Gönül Tol: KAAN Motor Krizinde Gerçek Tıkanıklık Nerede? 

Özet:

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın “KAAN savaş uçağı motorlarına onay ABD Kongresi’nde takıldı” açıklaması, hem Ankara’da hem Washington’da yeni tartışmalara yol açtı. Ancak diplomatik kaynaklar sürecin henüz Kongre’ye bile ulaşmadığını, asıl gecikmenin ABD Dışişleri Bakanlığı aşamasında yaşandığını belirtiyor. Gönül Tol’un analizine göre bu yanlış okuma, Türkiye’nin Washington bürokrasisiyle ilişkisinde derin bir bilgi eksikliğine işaret ediyor. Trump–Erdoğan zirvesi öncesinde yeniden gündeme gelen konu, iki ülke arasındaki savunma işbirliğinin geleceği açısından kritik önem taşıyor.

Gerçek Sorun: Süreç Henüz Kongre’ye Ulaşmadı

Ankara, KAAN savaş uçağı projesi için gerekli motor onayının ABD Kongresi’nde bekletildiğini duyurdu. Ancak Washington’daki diplomatik çevreler, bu bilginin tam olarak gerçeği yansıtmadığını ifade ediyor.

ABD yasaları gereği, savunma ekipmanlarıyla ilgili satış süreçleri önce ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından onaylanıyor. Bakanlık bu onayı verdikten sonra dosya Kongre’ye gönderiliyor.
Ancak şu anda Dışişleri Bakanlığı henüz süreci başlatmadı, dolayısıyla “Kongre’ye takıldı” açıklaması teknik olarak hatalı.

Gönül Tol: “Yanlış Bilgi Akışı veya Bürokratik Körlük”

Orta Doğu Enstitüsü Türkiye Programı Direktörü Gönül Tol, durumu şöyle yorumluyor:

“Ya Türk tarafı Washington’daki karar alma süreçlerini doğru okumuyor ya da Sayın Bakan’a yanlış bilgi veriliyor. Her iki durumda da tablo aynı: KAAN motorları için onay alınamıyor.”

Tol’a göre, Ankara’nın Amerikan bürokrasisini yalnızca siyaset üzerinden okumaya çalışması büyük bir hata.

“Washington’da savunma projeleri, Kongre’ye gelmeden önce aylarca teknik ve diplomatik süzgeçten geçer. Bu detayları göz ardı etmek, Türkiye’nin çıkarlarını zayıflatıyor,” diyor.

CAATSA Yaptırımları ve Trump–Erdoğan Zirvesi

KAAN motor onay süreci, 2017’de yürürlüğe giren CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act) yaptırımlarının dolaylı etkisi altında ilerliyor. Bu yasa, Rus savunma sanayi ile iş yapan ülkelere yönelik yaptırımları öngörüyor.

Türkiye’nin S-400 alımı sonrası F-35 programından çıkarılması, CAATSA’nın en somut örneği olmuştu. Şimdi aynı yasa, KAAN motoru için gerekli ihracat lisanslarını da gölgeliyor.

Ancak Donald Trump ile Recep Tayyip Erdoğan’ın Eylül sonunda Beyaz Saray’da gerçekleştirdiği zirve, bu kilidi çözebilecek siyasi bir fırsat penceresi yaratabilir.
Trump’ın, Türkiye’ye yakın Cumhuriyetçi senatörler üzerindeki etkisi, süreci Kongre aşamasına taşımada belirleyici olabilir.

Menendez’in Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanlığı’ndan ayrılmasının ardından, Türkiye’ye yönelik olumsuz hava kısmen dağılmış durumda. Fakat Washington kaynakları, “Trump’ın şahsi girişimi olmazsa sürecin aylarca sürünebileceğini” söylüyor.

“Lobiciler Nerede?”

Gönül Tol’un da dikkat çektiği bir diğer nokta, Ankara’nın ABD’de yürüttüğü lobi faaliyetlerinin yetersizliği.

“Türkiye, yılda milyonlarca dolar ödeyerek Washington’da etkili olmayı hedefliyor ama en temel süreç bilgileri bile eksik aktarılıyor. Bu, ciddi bir koordinasyon sorunu,” diyor Tol.

Bir eski Kongre danışmanı da benzer görüşte:

“ABD Dışişleri’nden Kongre’ye gönderilmemiş bir dosyaya ‘Kongre’de takıldı’ demek, profesyonel bir gaf. Bu, lobicilerin görevini yapmadığını gösteriyor.”

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]