Çin: Xi Jinping’in başı dertte mi? İddialar ve Gerçekler

Son dönemde, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’e yönelik siyasi istikrarsızlık ve hatta darbe girişimi iddiaları uluslararası kamuoyunda zaman zaman gündeme gelmektedir. Ancak, bu tür iddiaların somut bir dayanağı olup olmadığını anlamak için, özellikle son bir hafta içinde yayımlanan güvenilir yazılı kaynakları dikkatle incelemek büyük önem taşımaktadır. Zira Çin’in kapalı siyasi yapısı, spekülasyonlara zemin hazırlarken, bu tür asılsız söylentilerin hızla yayılmasına da olanak tanımaktadır.

Güvenilir Kaynaklarda Darbe İddialarına Dair Kanıt Yok

Son bir hafta içinde küresel çapta tanınan saygın haber ajansları, gazeteler ve analitik kuruluşların raporları incelendiğinde, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’e karşı doğrudan bir darbe girişimi olduğuna veya yakın zamanda böyle bir olayın yaşandığına dair herhangi bir somut kanıt veya yaygın bir haber bulunmamaktadır. Reuters, Associated Press, BBC, The New York Times, The Wall Street Journal, Financial Times gibi önde gelen uluslararası medya kuruluşları Çin’deki siyasi gelişmeleri yakından takip etse de, Xi Jinping’e yönelik başarısız bir darbe girişimine dair herhangi bir kapsamlı rapor veya doğrulama yayımlamamıştır. Şayet böyle bir olay yaşansaydı, bunun uluslararası basında çok geniş yankı bulması ve çeşitli kaynaklar tarafından doğrulanması kaçınılmaz olurdu. Bu durum, dolaşımdaki darbe iddialarının güvenilir bir temeli olmadığını göstermektedir.

Xi Jinping’in Sarsılmaz Güç Konumu

Xi Jinping’in Çin Komünist Partisi (ÇKP) içindeki güçlü ve merkezi konumu hala devam etmektedir. 2022’deki 20. Parti Kongresi’nde üçüncü kez genel sekreter seçilmesi, onun ÇKP içindeki tartışmasız liderliğini pekiştirmiş ve Mao Zedong’dan bu yana eşi benzeri görülmemiş bir güç yoğunlaşmasını temsil etmiştir. Xi, parti tüzüğünde kendi ideolojisini (“Xi Jinping Düşüncesi”) sabitlemiş, ordu ve güvenlik aygıtı üzerindeki kontrolünü sıkılaştırmış, potansiyel rakiplerini yolsuzlukla mücadele adı altında tasfiye etmiştir. Bu politikalar, parti içindeki hiyerarşiyi ve disiplini güçlendirerek, kendisine karşı içeriden gelebilecek büyük ölçekli ve başarılı bir meydan okumayı son derece zorlaştırmıştır. Mevcut durum, parti aygıtının Xi’nin liderliği altında sıkı bir kontrolle çalıştığını göstermektedir.

Ekonomik Zorluklar ve Liderlik Üzerindeki Baskı

Xi Jinping liderliğindeki Çin, siyasi bir darbe tehdidi olmasa da, önemli ekonomik zorluklarla karşı karşıyadır. Bu zorluklar, şüphesiz ki ÇKP liderliği üzerinde belirli bir baskı oluşturmaktadır:

