İSO/Erdal Bahçıvan: “Sanayici Finansman Sorununda Kendine de Çuvaldız Batırmalı”

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024” raporunun sonuçlarını açıklarken, sanayi sektöründe üç temel gösterge açısından tarihi olumsuzlukların yaşandığını söyledi. Bahçıvan, bu tablonun Türkiye’nin üretimden uzaklaşma riskiyle karşı karşıya olduğuna işaret ettiğini vurguladı.

Üç Temel Göstergede Tarihi Düşüş

Bahçıvan, sanayicilerin üretimden net satışlarının üç yıldır reel olarak gerilediğini belirtti. 2024’te üretimden satışlar yüzde 36,3 artarak 8,7 trilyon TL’ye ulaşsa da, yıllık Yİ-ÜFE olan yüzde 41,1 ile arındırıldığında bu artış reel olarak yüzde 3,4 düşüş anlamına geliyor. Bu düşüşte hem iç talepteki yavaşlama hem de ihracat pazarlarındaki zayıf seyir etkili oldu.

Karlılıkta Sert Gerileme

İSO 500 şirketlerinin faaliyet kârı 2024’te yüzde 31,6 azalarak 641 milyar TL’ye geriledi. Faaliyet kârlılığı oranı yüzde 10,4’ten yüzde 6,2’ye, satış kârlılığı ise yüzde 7,1’den yüzde 2,6’ya düştü. Bahçıvan’a göre bu düşüşler, sanayicilerin artık kazançlarının neredeyse tamamını finansman giderlerine harcamak zorunda kaldığını gösteriyor.

Finansman Giderleri Kritik Noktada

İSO 500’ün finansman giderleri yüzde 16 artarak 619 milyar TL’ye ulaştı. Ancak faaliyet kârındaki düşüş nedeniyle bu giderlerin faaliyet kârına oranı yüzde 96,6’ya çıktı. Bu oran, son 10 yıl ortalaması olan yüzde 60,1’in oldukça üzerinde.

Bahçıvan, finansmana erişim sorunlarının yıllardır konuşulduğunu ancak sanayicilerin de finans konusunu yeterince ciddiye almadığını belirterek, “Risk yönetiminde ve finansal enstrüman kullanımında eksikliklerimiz var. Artık dünyada kullanılan finansal araçlara daha açık olmalıyız” dedi.

Enflasyonun Bedelini Sanayi Sektörü Ödüyor

Bahçıvan, yüksek faizlerin en çok sanayi sektörünü vurduğunu, bu bedelin nedeninin ise sanayiciden kaynaklanmayan bir enflasyon olduğunu vurguladı. “Sanayi sektörü, enflasyonla mücadeleye en fazla katkıyı sunmasına rağmen, faiz artışlarıyla en büyük yükü yine sanayi çekiyor” dedi.

OVP’ye Güven Tam

Bahçıvan, Orta Vadeli Program’a olan inançlarını yineleyerek, “Sanayi sektörü, OVP’nin bize yüklediği sorumluluğu fazlasıyla yerine getiriyor” dedi. Temel mallar enflasyonunun son bir yılda yüzde 53’ten yüzde 20,3’e gerilediğini, buna karşın hizmet enflasyonunun hâlâ yüzde 55 seviyelerinde olduğunu vurguladı.

KDV Sorunu ve Borç Yükü Sürüyor

İSO 500’ün devreden KDV yükü yüzde 26,9 artışla 85 milyar TL’ye yaklaştı. Bahçıvan, bu yükün firmalar açısından sıfır faizle devlete açılmış bir kredi anlamına geldiğini belirtti. 2024’te toplam borçlar yüzde 45,1, mali borçlar yüzde 38,6, diğer borçlar ise yüzde 51,5 arttı. Kredi maliyetlerinin artmasıyla firmalar daha çok diğer borç kalemlerine yöneldi.

Üretimden Uzaklaşma Tehlikesi

Bahçıvan, sanayi sektörünün yüksek teknolojiye dayalı üretim modeline geçmesi gerektiğini vurgulayarak şunları söyledi:

“Sanayi, bu ülkenin ekonomik, stratejik ve sosyal bel kemiğidir. Üretimden uzaklaşan bir Türkiye, ne ekonomik büyümesini sürdürebilir ne de küresel rekabette yer alabilir. Topyekûn dönüşüme ihtiyacımız var.”

Yabancı Sermaye ve Teknoloji Odaklı Gelecek

İSO 500’deki yabancı sermayeli şirket sayısındaki artışı olumlu bulan Bahçıvan, özellikle yüksek teknoloji getiren ve ihracat potansiyeli taşıyan yatırımların Türkiye’ye değer kattığını söyledi. Ayrıca, teknoloji yoğunluklu üretim stratejilerinin İSO 500’deki şirketler arasında daha fazla yer bulmasını beklediklerini dile getirdi.