Ortadoğu’da Savaşın Ekonomik Yankısı: Mali Piyasalar Bitkin, Enflasyon Riski Yükseliyor

İsrail’in İran’a yönelik sürpriz saldırısı sadece bölgesel dengeleri değil, Türkiye ekonomisini de etkisi altına aldı. 5 yıllık kredi risk primi (CDS) 15 baz puanlık yükselişle yeniden 300 seviyesinin üzerine çıkarken, Borsa İstanbul’da sert kayıplar yaşandı, döviz ve emtia piyasalarında oynaklık arttı. Ekonomide enflasyon ve cari açıkta bozulma kaçınılmaz.

İsrail-İran Savaşı Kızışıyor

Cuma sabahı İsrail’in, İran’ın başkenti Tahran ile Natanz’daki nükleer tesisler ve askeri üsleri hedef alan hava saldırıları, Ortadoğu’da yeni bir savaş senaryosunu gündeme taşıdı. İran’ın karşılık olarak İsrail’e füze saldırıları düzenlemesi, bölgedeki tansiyonu zirveye çıkardı.

İran Devlet Televizyonu, saldırılarda İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bageri ile Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami’nin hayatını kaybettiğini duyurdu. İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, İsrail’in bu saldırı için “çok ağır bir bedel ödeyeceğini” ifade etti.

Türkiye Ekonomisine Anında Yansıdı

Bu jeopolitik gelişmeler Türkiye piyasalarında da anında karşılık buldu. Türkiye’nin 5 yıllık CDS’i, sadece birkaç saat içinde 15 baz puan artarak 300’ün üzerine çıktı. Uzmanlar, bu artışı Türkiye’nin hem jeopolitik risklere hem de yapısal kırılganlıklara karşı savunmasız kalmasının bir göstergesi olarak değerlendiriyor.

Borsa ve Dövizde Sert Tepki

BIST 100 endeksi %3,5 düşüşle 9185 puana kadar geriledi. Dolar/TL kuru ise jeopolitik gerilimin etkisiyle %0,2’lik yükselişle 39,44 seviyesine çıktı. Euro/TL’deki artış ise Euro/dolar paritesindeki güçlenmeyle birlikte %1,4’ü buldu.

Altın ve Petrol Uçuşta

Küresel çapta riskten kaçış eğilimi güvenli limanlara yönelimi artırdı. Ons altın %1 yükselişle 3.422 dolara ulaşırken, Brent petrolün varil fiyatı bir ara %10’a yakın artarak 75 doların üzerine çıktı. Türkiye’de ise benzin ve motorine 1 lira 70 kuruşluk zam beklentisi oluştu.

Enflasyon ve Cari Açık İçin Alarm Zilleri

Artan enerji maliyetlerinin Türkiye’de enflasyon üzerinde doğrudan etkileri olacağı uyarısı yapılıyor. Petrol fiyatlarındaki kalıcı artış, hem üretim maliyetlerini hem de dış ticaret dengesini tehdit edebilir.

Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez’e göre bu gelişmeler, Türkiye’nin zaten kırılgan olan ekonomik dengesini daha da zorlayacak. Eğilmez, “Brent petrol fiyatı yeniden yükselişe geçti. Bu durum cari açıkta yeniden genişlemeye yol açabilir,” dedi.

Çift Yönlü Enflasyon Riski

Eğilmez, enerji fiyatlarındaki artışın tüketici ve üretici maliyetlerine yansıyacağını, bunun da mal ve hizmet fiyatlarında yukarı yönlü baskı yaratacağını belirtti. Ayrıca artan jeopolitik risklerin yatırımcı güvenini sarsarak döviz talebini artırabileceğini, bu durumun da kur ve enflasyon üzerinde ikinci bir baskı yaratacağını ifade etti.

Dış Ticaret ve Turizm de Risk Altında

Türkiye’nin Orta Doğu ile güçlü ticaret ve turizm ilişkilerine sahip olduğuna dikkat çeken Eğilmez, bölgesel istikrarsızlığın bu alanlarda da kayıplara yol açabileceğini kaydetti. İranlı turistlerin toplam içindeki %6,2’lik payına dikkat çeken uzmanlar, gerilimin turizm gelirlerinde de düşüş yaratabileceğini vurguluyor.

Yeni Sığınmacı Dalgası Endişesi

Jeopolitik gerilimin artması halinde Türkiye’nin yeni bir sığınmacı dalgasıyla karşı karşıya kalabileceği de dile getiriliyor. Bu durumun sosyal etkilerinin yanı sıra, kamu harcamalarını artırarak bütçe dengesini bozabileceği uyarısı yapılıyor.

TCMB Faiz Politikasında Değişiklik Beklenmiyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), dün %46 faiz oranıyla toplamda 100 milyar TL’lik repo ihalesi açtı. Ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %46,11’e gerilerken, 19 Haziran Perşembe günü açıklanacak PPK faiz kararında değişiklik beklenmiyor. HSBC Portföy Yönetimi, haftalık repo ve gecelik faiz oranlarının sabit tutulacağını öngörüyor.

Petrol Fiyatlarında Belirsizlik

Her ne kadar Brent petrol gün içinde %10’a yakın yükselse de, OPEC+ ülkelerinin arz artırma sinyalleri ve çatışmanın seyri konusundaki belirsizlikler nedeniyle fiyatlardaki artışın kalıcı olup olmayacağı net değil. Bugün itibarıyla Brent petrol 72 dolar seviyesinde seyrediyor.

Diplomaside Türkiye’ye Rol Düşüyor

Mahfi Eğilmez, Türkiye’nin tüm bu riskleri bertaraf edebilmesi için diplomatik girişimlerini artırması gerektiğini vurguladı. Eğilmez, “Gerilimin tırmanmasını engelleyecek diplomatik adımlar, Türkiye’nin ekonomik istikrarı için en rasyonel yol olacaktır” ifadelerini kullandı.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]