Genel
Türkiye – ABD S400 pazarlığı başladı
Bloomberg’in üst düzey hükümet kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Türkiye ABD’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerinin tamamen devre dışı bırakılması veya kaldırılması yönündeki talebine olumsuz yanıt verdi. Ankara, S-400’leri elinde tutarak “sınırlı kullanım ve teknik koordinasyon” modeli öneriyor.
Türkiye, ABD’nin ilk S-400 talebini reddetti: Ankara sınırlı kullanım modeli öneriyor
Bloomberg’in üst düzey hükümet kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Türkiye ABD’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerinin tamamen devre dışı bırakılması veya kaldırılması yönündeki talebine olumsuz yanıt verdi. Ankara, S-400’leri elinde tutarak “sınırlı kullanım ve teknik koordinasyon” modeli öneriyor.
Bu yaklaşım, Türkiye’nin savunma politikası bağımsızlığını korurken NATO güvenlik kaygılarını azaltmayı amaçlıyor. Karar, Ankara’nın Moskova ve Washington arasında izlediği denge politikasının yeni bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Ankara’dan Washington’a net mesaj: “S-400’lerden vazgeçmeyiz”
ABD ile Türkiye arasında yıllardır süren S-400 krizi yeni bir aşamaya geçti.
Bloomberg’in haberine göre, Ankara son görüşmelerde Washington’un “S-400’leri ya tamamen kaldır ya da kullanılamaz ilan et” talebini reddetti.
Bunun yerine Türkiye, ABD’ye şu teklifi sundu:
-
S-400’lerin sınırlı ve kontrollü şekilde kullanılması
-
NATO ağlarına entegre edilmemesi
-
Bazı operasyonlarda ABD sistemleriyle koordinasyon sağlanması
Bu yaklaşım, Ankara’nın egemenlik haklarından geri adım atmadan denge kurma çabasının bir yansıması.
Bir Türk yetkili görüşmeleri şöyle özetledi:
“Egemen savunma varlıklarımızdan vazgeçmeyiz, ama NATO kaygılarını giderecek teknik çözümlere açığız.”
S-400 krizi: F-35 programından çıkarılma ve yaptırımlar
Türkiye’nin 2017’de Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi alması, Ankara-Washington ilişkilerinde son yılların en derin diplomatik çatışmasını başlatmıştı.
Sonuçları ağır oldu:
-
Türkiye F-35 projesinden çıkarıldı.
-
ABD, CAATSA yaptırımlarını devreye soktu.
-
Savunma sanayi iş birliği donma noktasına geldi.
Washington, Rus sistemlerinin F-35’lerin radar izlerini “öğrenebileceğini” savunuyor.
Ankara ise buna karşı çıkıyor:
“S-400 NATO sistemlerine entegre edilmeyecek. Bu, tamamen ulusal savunma kararıdır.”
ABD: “S-400’leri kullanılamaz ilan edin”
ABD, sorunun çözülmesi için üç seçenek sunmuştu:
-
S-400’lerin Türkiye dışına çıkarılması
-
Sistemlerin resmen kullanılamaz ilan edilmesi
-
Sistemlerin aktif radar kullanımının tamamen durdurulması
Bloomberg’e göre Türkiye bu seçeneklerin hiçbirini kabul etmedi.
Bunun yerine Ankara, “ortak teknik mekanizma” adı verilen yeni bir model önerdi.
Türkiye’nin önerisi: S-400 ve ABD sistemleri yan yana
Kaynaklara göre Türkiye aşağıdaki seçenekleri masaya koydu:
-
S-400 radarının yalnızca belirli dönemlerde aktive edilmesi
-
NATO veya F-35 gibi hassas platformlarla temas ettirilmemesi
-
ABD sistemleriyle paralel kullanım
Bu model, Türkiye’ye iki kritik avantaj sağlıyor:
| Avantaj | Açıklama |
|---|---|
| Savunma egemenliği | “S-400’ü aldık, kaldırmıyoruz” mesajı |
| Diplomatik esneklik | ABD ile yeni bir kriz çıkarmadan gerilimi azaltma |
Strateji uzmanları bu adımı, “geri adım atmadan yumuşama” olarak yorumluyor.
Türkiye neden S-400’leri bırakmak istemiyor?
Ankara’nın S-400 konusunda geri adım atmamasının üç temel nedeni bulunuyor:
-
Egemenlik ve bağımsız savunma politikası
Türkiye, ABD’den Patriot veya alternatif hava savunma sistemlerini uygun şartlarla alamadı. -
Rusya ile stratejik denge
Türkiye, Ukrayna savaşı dahil birçok konuda Rusya ile kritik diplomasi yürütüyor. -
Pazarlık gücü
S-400, Türkiye’nin elindeki en güçlü jeostratejik pazarlık kartı.
Savunma Bakanlığı geçmişte şu ifadeyi kullanmıştı:
“Hiçbir ülke Türkiye’nin savunma tercihlerine yön veremez.”
NATO dengesi ve ABD yaptırımları: Sırada ne var?
ABD, S-400 sorunu çözülmeden ilişkilerde tam normalleşme olmayacağını defalarca belirtti.
Ancak tablo değişmiş durumda:
-
Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğinde kilit aktör oldu.
-
Ukrayna ve Rusya arasında tahıl koridoru diplomasisi yürütüyor.
-
ABD, Orta Doğu ve Karadeniz’de Türkiye’ye stratejik bağımlı.
Dolayısıyla Washington’ın baskısı sınırlı.
Bir Ankara kulis kaynağı durumu şöyle özetledi:
“ABD, Türkiye’yi daha fazla zorlayıp Rusya’ya itmeyi göze alamaz.”
Değerlendirme: Yeni model gerilimi azaltır mı?
Uzmanlara göre Ankara’nın hamlesi üç mesaj içeriyor:
-
S-400’den geri dönüş yok.
-
ABD ile köprüler yakılmak istenmiyor.
-
Türkiye savunma alanında bağımsız bir aktör olmak istiyor.
Bu nedenle önümüzdeki dönemde iki ülke arasında teknik görüşmelerin hızlanması bekleniyor.
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
