ABD’nin Gümrük Savaşları Küresel Şirketleri Sarsıyor: Şirketler Yeni Yol Haritası Arayışında

Mc Kinsey: ABD’nin 2 Nisan 2025’te başlattığı misilleme tarifeleriyle birlikte küresel ticaret dengeleri altüst olurken, şirketler maliyetlerini, rekabet avantajlarını ve stratejik konumlarını yeniden değerlendiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni gümrük tarifeleri küresel ekonomide dalgalanmalara yol açtı. 2 Nisan’da açıklanan ilk kararlarla birlikte ABD’nin ortalama tarife oranı %2’den sadece 10 gün içinde %20’nin üzerine çıkarak son 100 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Çin ABD ithalatına %125 oranında vergi getirirken, 75’ten fazla ülke ise Washington ile masaya oturmayı tercih etti.

Belirsizlik Sürüyor, Şirketler “Jeopolitik Karargahlar” Kuruyor

ABD yönetimi, çoğu ülkeye özel tarifelerde 90 günlük bir duraklama süreci başlattı. Ancak şirketlerin iş yapma maliyetleri, tüketici talebi ve rekabet gücü üzerindeki etkilerin kalıcı olacağı vurgulanıyor.

Önde gelen strateji uzmanlarına göre, bu yeni ticaret ortamında şirketlerin orta ve uzun vadeli planlarını revize etmeleri gerekiyor. Bu süreçte izlenecek üç temel adım öne çıkıyor: Göreceli konumu analiz etmek, stratejik duruşu belirlemek ve alınan kararları mevcut belirsizlikler ışığında stres testine tabi tutmak.

Şirketler Rekabet Gücünü ve Talebi Yeniden Değerlendiriyor

Tarifelerin etkisi sektörden sektöre ve ülkeden ülkeye değişiyor. Şirketler bu yeni ortamda şu başlıklarda analiz yapmak zorunda:

• Göreceli Rekabet Avantajı: Tarifeler, rakiplerin maliyet yapısını ve ikame ürünleri nasıl etkiliyor? Şirketler kâr marjlarını koruyabilecek mi?

• Talep: Artan maliyetler karşısında ürünlerin talep esnekliği nedir? Hedef pazarlarda büyüme mi daralma mı bekleniyor?

Bu iki eksen, şirketlerin ürün–pazar bazlı stratejiler geliştirmesine olanak tanıyor.

Stratejik Duruşlar: 4 Farklı Yol Haritası

Şirketlerin farklı koşullara göre benimseyebileceği dört temel stratejik duruş şu şekilde sınıflandırılıyor:

1. Büyümeye Yatırım ve Ticari Atılım: Güçlü tedarik zinciri ve operasyonel avantajlara sahip şirketler, fiyat optimizasyonu, üretim artırımı ve yeni ürün yatırımlarıyla büyüme arayabilir.

2. Pazar Payı Koruma ve Marj Savunması: Talebin azaldığı ancak göreceli olarak avantajlı firmalar, sadakat programları ve fiyat farklılaştırmasıyla ayakta kalabilir.

3. Maliyet Yapısını Yeniden Kurgulama: Rekabet gücünü kaybeden ama talebi koruyan şirketler, tasarım ve tedarik maliyetlerini yeniden yapılandırmalı.

4. Faaliyetleri Daraltma ve Odaklanma: En kırılgan durumdaki firmalar için yeniden yapılanma, yatırım erteleme ve odaklı pazar stratejileri hayati önemde.

Kararlar Stres Testinden Geçirilmeli

Şirketler, alacakları kararları tarifelerin farklı senaryolar altında nasıl etkileneceğini öngörerek sınamalı. Büyük ölçekli kararlar (örneğin üretimi başka ülkeye kaydırmak) için tarifelerin hangi seviyede kritik eşik oluşturduğu hesaplanmalı.

ABD’nin Ticaret Gündeminde 3 Temel Hedef

Trump yönetiminin tarifelerde üç ana hedefe odaklandığı görülüyor:

1. Ulusal Güvenlik: Yarı iletkenler, çelik, ilaç ve savunma sanayii gibi stratejik sektörlerde ithalat kısıtlamaları uygulanıyor.

2. Yerli Üretimi Artırma: Üretimi ABD’ye geri çekmek, üretkenliği ve istihdamı artırmak için teşvik ediliyor.

3. Ticaret Dengesini Düzeltme: AB gibi ülkelerden daha fazla enerji ve ürün alınması şart koşularak dış ticaret açığını kapatma hedefleniyor.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]