Gündem
Ay’a ilk adımı attı, Mars’ta iz sürüyor: NASA’nın 1958’den bugüne büyük keşif dosyası
Soğuk Savaş’ta kurulan NASA, Apollo’nun Ay yürüyüşlerinden Artemis’in geri dönüş planına, Mariner’den Perseverance’a, Hubble’dan James Webb’e uzanan 67 yıla yakın bir keşif zinciri ördü.
ABD, SSCB ile uzay rekabetinin kızıştığı dönemde sivil ve bilimsel uzay çalışmalarını tek çatı altında toplamak için 1958’de NASA’yı kurdu.
“İnsan için küçük…”: Apollo ile Ay’a iniş
1961’de Kennedy’nin hedef ilanıyla başlayan Apollo Programı kapsamında 17 görev planlandı, 6’sı Ay’a inişle sonuçlandı.
20 Temmuz 1969, Apollo 11: Neil Armstrong ve Edwin “Buzz” Aldrin Ay’a indi; Armstrong’un “İnsan için küçük, insanlık için büyük bir adım” sözü tarihe geçti.
Program boyunca 12 astronot Ay’a ayak bastı, seri 1972’de Apollo 17 ile sona erdi.
Artemis: Yarım yüzyıl sonra Ay’a dönüş hazırlığı
Artemis I: 16 Kasım 2022’de mürettebatsız fırlatıldı; Orion, Ay yörüngesinde tur atıp 25 gün sonra (11 Aralık 2022) Pasifik’e indi.
Artemis II: Nisan 2026’da, 4 kişilik ekiple Ay’a iniş yapmadan yörüngeye ulaşacak, yaklaşık 10 gün sürecek uçuşta Orion’un sistemleri test edilecek.
Artemis III: Her şey planlandığı gibi giderse Ay’ın güney kutbuna ilk insanlı iniş ve Mars’a uzanacak uzun görevlerin altyapısı hedefleniyor.
Mars’ta yaşam izinin peşinde
Mariner serisi (1962–1973): Merkür, Venüs ve Mars’a insansız sondalar gönderildi; Mariner 9, Mars yörüngesine giren ilk araç oldu ve gezegenin dev volkanlarını, kanyonlarını ortaya çıkardı.
Curiosity (2012): Mars’ta geçmişte su izlerini ve iklim koşullarını araştırıyor.
Perseverance (2021): Jezero Krateri’nde kaya-toprak örnekleri topluyor; bunların olası mikrobiyal yaşam izlerine ışık tutması bekleniyor.
Evrenin gözleri: Hubble, Kepler, James Webb
Kepler (2009): Güneş Sistemi dışındaki gezegenlerin (ötegezegen) avını hızlandırdı.
Hubble (1990): Kara deliklerden yıldız oluşum bölgelerine kadar sayısız kritik gözlemle bilim tarihine geçti.
James Webb (2021): Evrenin erken dönem galaksilerini, yıldızları ve ötegezegen atmosferlerini benzeri görülmemiş ayrıntıyla inceliyor.
NASA, Ay’a ilk adımdan Mars’ta yaşam izine, Hubble’dan Webb’e uzanan geniş yelpazede, insanlığın uzaya dair en büyük sorularına yanıt aramayı sürdürüyor.
AA
