Bitki Çayına Erişim Daralıyor: Sadece Eczanelerde Satılacak

PARA ANALİZ- Sağlık Bakanlığı, bitki çaylarının oluşturduğu sağlık risklerine karşı kapsamlı bir düzenleme hazırlıyor. Özellikle zayıflama amacıyla kullanılan bazı ürünlerin ciddi organ hasarlarına yol açtığı belirtiliyor. Aksaray’da 24 yaşındaki bir kadının zayıflama çayı tüketimi sonrası akut karaciğer yetmezliği yaşayıp komaya girmesi, düzenlemenin hızlanmasına neden oldu.

Yapılan incelemelerde, piyasada satılan birçok ürünün içinde ruhsatsız ve kontrolsüz etken maddeler bulunduğu, bu maddelerin karaciğer, böbrek, sinir sistemi ve genetik yapı üzerinde zararlı etkiler yaratabildiği tespit edildi.

2.000 kimyasal madde riski

Uzmanlara göre bitki çayları sanıldığından çok daha karmaşık yapıda. Her bir karışımda yaklaşık 2.000 farklı aktif kimyasal madde yer alabiliyor. Bunların bir kısmı tansiyon, kan şekeri, sinir sistemi ya da damar yapısını doğrudan etkileyebiliyor. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK), bu nedenle geleneksel tıbbi ürün statüsündeki çayların yalnızca bilimsel temelli, ruhsatlı ürünler olarak eczanelerde satılmasını öngörüyor.

190 bitki için bilimsel monograf hazırlanıyor

Yeni sistemde, 190 tıbbi bitki için monograf adı verilen bilimsel içerikli güvenlik ve etkililik kılavuzları oluşturulacak. Bu çaylar yalnızca TİTCK tarafından ruhsat almış firmalar tarafından üretilebilecek ve sadece eczanelerde satışa sunulacak. Aktarlarda, marketlerde ve internet üzerinden satışı tamamen yasaklanacak.

TİTCK yetkilileri, “Amaç; halk sağlığını tehdit eden kontrolsüz ürünleri piyasadan kaldırmak. Vatandaş artık yalnızca güvenilir, onaylı ürünlere ulaşacak,” açıklamasında bulundu.

Zayıflama vaadiyle ölüm riski

Uzmanlar, özellikle sosyal medya ve internet ortamında hızla yayılan “bitkisel zayıflama çayları”nın ciddi tehdit oluşturduğunu belirtiyor. Avrupa’da da benzer ürünler nedeniyle çok sayıda ölüm ve organ yetmezliği vakaları yaşanmıştı. Sağlık Bakanlığı, bu tarz ürünlerin artık reçetesiz ya da kontrolsüz şekilde halka ulaşmasını önlemek istiyor.

Yürürlüğe giriş tarihi ne zaman?

Düzenleme henüz taslak aşamasında olsa da yaz ayları içinde tamamlanması bekleniyor. Yasa çıktığında, eczane dışı tüm satış kanallarına denetim uygulanacak ve ruhsatsız ürünler raflardan toplanacak. Uygulamanın yıl sonuna kadar tamamen devreye alınması planlanıyor.

Bitki çayına da ‘güvenlik bandı’ geliyor

Sağlık Bakanlığı’nın attığı bu adım, bitkisel ürün pazarında yepyeni bir dönemi başlatacak. Tüketiciler artık sadece eczanelerden, ruhsatlı, denetimden geçmiş ürünlere erişebilecek. Bakanlık, halkı da bu konuda uyararak “Bitkisel olan her şey zararsız değildir” mesajını yineledi.