• Konut Krizi: China-US Focus’tan Yi Fuxian’ın 7 Temmuz 2025 tarihli makalesi, Çin’deki konut krizinin, Japonya’nın 1990’lardaki “kayıp on yılları” ile karşılaştırıldığında daha da kötü olabileceğini öne sürmektedir. Makale, devasa konut balonunun patlamasının tüketimi, istihdamı ve yatırımları baltalayarak daha geniş bir ekonomik krize yol açtığını vurgulamaktadır. Bu durum, gayrimenkul sektörünün ekonomideki merkezi rolü göz önüne alındığında önemli bir endişe kaynağıdır.
• İşsizlik: Investing.com’un 9 Temmuz 2025 tarihli Reuters kaynaklı haberine göre, Çin hükümeti işgücü piyasasını istikrara kavuşturmak için yeni adımlar atmaktadır. Haber, özellikle genç işsizlik oranının hala yüksek olduğunu ve şirketlerin talepteki zayıflık nedeniyle ücret kesintileri ve işten çıkarmalar konusunda baskı altında olduğunu belirtmektedir. Hükümet, genç işsizliği ve genel istihdam oranlarını düşürmek için sosyal sigorta sübvansiyonlarını artırma ve özel krediler sağlama gibi tedbirler uygulamaktadır.
• Perakende Satışlar ve Deflasyon: CNA’nın 9 Temmuz 2025 tarihli haberi, Çin’in dört aylık tüketici düşüşünü durdurduğunu belirtirken, fabrika fiyatlarındaki deflasyonun derinleştiğini vurgulamaktadır. Bu durum, tüketici harcamalarında bir miktar toparlanma olsa da, sanayi sektöründeki fiyat baskılarının devam ettiğini ve genel deflasyonist eğilimlerin sürdüğünü göstermektedir. CnEVPost’un 8 Temmuz 2025 tarihli haberine göre ise, Tesla’nın Çin’deki Haziran ayı perakende satışlarının yılın en yüksek ikinci seviyesine ulaşması gibi bazı olumlu gelişmeler de bulunmaktadır. Bu durum, ekonominin belirli sektörlerinde toparlanma işaretleri olduğunu ancak genel tablonun karmaşık olduğunu göstermektedir.

Bu ekonomik sıkıntılar, Çin halkı arasında belirli bir memnuniyetsizliğe yol açabilir ve ÇKP’nin meşruiyetini ekonomik büyüme üzerinden tesis etme modelini zayıflatabilir. Ancak, ÇKP bu zorlukları aşmak için çeşitli politika ayarlamaları yapmakta ve siyasi istikrarı korumak için sıkı bir kontrol mekanizması sürdürmektedir. Parti, ekonomik sorunların toplumsal huzursuzluğa dönüşmesini engellemek adına iç güvenlik aygıtını etkin bir şekilde kullanmaktadır.

Sonuç: Ekonomik Baskılar, Doğrudan Tehdit Değil

Son bir hafta içinde yayımlanan güvenilir yazılı basın kaynakları incelendiğinde, Xi Jinping’e karşı doğrudan bir darbe girişimi olduğuna dair hiçbir doğrulanmış bilgi bulunmamaktadır. Çin liderinin Komünist Parti içindeki konumu hala oldukça sağlam görünmektedir ve görevden ayrılma riski, mevcut veriler ışığında, kısa vadede oldukça düşüktür.

Çin ekonomisinin karşı karşıya olduğu konut krizi, işsizlik ve deflasyon gibi ciddi zorluklar, Xi Jinping yönetimi üzerinde kuşkusuz bir baskı oluşturmaktadır. Bu ekonomik sorunlar, halk arasında ve belki de parti içinde belirli düzeyde memnuniyetsizliğe yol açabilir. Ancak, bu ekonomik baskıların doğrudan siyasi bir istikrarsızlığa, bir darbe girişimine veya liderlik değişikliğine yol açtığına dair somut bir gösterge bulunmamaktadır. Çin liderliği, bu sorunlarla mücadele ederken, aynı zamanda parti üzerindeki kontrolünü ve ülkedeki siyasi istikrarı korumaya devam etmektedir.

Bu nedenle, mevcut verilere göre, Xi Jinping’in başının doğrudan bir darbe nedeniyle dertte olduğu iddiası temelsiz görünmektedir; ancak ekonomik sorunların yarattığı baskı, yönetimin ana gündem maddesini oluşturmaktadır.

Kaynak:  Gemini

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]