AB, Suriye’ye Ekonomik Yaptırımları Kaldırıyor, Beyaz Saray’da İç Savaş Kaygısı 

Avrupa Birliği, Suriye’ye yönelik ekonomik yaptırımları kaldırma kararı aldığını açıkladı. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’ın duyurduğu bu karar, Suriye’nin Beşar Esad sonrası yeni yönetimini desteklemek amacıyla alındı. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio is ülkenin iç savaşın eş.ğinde olduğunu öne sürdü.

“Avrupa Birliği olarak yeni, kapsayıcı ve barışçıl bir Suriye’nin inşasına destek olmak istiyoruz. AB, son 14 yıldır Suriye halkının yanında oldu ve olmaya devam edecek,” diyen Kallas, açıklamasını X platformu üzerinden yaptı.

ABD ile Eşgüdümlü Bir Politika Değişimi

AB’nin bu adımı, geçtiğimiz hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye’ye yönelik Amerikan yaptırımlarını kaldıracağını açıklamasının hemen ardından geldi. Böylece iki önemli aktör, Şam’daki yeni geçici yönetimi destekleme konusunda paralel bir tutum sergiliyor.

Trump, bu açıklamayı Suriye Geçici Devlet Başkanı Ahmed el-Şaraa ile Riyad’da yaptığı görüşmeden hemen önce yaptı. El-Şaraa, Aralık ayında Esad rejimini deviren muhalif koalisyonun lideriydi.

Tartışmalı Bir Lider: Ahmed el-Şaraa

Yeni lider Ahmed el-Şaraa, geçmişte El Kaide bağlantılı Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) grubunun bir komutanıydı. HTŞ halen AB, ABD ve Birleşmiş Milletler tarafından terör örgütü olarak tanınıyor. Ancak el-Şaraa’nın daha ılımlı bir çizgiye kaydığı yönündeki sinyaller, Batılı ülkelerin temkinli bir destek vermesine neden oldu.

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, “Yeni liderliğe gerçek bir şans vermek istiyoruz. Ancak bunun karşılığında, tüm halk ve dini grupları kapsayan bir siyaset bekliyoruz,” diyerek desteğin koşullu olduğunu vurguladı.

Hangi Yaptırımlar Kalktı, Hangileri Sürüyor?

AB Konseyi’nin açıklamasına göre, ekonomik yaptırımların kaldırılması kararı, Suriye’deki “kapsayıcı bir siyasi geçişi” desteklemek amacıyla alındı. Ancak Esad rejimiyle bağlantılı isimlere yönelik bireysel yaptırımlar ile güvenlik riski oluşturan silah ve teknoloji transferleri üzerindeki kısıtlamalar devam edecek.

Ayrıca, insan haklarını ihlal eden ve Suriye’de istikrarsızlığa neden olan aktörlere karşı yeni hedefli yaptırımların da devreye alınacağı belirtildi.

Suriye Dışişleri Bakanlığı da kararı memnuniyetle karşıladı: “Bu yaptırımların kaldırılması, yeniden inşa süreci için tarihi bir fırsat sunuyor. Avrupa’daki yatırımcılarla iş birliğini geliştirmeye hazırız,” açıklaması yapıldı.

Şiddet Olayları Endişe Yaratıyor

Uluslararası destek artarken, Suriye’deki mezhepsel şiddet ortamı yeni yönetimin zorluklarla karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Mart ayında, batı kıyı bölgelerinde yaklaşık 900 sivilin Esad yanlısı eski rejim güçleri tarafından öldürüldüğü bildirildi. Mayıs başında ise başkent Şam’ın iki banliyösü ile Süveyda vilayetinde yaşanan çatışmalarda 100’den fazla kişi hayatını kaybetti.

Bu olaylar, HTŞ’nin baskın olduğu yeni yönetimin azınlık topluluklarıyla ilişkilerinde büyük bir güven krizi yaşadığını ortaya koyuyor. Alawit, Dürzi ve Hristiyan topluluklar, yeni iktidarın kendilerini dışlayacağından endişe ediyor.

ABD Dışişleri Bakanı Rubio: “Çöküş Haftalar İçinde Olabilir”

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Washington’daki Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde yaptığı konuşmada sert uyarılarda bulundu: “Geçici yönetim haftalar, belki de daha kısa bir süre içinde çökebilir ve Suriye tam kapsamlı bir iç savaşa sürüklenebilir.”

Rubio, Trump’ın yaptırımları hızla kaldırma kararını savundu: “Bölgedeki ülkeler Suriye’ye yardım göndermek istiyor ama Amerikan yaptırımlarından korktukları için harekete geçemiyorlar. Eğer müdahil olmazsak başarısızlık kesindir.”

Geçici yönetimin bazı mensuplarının “FBI güvenlik kontrolünden geçemeyeceğini” esprili bir dille söyleyen Rubio, “Engeller çok büyük ama belki de tek seçenek bu” dedi.

Trump ve el-Şaraa: İlişkilerde Yeni Sayfa

Riyad’da düzenlenen Körfez Liderler Zirvesi kapsamında el-Şaraa ile görüşen Trump, yeni Suriyeli lideri “genç, güçlü ve karizmatik bir savaşçı” olarak tanımladı. “Parçalanmış bir ülkeyi bir araya getirme şansı var,” diyen Trump, yaptırımların kaldırılmasını “tarihi ve cesur bir karar” olarak nitelendirdi.

El-Şaraa da ABD’nin kararını “Suriye halkının acılarını hafifleten, bölgesel istikrara zemin hazırlayan bir adım” olarak değerlendirdi.

Beklentiler Yüksek, Riskler Büyük

AB’nin ve ABD’nin yaptırımları kaldırması, Suriye’nin uluslararası ekonomik sisteme yeniden entegre olmasının önünü açabilir. Ancak siyasi istikrar sağlanmadan bu sürecin başarıya ulaşması zor görünüyor.

Önümüzdeki aylar, geçici yönetimin kapsayıcı bir anayasa ve siyasi süreç yürütüp yürütemeyeceğini; azınlıklarla barışı sağlayıp sağlayamayacağını ve uluslararası desteği sürdürüp sürdüremeyeceğini gösterecek.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik koşulları için bize e-mail atın: [email protected]