Döviz
TCMB Rezervleri Artıyor Görünse de Altın Etkisi Maskeliyor: Gerçek Resim Düşüşte
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 17 Ekim haftasına ilişkin rezerv verileri, yüzeyde güçlü bir artışa işaret etse de, altın fiyatlarındaki değerleme etkisi çıkarıldığında tablo tersine dönüyor. Swap hariç net rezervler altın etkisi hariç tutulduğunda 7,4 milyar dolar azaldı. Artan dolarizasyon, KKM çözülmesi ve yabancı giriş-çıkışlar, dış denge görünümünün kırılganlığını koruduğunu gösteriyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 17 Ekim haftasına ilişkin rezerv verileri, yüzeyde güçlü bir artışa işaret etse de, altın fiyatlarındaki değerleme etkisi çıkarıldığında tablo tersine dönüyor. Swap hariç net rezervler altın etkisi hariç tutulduğunda 7,4 milyar dolar azaldı. Artan dolarizasyon, KKM çözülmesi ve yabancı giriş-çıkışlar, dış denge görünümünün kırılganlığını koruduğunu gösteriyor.
Başlıkta Artış, Özde Gerileme
17 Ekim haftasında TCMB’nin swap hariç net rezervleri 1,4 milyar dolar artarak 63,2 milyar dolara, brüt rezervleri ise 8,7 milyar dolar artışla 198,4 milyar dolara yükseldi.
Ancak bu artışın önemli kısmı altın fiyatlarındaki yükselişten kaynaklanan 8,8 milyar dolarlık değerleme etkisinden geldi. Bu etki hariç tutulduğunda swap hariç net rezervlerde 7,4 milyar dolarlık gerçek bir düşüş olduğu hesaplanıyor.
22 Ekim itibariyle ilk üç günlük verilere göre, brüt rezervlerde 9,5 milyar dolar, net rezervlerde 9,9 milyar dolar, swap hariç net rezervlerde ise yaklaşık 9,2 milyar dolar azalış gözleniyor. Altın fiyat etkisi hariç tutulduğunda bu düşüş yaklaşık 2,3 milyar dolar düzeyinde.
Dolarizasyon Yeniden Tırmanıyor
Parite etkisinden arındırılmış verilere göre, bireysel döviz mevduatları 1,2 milyar dolar, kurumsal mevduatlar ise 1,1 milyar dolar arttı. Böylece toplam döviz mevduatlarında haftalık artış 2,3 milyar dolar oldu.
Yıl başından bu yana toplam artış 20,1 milyar dolara ulaştı. Bu tablo, yüksek TL faizine rağmen yatırımcıların yeniden dövize yöneldiğini ve dolarizasyon eğiliminin yavaş da olsa güçlendiğini gösteriyor.
Yatırım fonları dahil edildiğinde hesaplanan toplam dolarizasyon oranı %43,3’ten %43,5’e yükseldi. Bu oran 2023 ortasında %70’e kadar tırmanmıştı.
KKM Çözülmesi Devam Ediyor
Kur korumalı mevduatlar (KKM) 17 Ekim haftasında 34 milyar TL (0,9 milyar dolar) azalarak 205 milyar TL’ye geriledi.
Ağustos 2023’te ulaşılan zirveden bu yana 3,2 trilyon TL (132 milyar dolar) çözülme gerçekleşti.
DTH ve KKM’nin toplam mevduatlar içindeki payı %40,9 seviyesinde. Bu oran, KKM hesaplarının zirve yaptığı Ağustos 2023’te %68,4’tü.
Bu çözülme, TCMB’nin TL mevduatları cazip hale getirme çabalarının kısmen başarılı olduğunu, ancak döviz talebinin yeniden güçlenmeye başladığını ortaya koyuyor.
TL Mevduatlar Artıyor, Kredi Büyümesi Farklı Yönlerde
Haftalık bazda TL mevduatlar 441 milyar TL artışla 15,3 trilyon TL’ye ulaştı.
Yabancı para krediler ise 1,5 milyar dolar artarak 195,6 milyar dolar seviyesine çıktı. Mart 2024’ten bu yana artış oranı %45’i buldu.
13 haftalık yıllıklandırılmış ortalamalar bazında:
-
Ticari krediler %21,6’dan %20,2’ye gerilerken,
-
Tüketici kredileri %42,1’den %45,2’ye yükseldi.
Bu tablo, şirket kredilerinde yavaşlama ve tüketici kredilerinde ivmelenme olduğunu gösteriyor. Disenflasyon süreci açısından, bu eğilim talep kaynaklı risklerin sürdüğüne işaret ediyor.
Yabancı Girişleri: DİBS’te Alım, Hissede Satış
Yurtdışı yerleşikler, 17 Ekim haftasında 151 milyon dolarlık DİBS alımı yaptı. Böylece toplam stok 15,4 milyar dolara yükseldi.
Mayıs başından bu yana 6,8 milyar doların üzerinde giriş olurken, Mart–Nisan dönemindeki 9,3 milyar dolarlık çıkışın bir kısmı telafi edildi.
Öte yandan hisse senetlerinde 178 milyon dolarlık net satış gerçekleşti ve stok 30,7 milyar dolara geriledi.
Eurobond tarafında ise 441 milyon dolarlık satış yaşanırken, stok 81,5 milyar dolar oldu.
Yabancı yatırımcı davranışı, faiz avantajına rağmen kısa vadeli dalgalanmalara duyarlı kalmayı sürdürüyor.
Yatırım Fonları Güçlü, Döviz Fonları Rekor Seviyede
Para Piyasası Fonları (PPF) haftalık 8 milyar TL artarak 1,29 trilyon TL’ye, Serbest Şemsiye Fonu altındaki PPF’ler ise 22 milyar TL artarak 1,1 trilyon TL’ye çıktı.
Tüm döviz bazlı fonların aktif büyüklüğü 843 milyon dolar artışla 74 milyar dolara yükseldi.
Bu rakam 2024 başında 25 milyar dolar, 2025 başında 50 milyar dolar düzeyindeydi.
Bu artış, yatırımcıların döviz bazlı varlıklara yönelimini ve yerel para birimi üzerindeki temkinli duruşlarını yansıtıyor.
Analiz: Kozmetik Denge, Yapısal Kırılganlık
Rezervlerdeki manşet artış, altın fiyatları ve değerleme etkileriyle desteklenmiş görünüyor. Ancak altın etkisi dışlandığında rezervlerin gerilemesi, Türkiye’nin dış pozisyonundaki kırılganlığın sürdüğünü ortaya koyuyor.
Dolarizasyonun yeniden artması, tüketici kredilerinin hızlanması ve yabancı yatırımcı giriş-çıkışlarının oynak seyretmesi, TCMB’nin kırılgan bir dengeyi yönetmeye çalıştığını gösteriyor.
Gerçek ve kalıcı bir rezerv artışı için sürdürülebilir portföy girişlerine ve kur istikrarına ihtiyaç var. Aksi halde, görünürdeki güçlü rakamlar kısa vadeli bir “optik rahatlama”dan öteye gitmeyebilir.
Kaynak: Gedik Yatırım
