Ticaret Savaşları Geri Dönüyor: Trump’ın %30 Tarife Tehdidi Küresel Piyasaları Sarstı, Bitcoin 120.000 Doları Aştı

Yazarımız ekonomist Can İlker’e göre ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa Birliği ve Meksika’ya %30 gümrük vergisi uygulayacağını açıklaması, finansal piyasalarda 1930’lardaki Büyük Buhran’ı hatırlatan bir etki yarattı. Ticaret savaşlarının küresel çapta fiyatlamaları altüst ettiği bu haftada, Bitcoin 120.000 doları aşarken, altın 3.370 dolar seviyelerine ulaştı. ABD ile AB arasındaki gerilim tırmanırken, Asya ve Avrupa borsaları yön arayışında. Siyasi ve ekonomik çalkantıların merkezinde ise yine Fed Başkanı Jerome Powell var.

Asya ve Avrupa Borsaları Temkinli, Wall Street Beklemede

Haftaya Asya borsalarında temkinli bir başlangıç yapıldı. Hong Kong ve Çin’de sınırlı yükselişler, yatırımcıların Trump’ın tarifelerine ihtiyatla yaklaştığını gösterirken, Japon yeni değer kazanarak risk algısındaki bozulmayı yansıttı. Avrupa vadeli endeksleri ise %0,6’ya varan düşüşlerle ticaret savaşlarına daha sert tepki verdi.

AB Komisyonu, misilleme kararını 1 Ağustos’a kadar askıya aldığını açıklayarak diplomatik kapıyı açık tuttu. Ancak Fransa’nın başını çektiği ABD karşıtı blok kurma girişimi, 1980’lerdeki Reagan dönemi ticaret savaşlarını hatırlattı. O dönem diplomasiyle çözülen krizler, bugün daha kırılgan bir küresel dengede tekrarlanıyor.

Trump’ın Tehdidi: Yeni Smoot-Hawley mi?

Tarihsel olarak korumacı politikalar, 1930’larda Smoot-Hawley Yasası ile zirveye çıkmış, dünya ticaretinin üçte ikisini silmişti. Bugün Trump’ın %30’luk vergi tehdidi, o dönemin yankılarını taşıyor. Ancak tedarik zincirlerinin iç içe geçtiği bu çağda, etkiler çok daha hızlı ve yaygın olabilir. Örneğin Meksika’da üretilen bir otomobil parçasının ABD’de monte edilip Avrupa’ya gönderilmesi gibi zincirler, bu tarz tarifelerden doğrudan etkilenecek.

Altın, Petrol ve Kripto Paralar: Güvenli Limanlar Yeniden Tanımlanıyor

• Altın, 3.372 dolar seviyesine yükselerek yatırımcıların güvenli liman tercihi olduğunu bir kez daha gösterdi.

• Brent petrol, 70,44 dolar ile jeopolitik riskleri fiyatlıyor. Trump’ın Rusya’ya yönelik yeni yaptırım tehditleri, arz tarafında daralma beklentilerini artırıyor.

• Bitcoin, tarihinde ilk kez 120.000 doları aşarak kurumsal yatırımcılar nezdinde “dijital altın” rolünü güçlendirdi. ETF’lere 1,18 milyar dolarlık rekor giriş gerçekleşti.

Fed ve Powell Üzerindeki Baskı Artıyor

Trump’ın Fed Başkanı Jerome Powell’a yönelik istifa çağrısı, merkez bankası bağımsızlığına yönelik endişeleri artırdı. NYT’de yayımlanan habere göre, Fed binasının renovasyon maliyetleri istifayı tetikleyebilir. 12 U.S. Code § 242 maddesi, başkanın “gerekçeli şekilde” görevden alınabileceğini belirtiyor. Eğer bu gerçekleşirse:

• Philip Jefferson geçici başkan olur, Trump yeni ismini açıklar.

• Powell hukuki mücadele başlatabilir.

• Bu süreç Dolar ve tahvil piyasalarında kaosa yol açabilir.

ABD Enflasyon Verileri ve Stagflasyon Tartışması

Hafta içinde açıklanacak Haziran ayı TÜFE verisi, Fed’in faiz politikası açısından kritik. Aylık %0,3 artış bekleniyor. Bu durum, 1970’lerdeki stagflasyon dönemine benzer bir denge tartışmasını gündeme getiriyor. O dönemde Paul Volcker radikal faiz artışlarıyla enflasyonu kontrol altına almıştı. Powell benzer bir ikilemle karşı karşıya.

Birikimler yeniden TL’ye dönüyor, sıcak para girişi sürüyor

Çin, İhracatla Direnç Gösteriyor

Haziran’da Çin ihracatı %5,8 artarken, ithalat %1,1 yükseldi. Bu tablo, Trump’ın tarifelerine karşı Çin’in “önden yüklemeli” sevkiyat stratejisini sürdürdüğünü gösteriyor. Çin, bu dönemde dünya ekonomisinin ihracat motoru olmaya devam ediyor.

Türkiye’de Denge Kırılgan: Gözler 24 Temmuz’da

Borsa İstanbul 10.358 puan seviyesinde işlem görürken, piyasalar 24 Temmuz’daki TCMB faiz kararına odaklanmış durumda. Dolar/TL kuru 40,20 civarında seyrediyor. BDDK’nın kredi kartı ve ihtiyaç kredisi yapılandırmalarını genişletmesi önemli bir adım, ancak yapılandırma faiz sınırları bankaların net faiz marjı üzerinde baskı yaratabilir.

Şant Manukyan: “Kaos Olasılığı Az Değil”

Ekonomist Şant Manukyan, Trump’ın Powell’ı görevden alma ihtimaline dikkat çekerek olası senaryoyu şöyle özetliyor:

“Powell görevden alınırsa Philip Jefferson geçici başkan olur, Trump yeni adayı Senato’ya sunar. Powell itiraz ederse dava açar. Bu süreç tam bir kaosa dönüşebilir. Özellikle Dolar ve tahvil cephesi için…”

Manukyan ayrıca, Haziran ayı bütçesinin 27 milyar dolar fazla verdiğine işaret ediyor. Bu fazlanın %321 artan gümrük vergilerinden kaynaklanması, Trump’ın politikalarının mali sonuçlarını da ortaya koyuyor.

Yatırımcılar Ne Yapmalı?

Bu denli karmaşık bir dönemde, yatırımcılara öneriler net:

• Likidite yönetimi ön planda olmalı.

• Korelasyon riskine karşı alternatif hedge stratejileri geliştirilmeli.

• Siyasi ve ticari senaryolar için esnek planlama yapılmalı.

• Uzun vadeli perspektif korunmalı, ancak paradigma değişimleri de gözden kaçırılmamalı.