Ekonomi
Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanma Türkiye Ekonomisini Nasıl Etkiliyor? TCMB’den Enflasyon ve Cari Denge Uyarısı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blog platformu Merkezin Güncesinde yayımlanan “Uluslararası Petrol Fiyatlarının Tüketici Fiyatlarına ve Cari Dengeye Yansımaları” başlıklı analiz, ham petrol fiyatlarındaki oynaklığın Türkiye ekonomisine yansımalarını gözler önüne serdi.
Merkez Bankası’nın çalışması, petrol fiyatlarındaki her sıçramanın Türkiye için sadece enerji faturası değil, enflasyon ve cari açık açısından da önemli bir risk unsuru olduğunu ortaya koydu. Analiz, Başdanışman Eren Ocakverdi ve ekonomi uzmanları Okan Eren, M. Koray Kalafatcılar ile Orhun Özel imzası taşıyor.
Merkez Bankası’ndan Kritik Petrol Analizi
Analize göre, son haftalarda artan jeopolitik gerilimler ham petrol fiyatlarında sert yükselişlere neden oldu. Mayıs başında 60 dolar seviyelerine kadar gerileyen Brent petrol fiyatı, yaşanan gelişmelerle birlikte 80 dolara yaklaştı. Her ne kadar tansiyonun düşmesiyle birlikte fiyatlarda kısmi gerileme yaşansa da, mevcut seviyeler hala geçmiş dönemin üzerinde seyrediyor.
Petrol Fiyatı %10 Artarsa Enflasyon 1 Puan Yükseliyor
TCMB analistleri, Bayesçi VAR modeliyle gerçekleştirdikleri hesaplamada, ham petrol fiyatlarında yüzde 10’luk bir artışın tüketici enflasyonunu nihai olarak 1 puan artırdığını ortaya koydu. Bu etkinin yarısından fazlası ilk üç ayda gerçekleşiyor. Temmuz ayında petrol fiyatının 10 dolar artması senaryosunda ise, 2025 yılı sonunda yıllık enflasyonun toplamda 1,6 puan artabileceği belirtildi.
Cari Açığa 10 Dolarlık Petrol Etkisi: 2,6 Milyar Dolar
Petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artışın Türkiye’nin cari açığını yaklaşık 2,6 milyar dolar artırabileceği öngörülüyor. Bununla birlikte, artan ithalat faturasının bir bölümünün ihracat gelirleriyle dengelenebileceği de kaydediliyor. Net etki açısından cari açığın 1,2 milyar dolar seviyesinde büyüyebileceği ifade edildi.
Petrolün Enflasyon Üzerindeki Zincirleme Etkisi
Analizde, petrolün yalnızca akaryakıt fiyatlarıyla sınırlı kalmadığı; taşımacılık, ulaştırma, tüp gaz, ambalaj ve kimyasallar gibi birçok alanda da maliyet artışına neden olduğu vurgulandı. Bu durumun enflasyon beklentilerini bozan, endeksleme davranışlarını tetikleyen ve döviz kuru baskılarını artıran bir sarmala dönüşebileceği belirtildi.
Dalgalanma Sürebilir, Etkiler Yönetilebilir
TCMB, ham petrol fiyatlarının yıl içinde sert dalgalanmalar sergileyebileceği uyarısında bulunarak, son haftalardaki gelişmelerin bu yapıyı teyit ettiğini aktardı. Ancak yapılan senaryo analizleri, mevcut artışların Türkiye’nin makroekonomik dengeleri açısından yönetilebilir düzeyde olduğunu gösterdi.
