Z Kuşağı Kırık Düzenleri Miras Aldı: Belirsiz Bir Dünyayla Nasıl Başa Çıkıyorlar?

Küresel krizler, ekonomik güvencesizlik ve dijital çağın getirdiği bilgi seli… Z kuşağı, kendinden önceki hiçbir neslin karşılaşmadığı bir yükün altında yaşıyor. Bizim Gen Z de benzer duygular yaşıyor, ama sanılanın aksine siyasetten umudun kesmiş değil.  Yeni bir politik mücadele türünün öncülüğünü yapıyorlar

Dünyanın ilk dijital yerli kuşağı olan Z kuşağı, savaşları, iklim krizini, artan enflasyonu ve siyasi belirsizlikleri çocukluklarından itibaren ekranlardan izleyerek büyüdü. Bugünün gençleri için savaş sadece tarih kitaplarında değil; TikTok, Instagram ve X (eski Twitter) akışlarında da yer alıyor.

25 yaşındaki nörobilimci ve yapay zekâ araştırmacısı Amogh Mehrotra, yaşadığı kuşağın ruh halini şöyle özetliyor:

“Sabah saat 9’dan önce, diğer tüm kuşaklardan daha fazla silahlı drone, füze ve parçalanmış çocuk cesedi gördük. Kırık sistemleri devraldık ve bunları düzeltmemiz bekleniyor.”

Mizahla Kaosla Baş Etmek

Z kuşağının bir kısmı, içine doğdukları bu karanlık gerçekliğe kara mizah ile direniyor. Savaş görüntülerine yapılan TikTok paylaşımları, “İlk savaşım, biraz gerginim” gibi ironik başlıklarla milyonlarca beğeni alıyor. Bazı videolarda ise 3. Dünya Savaşı için “askeri şıklık” veya “politik tutuklu sokak modası” gibi giyim tarzları öneriliyor.

Bu mizah anlayışı yüzeysel görünse de gençlerin yaşadıkları travmayı hafifletme ve kontrol alanı yaratma çabası olarak değerlendiriliyor.

Ertelenen Yetişkinlik

2021’de Hindistan’dan İngiltere’ye taşınan 26 yaşındaki Tanushree Srivastava, moda sektöründe kariyer hayalleri kurarken ekonomik zorluklar ve göçmen politikalarıyla yüzleşti.

“Hayatımı kurmak istiyordum ama işler planladığım gibi gitmedi,” diyor Srivastava. “İstediğim işi bulmak yerine, yalnızca göçmen vizesi sponsoru olan şirketleri tercih etmek zorunda kaldım.”

Srivastava’nın yaşadığı belirsizlik, yalnızca kariyeri değil; ev alma ya da aile kurma gibi uzun vadeli planları da imkânsız kılıyor. “Sadece hayatta kalmaya çalışıyoruz” sözleri, birçok gencin ortak duygusunu yansıtıyor.

Finansal Güvencesizlik ve Zihinsel Yorgunluk

Deloitte’un 2025 Küresel Z Kuşağı ve Y Kuşağı Araştırması’na göre, gençlerin %80’inden fazlası finansal kaygıların stres kaynakları arasında ilk sıralarda olduğunu belirtiyor.

Z kuşağının %52’si ay sonunu getiremediğini, %41’i ise rahat bir emeklilik yaşayamayacağını düşünüyor. Bu veriler, gençlerin neden geleneksel yetişkinlik adımlarını (ev, aile, sabit kariyer) ertelediğini açıklıyor.

Krize Karşı Girişimcilik

Bazı Z kuşağı mensupları ise pasif kalmak yerine inisiyatif alarak çözümler üretmeyi tercih ediyor. UC Berkeley mezunu Amrita Bhasin, teknoloji devi Meta’daki iş teklifini reddederek kendi girişimini kurdu.

“300 bin dolarlık bir eğitim alıp işsiz kalabiliyorsanız, sistemin sonunda garanti olmadığını kabul etmelisiniz,” diyen Bhasin, Sotira adlı B2B pazaryeri girişiminin kurucu ortağı oldu.

Z kuşağının %70’i freelance çalıştığını ya da çalışmayı planladığını, dörtte biri ise kendi işini kurmak istediğini belirtiyor.

Anlamlı İş, Anlamlı Hayat

29 yaşındaki Harsha Poojari ise medya alanında girişimcilik yaparak mutlu olmanın peşinde. “Bir iş sadece iş olduğu için yapılmamalı,” diyen Poojari, etki yaratan projelerde yer almayı tercih ediyor.

Z kuşağı, sahip olduğu dijital araçları toplumsal fayda için kullanmaya daha eğilimli. Sosyal medyada aktivizm, dijital içerik üretimi ve online kampanyalar, yeni nesil politik katılımın temel araçları arasında.

Türkiye’de Z Kuşağı: Siyaset Dışı mı, Dijital Siyasi mi?

Türkiye’de Z kuşağı 13 milyonun üzerinde seçmenle önemli bir nüfusu temsil ediyor. KONDA’nın 2023 araştırmasına göre, gençlerin yalnızca %25’i siyasi partilere güveniyor. Ancak %72’si sosyal medyayı ana haber kaynağı olarak kullanıyor ve %41’i çevrim içi siyasi tartışmalara katılıyor.

Friedrich Ebert Stiftung’un 2024 araştırması, gençlerin çoğunun kurumsal siyasetten uzaklaştığını gösteriyor. Ancak bu uzaklık, apolitik olmakla karıştırılmamalı. Gençler, siyasi içerik üretimi, kampanyalara destek ve sosyal medya aracılığıyla farklı bir siyasi katılım biçimi geliştiriyor.

Türkiye’deki gençler;

• Hashtag’lerle sosyal hareketleri destekliyor,

• Online dilekçelere imza atıyor,

• Mizah ve görsel içeriklerle politik eleştiriler yapıyor.

Bu eğilim sadece Türkiye’ye özgü değil. Pew Research Center’ın araştırmasına göre, Z kuşağı parti üyeliklerinden uzak dursa da çevre, özgürlükler ve ruh sağlığı gibi konulara güçlü destek veriyor.

“Sistemi Takip Etmek Artık Anlamsız”

Z kuşağı için geleneksel sistemlerin vaatleri geçerliliğini yitirdi. İş güvencesi, emeklilik, ev sahibi olmak gibi kavramlar yerini belirsizliğe bıraktı. Bu da gençleri kendi yollarını çizmeye, risk almaya ve alternatif çözümler üretmeye yöneltiyor.

Z kuşağı, mevcut düzenin kusurlarını kabullenmiyor; onu dönüştürmek istiyor. Her ne kadar kırılganlık ve kaygılarla mücadele etseler de, bu kuşak dünyayı değiştirme konusunda belki de en umut verici nesil olabilir.

Kaynaklar:  CNBC, Türkiye Today

Atilla Yeşilada Promosyon Mesajı:
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]