OECD Raporu: Türkiye Konut ve Kira Artışında Zirvede

PARA ANALİZ- 2015 yılından bu yana geçen 10 yıllık süreçte Türkiye’de konut fiyatları 20 kat, kira fiyatları ise 14 kat artış gösterdi. Artış oranları hem nominal hem reel olarak OECD ortalamasını katbekat aşarken, barınma krizi artık ekonomik bir göstergenin ötesine geçmiş durumda.

Konut Fiyatlarında Rekor Artış

2015 yılında 100 kabul edilen konut fiyat endeksi, 2025’in ilk çeyreği itibarıyla 2.075,7’ye yükseldi. Bu, nominalde yaklaşık %1.976’lık bir artış anlamına geliyor. OECD ortalamasında bu artış yalnızca %33,4 seviyesindeyken, Türkiye %78,4’lük reel artışla da zirvede yer aldı.

OECD sıralamasında Türkiye’yi takip eden ülkeler çok geride kaldı: İzlanda +%160,9, Litvanya +%148,1 ve ABD +%101,8 oranında artışla ikinci, üçüncü ve dördüncü sıralarda yer aldı.

 Kira Artışında da Birinci Sırada

OECD kira endeksine göre 2015’te 100 olan değer, 2025’in ilk çeyreğinde 1.452,3 seviyesine ulaştı. Bu da kira fiyatlarının 13,5 kat arttığını, yani yaklaşık %1.352’lik bir artış yaşandığını ortaya koyuyor. Reel kira artışında da Türkiye %63,5 ile OECD’nin zirvesine yerleşti. Karşılaştırmalı olarak Macaristan +%104,5, Litvanya +%82,1 ve İzlanda +%73 gibi daha sınırlı oranlarda artış gösterdi.

 Son Üç Yılda Fiyatlar Katlandı

2022 başından 2025’e kadar olan kısa vadeli dönemde ise artış daha da dikkat çekici:

• Konut fiyatları %608 arttı.

• Kiralar %705 yükseldi.

Bu dönemdeki sert yükselişte pandemi sonrası kent göçleri, 2023 depremleri sonrası bölgesel hareketlilik, yüksek enflasyon, döviz kuru artışları ve inşaat maliyetlerindeki sıçrama gibi birçok etken rol oynadı.

Ev Sahipliği Azaldı, Kiracılık Arttı

Barınma krizinin sosyal yansımaları da verilerle doğrulanıyor. 2015’te %61,1 olan ev sahipliği oranı 2024 itibarıyla %56,1’e gerilerken, kiracı oranı %22,1’den %28’e çıktı. Türkiye’de bugün yaklaşık 24 milyon kişi kirada yaşıyor.

Öte yandan, satılamayan konut stoğu da büyüyor. TÜİK ve sektör verilerine göre 1,6 milyon yeni konut satılamamış durumda. Bu durum, arz-talep dengesinin sağlıksızlaştığını, konutların ihtiyaç sahiplerine ulaşamadığını gösteriyor.

Uzmanlar Uyarıyor: “Barınma Artık Temel Bir Sosyal Kriz”

Uzmanlara göre bu tablo yalnızca ekonomik değil, sosyal bir kriz anlamına da geliyor. Hane halkı gelirlerinin konut ve kira fiyatları karşısında erimesi, gençlerin ev sahibi olma umudunu yitirmesi, büyük kentlerde orta sınıfın merkezden dışlanması gibi sonuçlar artık somut biçimde hissediliyor.

 Ekonomistler, bu gidişatın durdurulabilmesi için konut üretiminde maliyet dengelemesi, sosyal konut projelerinin hızlandırılması ve kiralık konut piyasasında etkin denetim mekanizmalarının kurulması gerektiğini belirtiyor.