TARIMDA 30 YILIN EN BÜYÜK ZİRAİ FELAKETİ: ÇİFTÇİ HEM DONA HEM KURAKLIĞA YENİK DÜŞTÜ

Erdoğan’ın “Çiftçiyi Yalnız Bırakmadık” Dediği Gün, Tarlada Bedava Soğan Dağıtıldı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü’nde “23 yıldır çiftçimizi yalnız bırakmadık” dediği dakikalarda, Osmaniye’de bir çiftçi 100 dönümlük tarlasındaki soğanı satamayınca halka ücretsiz dağıttı. Tarlaya akın eden yüzlerce yurttaş, aracını yol kenarına park edip ürün topladı.

Çiftçi Bülent Kale, “Biz çiftçi olarak artık ışık göremiyoruz. Girdiler çok pahalı, ürettiğimiz ürün para etmiyor. Devlet boş yer bırakmayın diyor, biz boş yer bırakmadık ama ürünümüzü de almıyor” sözleriyle yaşadığı iflası dile getirdi.

Aynı günlerde yaş çay üreticileri 35 TL beklerken, Tarım Bakanlığı’nın fiyatı 25,44 TL olarak açıklaması da tepkileri büyüttü.

Tarımsal Çöküş: İthalat Politikası ve Yetersiz Destekler

Türkiye tarımı, AKP döneminde neo-liberal politikaların etkisiyle yapısal krizlere sürüklendi. Mazot, gübre, yem ve tohum gibi girdi fiyatları hızla yükselirken, destekleme politikaları yetersiz kaldı. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerinden alınan krediler, çiftçinin omzunda ağır bir yük haline geldi.

Çiftçiler borçlarını ödeyemedi, traktörlerine haciz geldi, tarlalar satıldı. Tarımda genç nüfus azaldı, üretim yaşlıların sırtına kaldı. Yerli üretim desteklenmedi, ithal ürünler raflara daha ucuz fiyatlarla girdi. Tarımda tekellerin etkisi arttı, küçük çiftçi sahneden silindi.

Zirai Don, Tarıma “Deprem Etkisi” Yarattı

Nisan ayında meydana gelen zirai don, son yılların en büyük tarımsal felaketlerinden biri olarak kayda geçti. Binlerce zeytin ağacı çiçek açmadan kurudu, verim sıfıra yaklaştı. Üreticiler, litresi şu an 200 TL olan zeytinyağının gelecek yıl 500 TL olacağını öngörüyor.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in ifadesiyle, “Bu don, bir deprem kadar yıkıcı. Elma, kayısı, kiraz kalmadı. Ceviz ağaçları bile yeşermedi.”

Destek Yok, Araştırma Komisyonu Toplanamıyor

Zirai donun ardından üretici destek beklerken, Meclis’te kurulan Araştırma Komisyonu bir ay geçmesine rağmen henüz toplanmadı. Komisyon ilk toplantısını 20 Mayıs’ta gerçekleştirecek.

Tarım Bakanlığı sadece Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı olanlara destek vereceğini açıkladı. Ancak desteğin nasıl sağlanacağı belirsiz. Zarar gören alanlar için net bir çözüm henüz yok.

Kuraklık ve Düşük Yağışlar Türkiye’yi Vurdu

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin Nisan 2025 Yağış Raporu’na göre, son yedi ayda yağışlar normale göre %25, geçen yıla göre ise %26 azaldı. Güneydoğu Anadolu’da yağışlar 65 yılın en düşük seviyelerine indi. Ege ve İç Anadolu’da da son 18 yılın en kurak dönemlerinden biri yaşanıyor.

Verim Kaybı Alarm Veriyor

Yağış eksiklikleri buğday ve arpa üretimini tehdit ediyor. Diyarbakır’da buğdayda %40, Şanlıurfa’da %50, Gaziantep’te %15 oranında verim kaybı yaşanıyor. Mardin’de kuru tarım alanları kuruma tehlikesiyle karşı karşıya. Konya’da kıraç arazilerde buğdayda %20, arpada %30 kayıp bekleniyor.

İkinci Ekimler Başladı: Çiftçi Tarlasını Yeniden Sürüyor

Adana ve Hatay’da kuraklık ve dondan dolayı verim %40’a kadar düştü. Çiftçiler ürün kaybı nedeniyle ikinci kez tarlalarını sürerek yeniden ekime başladı.

CHP’li Gürer, çiftçilerin borçlarının en az üç yıl ertelenmesi ve faizlerin silinmesi gerektiğini vurguladı.

Şanlıurfa’da Verim Kaybı %100’e Ulaştı

TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, Şanlıurfa’daki tarlaları “yanmış gibi” olarak nitelendirdi. Arpa, buğday ve mercimekte %100’e varan ürün kayıpları yaşandığını söyledi. “Ne arpa kaldı, ne buğday, ne de mercimek” ifadeleriyle tabloyu özetledi.

Gıda Enflasyonu Kaçınılmaz: Ekmek ve Süt de Etkilenecek

Rekolte kayıpları yaz aylarında sebze-meyve fiyatlarını yükseltecek. 2025’te buğday rekoltesinin geçen yılki 21 milyon ton seviyesinden 17 milyon tona düşmesi bekleniyor. Bu %20 genel bir kayba denk geliyor.

Kuraklık ve donun etkili olduğu Güneydoğu ve Çukurova’da ise bu kayıp %40 ila %100 arasında değişiyor. Bu durum, un, ekmek, yem fiyatlarının yanı sıra et ve süt üretiminde de kriz yaratabilir.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik koşulları için bize e-mail atın: [email protected]