Erdoğan-Trump Zirvesi 25 Eylül’de Beyaz Saray’da: F-16, F-35 ve Ticaret Gündemde

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 25 Eylül’de ABD Başkanı Donald Trump’ın davetiyle Beyaz Saray’ı ziyaret edecek. Washington’daki zirvede iki liderin savunma sanayiinden ticarete, bölgesel barıştan Gazze krizine kadar geniş bir yelpazede konuları ele alması bekleniyor. Beyaz Saray kaynaklarına göre görüşmenin merkezinde Boeing uçak satışı, yeni bir F-16 anlaşması ve F-35 müzakerelerinin devamı yer alacak.

Trump: “Erdoğan ile her zaman iyi ilişkilerimiz oldu”

ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ağırlamaktan memnuniyet duyduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:

“25 Eylül’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı Beyaz Saray’da ağırlamaktan mutluluk duyuyorum. Kendisini uzun zamandır tanıyorum ve her zaman çok iyi ilişkimiz oldu.”

Trump, açıklamasında şu başlıkların görüşüleceğini vurguladı:

• Boeing uçaklarının büyük ölçekli satışı

• Yeni bir F-16 anlaşması

• Olumlu sonuçlanması beklenen F-35 programı müzakereleri

Trump, iki ülke arasındaki stratejik iş birliğinin güçlenmesinden yana olduklarını belirtti.

Erdoğan: “Bölgede barış için önemli bir görüşme olacak”

Cumhurbaşkanı Erdoğan da X (eski adıyla Twitter) platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, görüşmenin hem ikili ilişkiler hem de bölgesel barış açısından önemine dikkat çekti:

“Başkan Trump ile yapacağımız görüşmenin, ortak küresel barış vizyonumuz çerçevesinde bölgemizdeki savaş ve çatışmaların durmasına katkı sunacağına, ülkelerimiz arasındaki iş birliğini daha da güçlendireceğine inanıyorum.”

Erdoğan, özellikle ticaret, yatırım ve savunma sanayiinde iş birliğinin derinleştirileceğini söyledi.

F-35 Krizi Gündeme Geliyor

Hatırlanacağı üzere, ABD yönetimi 2019 yılında Türkiye’yi F-35 savaş uçağı programından çıkarmıştı. Gerekçe olarak Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi alması gösterilmişti. Washington, bu sistemin F-35 teknolojisini riske atacağını öne sürmüştü.

Ankara ise:

• S-400 ile F-35 sistemlerinin birbirine müdahale etmeyeceğini,

• Teknik bir değerlendirme komisyonu kurulması gerektiğini,

• F-35 anlaşmasındaki yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirdiğini,

• Programdan çıkarılmasının haksız olduğunu vurgulamıştı.

Türkiye ayrıca, F-35 programından çıkarılmanın sadece kendisine değil, NATO’nun genel savunma kapasitesine zarar vereceğini ifade etmişti.

Şimdi ise tarafların bu konuyu yeniden masaya yatırması ve müzakerelerin olumlu bir şekilde sonuçlanması için fırsat doğmuş görünüyor.

Gazze Konusu İkili İlişkileri Zorluyor

Her ne kadar iki lider arasında “yakın bir kişisel ilişki” olduğu vurgulansa da, Gazze konusunda ciddi görüş ayrılıkları dikkat çekiyor. Trump yönetiminin Gazze’deki Filistinlilerin sınır dışı edilmesi ve bölgenin ABD kontrolüne geçmesi yönündeki planı Ankara tarafından şiddetle reddedildi.

Türkiye, Trump’ın “Ortadoğu’nun Rivierası” benzetmesiyle sunduğu projeyi kabul etmediğini açıklarken, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını “soykırım” olarak tanımladı ve uluslararası toplumdan İsrail hükümetine yaptırım çağrısında bulundu.

Bu noktada Beyaz Saray görüşmesinin yalnızca ticaret ve savunma değil, insani krizler ve dış politika farkları açısından da kritik bir öneme sahip olduğu söylenebilir.

Yeni F-16 Anlaşması ve Boeing Satışı

Zirvede öne çıkması beklenen bir diğer başlık ise Türkiye’nin F-16 savaş uçağı filosunu modernize etme talebi. Washington ile Ankara arasında süren teknik görüşmelerin ardından, hem yeni F-16’lar hem de mevcut uçakların modernizasyon kitleri konusunda nihai kararın liderler düzeyinde alınması bekleniyor.

Ayrıca Trump’ın bahsettiği şekilde Boeing uçaklarının Türkiye’ye satışı konusunda da büyük ölçekli bir anlaşma duyurulabilir. Bu satışın, hem Türkiye’nin sivil havacılık filosunu genişletmesi hem de ABD ile ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi açısından sembolik değeri bulunuyor.

Yeni Dönem Mesajı mı?

Erdoğan-Trump görüşmesi, özellikle seçim sonrası dönemde iki ülke ilişkilerinde “reset” sinyali olarak da okunabilir. Son yıllarda S-400, F-35, Suriye, Gazze ve insan hakları gibi birçok konuda gerilimli seyreden ilişkilerin, lider düzeyindeki bu temasla daha yapıcı bir zemine oturması bekleniyor.

Ancak birçok uzmana göre bu yakınlaşmanın sürdürülebilir olması için, kurumsal diplomasi kanallarının daha etkin çalışması ve dış politikanın kişisel ilişkilerin ötesine geçmesi gerekiyor.