ANALİZ:  Sanayi üretiminde toparlanma kalıcı olmaz

Akbank Ekonomik Araştırmalar’a  göre, Mart ayında sanayi üretimi aylık bazda  %3,4 ile güçlü artış kaydederken, yıllık bazda takvim etkileriyle %2,7 geriledi. İlk çeyrekte SÜE yıllık bazda %2,2 daralırken, bir önceki çeyreğe göre %1,8 yükseldi. Mart ayındaki aylık artışın genele yayılmadığı ve oynaklığı yüksek kalemlerin ihracat kanalıyla aylık artışın önemli bir kısmını oluşturduğu görülüyor. Diğer taraftan, SÜE (m.a.) ilk çeyrekte çeyreklik bazda güçlü artış eğilimini koruyor görünse de ocak-şubat-mart aylarında birikimli olarak %0,84 düştü. Ekim 2024’teki düşük SÜE değerinin neden olduğu baz etkisi çeyreklik ortalamanın artışını sağlayan faktör oldu.

Bu nedenle, ilk çeyrek içinde SÜE’de bir zayıflama olduğunu no

t etmekte fayda var. Sıkılaştırılan finansal koşullar ile yerel ve küresel ölçekte artan belirsizlikler SÜE’deki zayıflama eğiliminin ikinci çeyrekte de devam edeceği sinyalini veriyor.

Nisan ayına ilişkin öncü dış ticaret verileri de mart ayında ihracat kaynaklı  hareketin düzeltmesinin gerçekleşeceğine işaret ediyor.

Gedik Yatırım analizine göre, Veriler, yılın ilk çeyreğinde iç talebe ve dayanıklı tüketime duyarlı pek çok sanayi kolunda zayıflamanın sürdüğünü, buna karşın özellikle ihracat odaklı üretimde görece toparlanma işaretlerinin belirdiğini ortaya koyuyor. Özellikle metal eşya ve gıda gibi sektörlerde üretim artışı dikkat çekerken, motorlu taşıtlar ve makine-teçhizat gibi kalemlerdeki düşüş, yatırım iştahının ve dayanıklı tüketim talebinin halen zayıf olduğunu gösteriyor.

İmalat PMI ve elektrik tüketimi sanayi üretiminde önümüzdeki aylarda sınırlı pozitif bir görünüme işaret ediyor. İmalat PMI endeksi Nisan 2024’ten beri (2024 Şubat ve Mart aylarındaki 50,2 ve 50,0 seviyeleri hariç tutulursa da Temmuz 2023’ten beri) 50 eşik değerinin altında seyrediyor. Eylül’den Aralık’a kadar 44,3 seviyesinden 49,1’e kadar yükselen imalat PMI sonrasında yeniden düşüşe geçerek Mart’ta 47,3 seviyesine geriledi ve Nisan’da ise aynı seviyeyi korudu. Sanayi üretimi ile güçlü ilişkiye sahip elektrik tüketiminde de Nisan ayının ortasına kadar bir artış, o tarihten Mayıs ayının ilk haftasına kadar sınırlı bir gerileme olduğunu görmekteyiz.

Bunlara dayanarak, sanayi üretim endeksinde Nisan ayında sınırlı bir büyüme yaşanabileceğini düşünüyoruz. Bununla beraber, yıllık bazda takvim etkisinden arındırılmamış veride fazla iş günü nedeniyle büyüme verisi çift hanede ya da yakın olabilir.

Alnus Yatırım ise şu noktalara dikkat çetki:  Sanayi Üretimi’nde, 2025 Mart ayında görülen yüzde 3,4 oranındaki yükseliş; Şubat ayındaki düşüşün baz etkisini ve  operasyonel olarak bir çok sektördeki iyileşmeyi yansıtmakta. Bu sektörlerin başında, Otomotiv alt sektörünün büyük oranda  desteklediği Yüksek Teknoloji gelmekte. Şöyle ki Otomotiv alt sektörü, 2024 Kasım ve Aralık aylarındaki önden yüklemeli (2025  yılı başındaki vergi, resim, harç ve olası fiyat zamlarından kaçınmak için) yüksek satışlar sonrasında; Ocak ve Şubat’ta daha  düşük satış ve üretim rakamları göstermişti.

Diğer yandan, Ticaret Bakanlığı’nın dış ticaret verilerine göre; ihracat tarafında da Ocak ve Şubat aylarında görece zayıflık  görülmüştü. Küresel ticaret savaşları endişeleri ile Dünya ticaret hacminde ortaya çıkan önden yüklemeli işlemlerin  desteklemesiyle Mart ayında ihracatımızda yüzde 12,8’lik aylık artış olması da, Sanayi Üretimimiz açısından destekleyici bir  görünümüne işaret etmekte.

Nisan ayı verisine gelecek olursak, Mart ayı ortasından sonra iç tarafta oluşan oynaklık ve Nisan ayı ihracatında aylık bazda  ortaya çıkan yüzde 10,6’lık azalış gösteriyor ki; Nisan ayı verileri, Mart ayından kötü gerçekleşmeler gösterebilir. Yine, ticaret  savaşları endişeleri ile bir çok ülkede korumacılık tedbirlerinin devreye alınmaya başlaması da; ileriye dönük olarak riskleri  canlı tutmakta. Öte taraftan, 17 Nisan tarihinde TCMB’nin yapmış olduğu faiz artırımını ve muhtemel olarak Temmuz ayına  kadar devam edecek bu döngünün etkilerini ise; Mayıs, Haziran ve Temmuz ayı Sanayi Üretimi verilerinde  gözlemleyebileceğimizi düşünüyoruz.

Atilla Yesilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik koşulları için bize e-mail atın: [email protected]