Politika
Nur Tuğba Aktay: Zengezur Koridoru: Turan’ın Kapısı ve Türk Dünyasının Jeopolitik Rönesansı
8 Ağustos 2025’te Washington DC’de imzalanan Zengezur Koridoru anlaşması, yalnızca bir ulaştırma projesi değil, Türk dünyası için stratejik, siyasi ve kültürel bir dönüm noktası. Azerbaycan ile Nahçıvan’ı doğrudan birbirine bağlayacak hat, Türkiye’den Avrupa’ya uzanan yeni bir ticaret ve enerji eksenini hayata geçirirken, Turan idealini somut bir altyapı ve güvenlik projesine dönüştürüyor.
8 Ağustos 2025’te Washington DC’de imzalanan Zengezur Koridoru anlaşması, yalnızca bir ulaştırma projesi değil, Türk dünyası için stratejik, siyasi ve kültürel bir dönüm noktası. Azerbaycan ile Nahçıvan’ı doğrudan birbirine bağlayacak hat, Türkiye’den Avrupa’ya uzanan yeni bir ticaret ve enerji eksenini hayata geçirirken, Turan idealini somut bir altyapı ve güvenlik projesine dönüştürüyor.
Milli Davadan Küresel Stratejiye
ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan tarafından imzalanan anlaşma, Kafkasya’da yeni bir sayfa açtı. Ancak Zengezur, yalnızca diplomatik bir hamle değil; “iki devlet tek millet” şiarının coğrafi ve siyasi olarak vücut bulmuş hâli.
Nahçıvan’ın Azerbaycan’a tam entegrasyonu, haritada bir çizginin tamamlanmasının ötesinde, Türk dünyasının damarlarının yeniden bağlanması anlamına geliyor.
Ticaret, Ulaşım ve Kültürel Bağlar
Koridor, Bakü’den Ankara’ya, Edirne’ye, oradan Balkanlar’a ve Avrupa’ya uzanacak demir ve kara yolu ağını kapsıyor. Bu hat, yalnızca mal ve enerji taşımayacak; ortak tarih, kültür ve geleceğin sembolü olacak.
Asya ile Avrupa arasında yeni bir ticaret ve güvenlik ekseni kurulacak, Ankara’dan Bişkek’e, Bakü’den Üsküp’e uzanan stratejik arter, Türk dünyasını birbirine bağlayacak.
Enerji Diplomasisinin Kilidi
Zengezur, Hazar’dan çıkan petrol ve doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya kesintisiz ulaşmasını sağlayacak. Bu, Rusya’nın enerji tekelini kırarken, İran’ın bölgesel etkisini dengeleyecek ve Çin’in Orta Koridor projesine Türk eksenini entegre edecek.
TANAP ve TAP’ın kapasitesini katlayacak hat, Türkiye’yi yalnızca bir enerji geçiş ülkesi olmaktan çıkarıp, fiyat belirleyici bir enerji ticaret merkezi haline getirecek.
Jeopolitik Rönesans ve Turan İdeali
Koridorun devreye girmesi, Hazar’dan Balkanlar’a, Orta Asya’dan Kafkasya’ya uzanan coğrafyada Türk devletlerini ekonomik, siyasi ve güvenlik alanlarında birbirine yaklaştıracak.
Turan ideali, artık romantik bir söylem olmaktan çıkıp somut bir ulaştırma, enerji ve güvenlik ağına dönüşüyor.
Hukuki ve Diplomatik Boyut
Uluslararası hukuk çerçevesinde Zengezur Koridoru, 2020 ateşkes mutabakatının ve BM Şartı’nın “bölgesel iş birliği” maddesinin doğal bir uzantısı. Ermenistan’ın transit geçişleri garanti etmesi gerekirken, Azerbaycan toprak bütünlüğünü fiilen güçlendirme imkânı buluyor.
AB ve Şanghay İşbirliği Örgütü gibi farklı blokların ilgisi, projenin küresel stratejik değerini artırıyor.
Türkiye’nin Rolü ve Stratejik Sabır
Her ne kadar anlaşma uluslararası platformlarda Trump’ın adıyla anılsa da, uygulamada Türk dünyasının çıkarlarının öne çıkması kaçınılmaz. Türkiye, bu süreçte diplomatik ustalığını kullanarak Azerbaycan’la kardeşlik bağlarını perçinlemeyi ve bölgesel istikrarı sağlamayı hedefliyor.
Koridor, yalnızca bölgesel değil, küresel dengeleri etkileyebilecek kapasitede bir stratejik proje olarak değerlendiriliyor.
