Ekonomi
Tarım ‘bitkisel’ hayatta!
Türkiye, bir zamanlar tarımda kendi kendine yeten ülkeler arasındayken, son 23 yılda dışa bağımlı hale geldi. Nisan ayında yaşanan zirai don felaketi sonrası tarımdaki kriz derinleşti. Çiftçi borç içinde, tarım alanları ise hızla azalıyor.
AKP iktidarı öncesinde tarımda kendi kendine yetebilen bir ülke olan Türkiye, son 23 yılda uygulanan ithalata dayalı politikalar nedeniyle birçok üründe net ithalatçı pozisyonuna düştü. Ukrayna gibi savaş halindeki ülkelerden buğday ve mısır gibi temel tarım ürünlerini ithal etmek zorunda kalan Türkiye, çiftçisini toprağından uzaklaştırırken, gıda enflasyonunda da OECD ülkeleri arasında zirveye yerleşti.
Nisan ayında yaşanan ve son 30 yılın en büyük zirai felaketlerinden biri olarak değerlendirilen don olayı, tarımsal üretimi vurdu. Bu felaketin ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) araştırma komisyonu kurulsa da, aradan geçen bir aya rağmen çalışmalarına başlayamadı. Komisyonun ilk toplantısı 20 Mayıs 2025’te yapılacak.
CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun, yaşanan zararı şöyle özetledi:
“Zirai don, meyvecilik başta olmak üzere birçok tarım alanını büyük yıkıma uğrattı. Türkiye’nin meyvecilik sektörü, 14 milyar dolarlık katma değer üretirken şu anda ağır bir kriz yaşıyor.”
Borç Dağ Gibi Büyüdü: Çiftçi Göz Göre Göre Yalnız Bırakıldı
Aygun’un aktardığı verilere göre çiftçiler; yüksek maliyetler, borç baskısı ve iklim krizinin etkisiyle toprağından uzaklaşıyor. Aygun, iktidarı somut adımlar atmaya çağırdı:
-
Ziraat Bankası ve Tarım Kredi borçlarının faizsiz ertelenmesi,
-
TARSİM’in yeniden yapılandırılması,
-
Ürün verim ortalamasına göre dönüm başına destek verilmesi,
-
Özel bankalara olan borçlar için Ziraat Bankası’nın devreye girmesi.
“Futbol kulüplerine yapılan yapılandırma destekleri çiftçiye neden yapılmıyor?” diye soran Aygun, çiftçilerin borçlarının yeniden yapılandırılması gerektiğini vurguladı.
-
2002’de 41 milyon hektar olan tarım alanı, 2024’te 38.6 milyon hektara düştü.
-
2.6 milyon olan çiftçi sayısı, 2024 itibarıyla 2.3 milyona geriledi.
-
400 bin çiftçi tarımdan koptu.
-
BDDK verilerine göre çiftçilerin toplam borcu 990 milyar TL’ye ulaştı.
-
Bu borç geçen yıla göre %49 arttı, icralık borç %148 fırladı.
-
Takipteki borç 2.3 milyardan 5.7 milyar liraya çıktı.
-
Çiftçi başına düşen ortalama borç: 431 bin TL.
CHP’li Aygun, iklim krizine karşı hazırlıklı bir tarım politikası gerektiğini vurgularken, üreticinin ayakta kalması için desteğin şeklinin değişmesi gerektiğini belirtti. Gıda güvenliği için yerli üretimin stratejik önemi yeniden gündemde.
