SABAH Raporu: ABD’de Kapanma Krizi Derinleşiyor: Altın Zirvede, Gözler ADP ve İTO Verilerinde

Özet:

ABD’de bütçe krizi nedeniyle hükûmetin kapanmasına saatler kala, piyasalar büyük belirsizlik içinde. Senato’da geçici finansman tasarısının reddedilmesi, milyonlarca çalışanın maaş alamaması riskini gündeme taşıdı. Altın rekor kırarken, borsalar çeyrek dönemi güçlü kapattı. Türkiye’de ise işsizlik oranı yükselirken, açlık ve yoksulluk sınırı yeni rekor seviyelere ulaştı.

Washington’da Bütçe Krizi: Kapanma Kapıda

ABD’de bütçe krizi nedeniyle —1981’den bu yana 16. kez— hükûmetin kapanmasına saatler kaldı. Senato’da geçici finansman tasarısı yeterli oyu alamayınca, bugün itibarıyla devlet daireleri zorunlu hizmetler dışında faaliyetlerini durduracak.

Demokratlar sağlık desteklerinin bütçeye eklenmesini isterken, Cumhuriyetçiler bunu reddediyor. Uzlaşma olmaması, milyonlarca çalışanın maaş alamaması ve kamu hizmetlerinde ciddi aksama anlamına geliyor.

ABD Borsalarında Çeyrek Güçlü Kapandı

Geceyi sınırlı da olsa yükselişle tamamlayan ABD borsaları, Senato kararının ardından vadeli işlemlerde kırmızıya döndü.

• S&P500 endeksi aylık bazda %3,5 yükselerek 2010’dan bu yana en güçlü Eylül performansını sergiledi.

• Nasdaq %5,6 artışla dikkat çekerken, Dow %1,9 yükseldi.

• Çeyreklik bazda S&P500 %7,8, Nasdaq %11,2, Dow %5,2 kazanç sağladı.

Asya Borsalarında Karışık Seyir

Yeni ay ve çeyrek başlangıcında Pasifik piyasalarında temkinli bir seyir öne çıktı:

• Tokyo borsası %1,2, Topix endeksi %1,7 geriledi.

• Japonya’da imalat sektörü Eylül’de son altı ayın en hızlı daralmasını kaydetti.

• Güney Kore borsası %0,7 yükselirken, Tayvan %1,3 değer kazandı.

• Tayvan’ın Washington’un çip üretim anlaşmasını reddetmesi dikkat çekti.

Fed Beklentileri ve Petrol Fiyatları

ABD’de kapanmaya saatler kala, piyasalar faiz indirim beklentilerini artırdı. Ekim ayında faiz indirimi olasılığı %96’ya çıkarken, Aralık için %74 seviyesinde.

Petrol fiyatları son günlerde sert gerilerken, Brent üç günde 71 dolardan 66 dolara düştü. OPEC+’ın ek üretim artırımı planı etkili oldu. Bu düşüş, enerji ithalatçısı Türkiye için olumlu gelişme olarak öne çıkıyor.

Kıymetli Madenlerde Sert Dalgalanma

Çeyrek dönem kapanışında altın ve gümüşte büyük volatilite görüldü.

• Altın 3.871 dolarla zirve yaptıktan sonra 3.792 dolara geriledi, ancak bu sabah 3.875 dolarla yeni rekor kırdı.

• Gümüş ise 47,55 dolar seviyesine yükseldi.

Analistler, gümüşün 48–50 dolar bandını test etme ihtimalinin yüksek olduğunu belirtiyor.

Kritik İstihdam ve Güven Verileri

Tarım dışı istihdam raporunun yayınlanmayacağı beklentisi nedeniyle, bugün açıklanacak ADP özel sektör istihdam raporu piyasalar için kritik önem taşıyor. Reuters anketine göre özel sektörde 50 bin kişilik sınırlı artış bekleniyor.

Dün açıklanan verilere göre, iş ilanlarında sınırlı artış görülürken işe alımlar yavaşladı, tüketici güveni ise beklentilerin üzerinde düştü.

Türkiye Cephesinde İşsizlik ve Yoksulluk Sınırı

Türkiye’de dün açıklanan TÜİK verilerine göre, mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %8,5’e yükseldi. Geniş tanımlı işsizlik (atıl işgücü) ise %29,7 olarak açıklandı.

Türk-İş’in Eylül raporuna göre:

• Ankara’da dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 27.970 TL,

• Yoksulluk sınırı ise 91.109 TL oldu.

• Bekâr bir çalışanın yaşama maliyeti 36.304 TL’ye çıkarken, net asgari ücret 22.105 TL seviyesinde kaldı.

Dış Ticaret Açığında Daralma

Türkiye’de Ağustos ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre %16 daralarak 4,2 milyar dolar oldu. Bu, son dönemin en düşük seviyelerinden biri.

Mali piyasalarda ise BIST100 düşüşünü üçüncü güne taşırken, USD/TRY 41,60 seviyesine yaklaştı. CDS risk primi yatay kalırken, tahvil faizlerinde sınırlı gerileme görüldü.

Altının gram fiyatı 5.170 TL, gümüşün gramı 63 TL ile yeni rekor kırdı.

Bugünün Gündemi

Piyasaların radarında bugün:

• Türkiye, Almanya, Euro Bölgesi ve ABD’de imalat PMI verileri,

• İTO enflasyon verisi,

• ABD ADP özel sektör istihdam raporu.

Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)
Grup Müdürü • Hazine Bölümü, Kıbrıs İktisat Bankası