Trump’tan İlaç Devi Şirketlere Darbe: ABD’ye Yerli Üretim Şartı, Aksi Halde %100 Gümrük Vergisi Geliyor

Başkan Donald Trump, 1 Ekim’den itibaren ABD’ye ithal edilen tüm markalı ve patentli ilaçlara %100 gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı. Ancak bu karar, ülkede üretim tesisi kuran şirketleri kapsamayacak. Trump’ın kararı ilaç fiyatlarını ve küresel tedarik zincirini ciddi şekilde etkileyebilir.

Washington | Eylül 2025 — ABD Başkanı Donald Trump, 1 Ekim’den itibaren ülkeye giren tüm “markalı ve patentli” ilaçlara %100 oranında gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu. Ancak istisna var: Eğer bir ilaç şirketi ABD içinde üretim tesisi kuruyorsa veya inşaata başlamışsa bu vergiden muaf tutulacak.

Trump, sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, “İnşaat başlamışsa, bu ürünlere herhangi bir gümrük vergisi uygulanmayacak” diyerek, üretimin yerelleştirilmesini teşvik etmek istediklerini vurguladı.

İlaçta Üretim ABD’ye Dönmeli

Trump’ın bu kararı, Pfizer, Eli Lilly, AbbVie ve Johnson & Johnson gibi dev ilaç firmalarının zaten sürdürmekte olduğu ABD’ye dönüş stratejilerini hızlandırmayı amaçlıyor. Ancak bu karar, birçok firma için ciddi ek maliyet anlamına da geliyor.

Amerika Birleşik Devletleri, 2024 yılında 213 milyar dolarlık ilaç ithalatı gerçekleştirdi. Bu rakam, 10 yıl öncesine göre üç kat artmış durumda. Üretimin büyük kısmının Asya ve Avrupa’daki tesislerde yapılması, ABD’yi tedarik açısından dışa bağımlı hale getiriyor.

“Ulusal Güvenlik” Gerekçesiyle Vergi

Trump yönetimi, Nisan ayında “232. madde” kapsamında ilaç ithalatının ulusal güvenliğe etkilerini incelemeye almıştı. Aynı yasal dayanak daha önce çelik, otomobil ve alüminyum gibi ürünler için de kullanılmıştı.

Söz konusu düzenleme, Trump’ın ABD’de üretimi canlandırmak için benimsediği yüksek tarifeli ekonomi politikalarının bir parçası. Yeni vergiler, Trump yönetiminin bu hafta başlattığı yeni ulusal güvenlik soruşturmalarıyla da paralellik gösteriyor. Bu soruşturmalar; robotik, tıbbi cihazlar, sanayi makineleri ve cerrahi maske, N95 solunum cihazı gibi kişisel koruyucu ekipmanları kapsıyor.

Sektör Temkinli: “Tedarik Zinciri Bozulabilir”

Eli Lilly, Mayıs ayında yaptığı resmi başvuruda, yeni vergilerin şirketlerin hem inovasyon yatırımlarını hem de üretimi ABD’ye taşıma kabiliyetini olumsuz etkileyebileceğini belirtmişti. Şirket, “Sermayeyi üretime değil, vergilerin etkisini azaltmaya yönlendirmek zorunda kalacağız” uyarısında bulundu.

AARP Kamu Politikaları Enstitüsü’nden ilaç politikaları uzmanı Leigh Purvis, CNBC’ye verdiği demeçte, “Bu karar reçeteli ilaç fiyatlarını artırabilir ve mevcut ilaç kıtlığını daha da kötüleştirebilir” dedi. Özellikle jenerik ilaç üreticilerinin ya piyasadan çekilmek ya da zararına üretmek arasında kalabileceği uyarısını yaptı.

Trump: Tarife Önce %100, Sonra %250 Olacak

Trump, daha önce CNBC’ye verdiği röportajda ilaçlara uygulanacak tarifelerin %250’ye kadar çıkarılabileceğini söylemişti. Bu son karar, o planın ilk adımı olarak görülüyor. Trump, “İlk yıl için küçük bir vergiyle başlayacağız, ama bir yıl içinde %150’ye, sonra %250’ye çıkaracağız” demişti.

Öte yandan sektör, Trump’ın ilaç fiyatlarını düşürmeye yönelik diğer politikalarıyla da boğuşuyor. Ayrıca, Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı’nda aşı karşıtı görüşleriyle tanınan Robert F. Kennedy Jr.’ın liderliğinde büyük bir yeniden yapılanma da devam ediyor.

J&J ve Pfizer Vergiden Nasıl Etkilenecek?

J&J, Mart ayında önümüzdeki 4 yıl içinde ABD’de üretim, Ar-Ge ve teknoloji alanlarında 55 milyar dolarlık yatırım yapacağını duyurmuştu. Ancak Nisan’da yapılan açıklamada, 2025 yılı için 400 milyon dolarlık vergi yükünün beklendiği belirtilmişti. Bu maliyetin çoğu, tıbbi cihazlara yönelik mevcut tarifelerden kaynaklanıyor.

Şirketin CEO’su Joaquin Duato, ilaçlara gümrük vergisi koymanın tedarik zincirinde ciddi bozulmalar yaratabileceğini belirterek, “İlaçlara neden sıfır vergi uygulandığını anlamak zor değil. Bu tarz vergiler, arz sıkıntılarına yol açabilir” dedi.

TD Cowen analisti Steve Scala’ya göre, Eli Lilly, AbbVie ve Bristol Myers Squibb gibi bazı firmalar, ABD’de daha fazla üretim tesisi bulunduğu için bu süreçten daha az etkilenebilir. Öte yandan, üretiminin çoğunu Avrupa’da yapan Novartis ve Roche gibi firmalar daha fazla risk altında.

Uzmanlar: “ABD’ye Üretim Geri Gelmeyecek”

BMO Capital Markets analisti Evan Seigerman, “Küresel ilaç üretim zinciri, bir iPhone’un vidalanmasından çok daha karmaşık” diyerek, vergilerin üretimi geri getirmek için yeterli olmayabileceğini belirtti. Büyük firmaların çoğunun ABD’de zaten operasyonları olduğunu hatırlatan Seigerman, “Firmalar Trump’ın görev süresinin bitmesini bekleyecek” tahmininde bulundu.

SONUÇ: İlaçta Ticaret Savaşı Başlıyor

Trump’ın yeni tarifeleri, ilaç sektöründe yeni bir dönemin habercisi olabilir. ABD üretimini teşvik etme gerekçesiyle alınan bu karar, kısa vadede ilaç fiyatlarının artmasına ve tedarik zincirinin sarsılmasına yol açabilir. İlaç firmaları, vergi yükü ile Ar-Ge yatırımları arasında zor bir denge kurmak zorunda kalacak.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]