Merkez Bankası’ndan Yeni Sıkılaştırma Hamlesi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yurt dışı kaynaklı Türk lirası cinsi kısa vadeli borçlanmalarda zorunlu karşılık oranlarını artırdı. Bu adım, bankaların kısa vadeli dış borçlanma imkanlarını kısıtlayarak, kredi faizlerinde yukarı yönlü baskı oluşturabilir.

Amaç: Finansal İstikrar ve Parasal Aktarım

TCMB’nin açıklamasına göre bu karar, makro finansal istikrarı korumak ve parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmek amacıyla alındı. Artık bankalar, yurt dışından sağladıkları kısa vadeli TL cinsi fonlar için daha yüksek zorunlu karşılık bulundurmak zorunda olacak.

Yeni Zorunlu Karşılık Oranları

24 Mayıs 2025 tarihli TCMB duyurusunda, yeni zorunlu karşılık oranları şöyle belirlendi:

• 1 aya kadar vadeli işlemlerde: %18

• 3 aya kadar vadeli işlemlerde: %14

• 1 yıla kadar vadeli işlemlerde: %12 (değişmedi)

Yeni oranlar, yurt dışından sağlanan TL krediler ve yurt dışı repo işlemleri yoluyla temin edilen fonlar için geçerli olacak.

Kredi Faizlerine Etkisi Ne Olacak?

Yeni düzenleme, bankaların kısa vadeli dış kaynak teminini daha maliyetli ve mevduata göre daha dezavantajlı hale getiriyor. Bu durum, kredi faizlerinde yukarı yönlü bir baskı yaratabilir.

TCMB’nin sıkı para politikası çerçevesinde attığı bu adım, hem iç hem de dış kaynak kullanımını daha disiplinli ve uzun vadeli hale getirmeyi hedefliyor. Kısa vadede kredi maliyetleri artsa da, uzun vadede enflasyon kontrolü ve finansal istikrar için olumlu etkiler yaratması bekleniyor.

Beşyüzyedi Analizi: Referans Faizde Sert Düşüş

Piyasada dikkat çeken bir diğer gelişme ise, gecelik TL referans faiz oranındaki (TLREF) ani düşüş oldu.

TLREF Sert Geriledi

24 Mayıs itibarıyla TLREF oranı %45,80’e geriledi. Önceki gün bu oran %48,61 seviyesindeydi. Bu düşüş, piyasa likiditesindeki artışın bir yansıması olarak değerlendiriliyor.

Merkez Bankası’nın döviz alımları neticesinde piyasada TL likiditesi fazlası oluştu. Bu durum, sistemin fonlama ihtiyacını sıfırlarken, gecelik faizlerin %49’dan daha düşük seviyelere inmesine neden oldu. Borsa İstanbul repo piyasasında ortalama oran %45,80 olarak gerçekleşti. Bu, bir günde yaklaşık 3 puanlık yapısal bir faiz indirimi anlamına geliyor.

Döviz Alımları Sürüyor

TCMB, son büyük döviz satışını 28 Nisan’da yaptıktan sonra döviz pozisyonunu düzenli olarak artırıyor. Şu ana kadar yapılan toplam net alım yaklaşık 13 milyar dolara ulaştı. Bu süreçte altının etkisi ise oldukça sınırlı.

Eğer net döviz alımları devam ederse, Başkan Karahan’ın da işaret ettiği gibi, TL depo ihaleleri ve likidite senetleri yeniden devreye alınabilir. Bu durumda faiz %46 seviyesinde sabitlenebilir.

Faiz Koridorunun Etkisi

Bu faiz düşüşü, TCMB’nin niyetli bir politika değişikliğinden değil, faiz koridoru içinde oluşan likidite dengesinden kaynaklanıyor. Yarın piyasa likiditesinde yeniden bir açık oluşursa, örneğin döviz satışı veya zorunlu karşılık artışıyla, gecelik faizler yeniden %49 seviyesine çıkabilir. Faizlerin nereye oturacağı ise tamamen Merkez Bankası’nın yönlendirmesine bağlı olacak.

Yorum: Likidite Bolluğu Risk mi Yaratıyor?

TCMB’nin 2025 yılının ikinci enflasyon raporunda sunduğu anlatı, kredibilite kazanmaya başladı. Ancak son dönemde enflasyon beklentilerindeki iyileşme mayıs ayında duraksadı.

İç talep hâlâ dezenflasyon sürecine destek verecek ölçüde zayıflamış değil. Vatandaşın döviz hesaplarından Türk lirasına dönüşüyle birlikte piyasalarda likidite bolluğu oluştu. Merkez Bankası bu likiditeyi emmekte zorlanıyor.

Likidite bolluğu, kredi faizlerini aşağı çekerek TCMB’nin uyguladığı sıkı para politikası hedeflerine zarar verebilir. İşte bu nedenle, yeni makroihtiyati tedbirlerle kredi faizlerinin kontrolsüz biçimde düşmesinin önü kesiliyor.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik koşulları için bize e-mail atın: [email protected]