OECD Raporu: Türkiye Eğitim Harcamalarında Son Sıralarda

Özet:

OECD’nin 2025 tarihli “Eğitime Bakış” raporu, Türkiye’nin eğitim sisteminde yapısal sorunların devam ettiğini ortaya koydu. Türkiye, öğrenci başına yıllık 3.374 dolar kamu harcamasıyla OECD ülkeleri arasında son sıralarda yer aldı. Mezuniyet oranı yüksek olmasına rağmen, üniversite mezunlarının işsizlik oranı %10,6 seviyesinde. Eğitim harcamalarının bütçedeki payı ise 2015’e göre 2,3 puan gerileyerek %10,6’ya düştü.

Harcama Düzeyi OECD Ortalamasının Üçte Biri

OECD verilerine göre Türkiye, 2022’de ilkokuldan liseye kadar bir öğrenci için yıllık ortalama 3.374 dolar harcama yaptı. Bu rakam, OECD ortalaması olan 12.438 doların yalnızca üçte biri. Türkiye, bu göstergede yalnızca Meksika ile aynı kategoride son sırada yer alıyor.

Yükseköğretimde de tablo benzer: Türkiye’de üniversite öğrencisi başına kamu harcaması 7.698 dolar ile OECD ortalamasının yarısında kaldı. Ayrıca 2015’te 4.932 dolar olan öğrenci başı harcama, 2022’de 4.491 dolar’a gerileyerek reel anlamda düşüş gösterdi.

Eğitime Ayrılan Bütçe Payı Geriliyor

2015’te kamu bütçesinin %12,9’u eğitime ayrılırken, bu oran 2022’de %10,6’ya indi. OECD ortalamasında da düşüş olsa da, Türkiye’deki gerileme çok daha hızlı gerçekleşti.

Zorunlu eğitim kapsamındaki seviyelerde kamu kaynaklarının payı Türkiye’de %83,6, OECD ortalaması ise %90,1. Bu fark, özel sektörün eğitim finansmanındaki ağırlığının Türkiye’de giderek arttığını ortaya koyuyor.

Mezuniyet Oranı Yüksek, İstihdamda Karşılığı Yok

Türkiye’de lisans öğrencilerinin %64’ü program süresi içinde, %86’sı ise üç yıl içinde mezun oluyor. Bu oran OECD ortalamasının üzerinde. Ancak iş gücü piyasasında tablo farklı:

• Üniversite mezunu gençlerde işsizlik oranı: %10,6

• Lise mezunlarında: %10,2

• Lise altı eğitimde: %11,2

OECD ortalamasında ise üniversite mezunlarında işsizlik yalnızca %4,9. Ayrıca yükseköğretim mezunlarının lise mezunlarına göre maaş avantajı Türkiye’de %49 iken, OECD ortalaması %54.

Okuryazarlık ve Temel Becerilerde Zayıflık

OECD’nin PIAAC araştırmasına göre, Türkiye’de yetişkinlerin okuryazarlık ve sayısal beceri düzeyi OECD ortalamasının oldukça altında. Özellikle metin anlama, yorumlama ve sayısal analiz gibi temel alanlarda düşük performans sergileniyor.

Bu durum, eğitim süresi artsa bile bireylerin iş gücü piyasasında gerekli olan nitelikleri kazanamadığını gösteriyor.

Kaynak: OECD, KARAR