George Friedman: Türkiye’nin Yükseliş Zamanı

Jeopolitik analist George Friedman’a göre, Rusya’nın zayıflaması, ABD’nin küresel rolünü azaltması, İran ve İsrail’in krizlerle uğraşması, Türkiye’ye Güney Kafkasya’dan Akdeniz’e kadar eşsiz fırsatlar sunuyor. Ancak Ankara’nın bunu kalıcı güce dönüştürmesi iç sorunlarını aşmasına bağlı.

Yaklaşık 15 yıl önce yayımlanan Gelecek 100 Yıl kitabında George Friedman, 21. yüzyılda öne çıkacak üç ülkeyi Japonya, Polonya ve Türkiye olarak sıralamıştı. Japonya ve Polonya ekonomik ve askeri kapasitesini geliştirdi, ancak güçlü komşularının gölgesinde kaldı. Friedman’a göre bugün sıra Türkiye’de.

Tarihi Jeopolitik Fırsat

Türkiye, güçlü ordusu ve mütevazı büyümesine rağmen bölgesinde az rastlanır potansiyeli ile dikkat çekiyor. Şu anki uluslararası tablo Ankara’ya geniş bir manevra alanı sunuyor:

• Rusya Ukrayna’da sıkışmış durumda.

• ABD küresel varlığını azaltıyor.

• İran hem bölgede kayıplar yaşıyor hem de içeride liderlik geçişiyle meşgul.

• İsrail iç ve dış krizlerle uğraşıyor.

Bu tablo, Türkiye’ye çıkarları doğrultusunda her yönde hamle yapma fırsatı veriyor.

Doğu Cephesi: Karabağ Zaferinden Zengezur Koridoruna

Ukrayna savaşı başlamadan önce, Türkiye 2020’de Azerbaycan’ın Ermenistan’a karşı Karabağ zaferinde kritik rol oynamıştı. Bu gelişme, her iki ülkenin Moskova’dan uzaklaşıp Ankara’ya yaklaşmasını sağladı.

Yakında imzalanması beklenen Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşması, Türkiye’nin Zengezur Koridoru projesini hayata geçirmesine ve Hazar ötesi ile Orta Asya’ya bağlanmasına imkân tanıyacak.

Ortadoğu: İsrail-İran Çatışmasından Kazanç

İsrail-İran gerilimi, Hizbullah’ın çöküşü ve Esad rejiminin yıkılmasıyla Türkiye, Suriye’yi nüfuz alanına kattı. Ankara destekli bir grup Şam’da kontrolü ele geçirdi.

Türkiye, Suudi Arabistan, BAE ve Mısır ile ilişkilerini güçlendirdi. Mısır’ın KAAN (TF-X) savaş uçağı programına katılımı, savunma işbirliğinde önemli bir adım oldu. Libya’da ise Türkiye, Akdeniz’de batıya doğru etkisini artırıyor.

Avrupa ve Balkanlar: Etki Alanını Genişletiyor

ABD’nin güvenlik garantilerini geri çekmesiyle Avrupa yeni güvenlik mimarisi arayışında. Türkiye bu boşluğu doldurmaya çalışıyor:

• Polonya ile ilişkilerini güçlendirerek Ukrayna sonrası güvenlik senaryolarında koordinasyon sağlıyor.

• Balkan Barış Platformunu başlatarak altı Balkan ülkesinin dışişleri bakanlarını İstanbul’da buluşturdu.

Karadeniz Stratejisi

Rusya’nın Karadeniz’deki zayıflayan varlığı, Türkiye’nin elini güçlendiriyor. Ankara, hem NATO ile hem de tek başına deniz operasyonlarını artırdı, Rusya ile Ukrayna arasında arabulucu rolünü üstlendi.

Gürcistan, Romanya ve Bulgaristan ile ticaret ve güvenlik bağları da güçlendiriliyor.

Kısıtlamadan Fırsata

Büyük güç olabilmek için kapasite, vizyon ve fırsat gerekir. Türkiye bugün bu üçüne birden sahip. Avrupa, Orta Doğu ve Akdeniz’in kesişimindeki stratejik konumu, yüzyıllardır baskı yaratsa da mevcut askeri ve ekonomik güç ile birlikte bu baskı avantaja dönüşebilir.

Friedman’a göre, Ankara’nın bu fırsatı değerlendirebilmesi iç siyasi ve ekonomik sorunlarını aşmasına bağlı.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]