tarafından geldi: Oto bayilerinin hasılatı %1,6 yükseldi (Haziran: +%1,4). Analistler, 30 Eylül’de sona erecek federal vergi teşvikleri öncesi elektrikli araç alımlarına yönelik talep dalgasının etkili olduğuna dikkat çekiyor.
Online satışlar %0,8 arttı (Haziran: +%0,9). Amazon ve Walmart’ın Temmuz’daki agresif kampanyaları—okula dönüş ürünlerinden elektronik ve giyime uzanan geniş bir yelpazede 96 saate varan indirim pencereleri—enflasyondan yorulan haneleri cezbetti.

Kategori bazında:

• Giyim satışları %0,7, mobilya %1,4 arttı; spor–hobi–kitap mağazaları %0,8 toparlandı. (Ekonomistler bu artışların bir kısmının tarife kaynaklı fiyat etkisi olabileceğini belirtiyor.)

• Yapı malzemeleri & bahçe satışları %1,0 geriledi; elektronik & beyaz eşya %0,6 düştü.

• Restoran ve barlar (raporun tek hizmet kalemi) %0,4 azaldı (Haziran: +%0,6); bu kalem hanehalkı mali durumu için erken uyarı göstergesi olarak izleniyor.

Çekirdek perakende ve enflasyon beklentileri

Oto, akaryakıt, yapı malzemeleri ve restoranlar hariç “çekirdek perakende satışlar” %0,5 arttı (Haziran revize: +%0,8). Enflasyona göre arındırıldığında ekonomistler Temmuz çekirdek harcamalarda yaklaşık %0,3 reel artış tahmin ediyor; 3. çeyreğe fena olmayan bir başlangıç.
Bununla birlikte Michigan Üniversitesi anketi, Ağustos’ta tüketici güveninde zayıflama ve 12 aylık enflasyon beklentisinin %4,5’ten %4,9’a yükseldiğini gösterdi. Aynı gün açıklanan ithalat fiyatları da Temmuz’da %0,4 arttı (Haziran: -%0,1). Motorlu taşıtlar hariç tüketim malları ithalat fiyatları %0,4 yükselerek ihracatçı ülkelerin fiyat kırarak tarifeleri telafi etmediğine işaret etti.

Fed’e mesaj: 25 baz puan masada, “büyük indirim” zor

Piyasalarda 16–17 Eylül FOMC toplantısında 25 baz puan indirim beklentisi korunurken, ithalat tarifelerinin tüketici fiyatlarına gecikmeli yansıması ve hizmet enflasyonundaki direnç, 50 baz puanlık bir adımı zayıflatıyor. Hazine Bakanı Scott Bessent zayıf istihdam verilerine atıfla “%0,50 indirimin mümkün olabileceğini” söylese de, birçok ekonomist Eylül’de indirimin veriyle yeterince desteklenmediğini savunuyor.

Piyasa tepkisi karışık kaldı: Wall Street ağırlıkla ekside seyretti, ABD 10 yıllık getirileri yükseldi, dolar endeksi zayıfladı.

Sanayi: Üretim durakladı, kapasite kullanımında gerileme

Fed verilerine göre imalat sanayi üretimi Temmuz’da yatay kaldı (Haziran: +%0,3 revize).

• Otomotiv ve parçaları üretimi %0,3 geriledi (Haziran: -%2,5). Yaz aylarında model dönüşümü ve bakım kaynaklı planlı duruşlar etkili oluyor; ayrıca çelik–alüminyum gibi girdilere uygulanan %50 gümrük vergilerinin süre ve kapsamı uzatıcı etkileri olabileceği değerlendiriliyor.

• Dayanıklı tüketim üretimi %0,3 arttı; nondurable üretim %0,4 düştü. Elektrikli ekipman, cihaz–bileşenler, havacılık ve mobilya artış gösterirken birincil metaller ve makineler geriledi.

• Madencilik %0,4, kamu hizmetleri %0,2 düştü.

• Toplam sanayi üretimi %-0,1 (Haziran: +%0,4); yıllık +%1,4.

• Kapasite kullanımı sanayide %77,5’e (Haziran: %77,7), imalatta %76,8’e geriledi; her ikisi de uzun dönem ortalamalarının altında.

3. çeyrek görünümü: Tüketim dirençli, fakat baskılar artıyor

Temmuz perakende verileri tüketimin hâlâ ayakta olduğunu gösterirken, zayıflayan işe alımlar, tarife geçişkenliği ve yükselen enflasyon beklentileri yılın geri kalanında isteğe bağlı harcamalarda yavaşlama riskini artırıyor. İmalatta ise tarifeler, tedarik zinciri ve navlun gecikmeleri geniş tabanlı baskı yaratmaya devam ediyor; bazı alt sektörler (havacılık, elektrikli ekipman) kısmi destek sağlasa da genel momentum zayıf.

Kaynak: Reuters (veriler ve değerlendirmeler derlenmiştir).

Atilla Yeşilada & Güldem Atabay’ın günlük/haftalık strateji notları ile BIST–FX–tahvil–emtia analizleri için kurumsal abonelik: [email protected]
Not: Ücretli/kurumsal hizmettir. Yatırım tavsiyesi değildir.