Fransa’da Siyasi Kriz Derinleşiyor: Bayrou’nun Güven Oylaması 8 Eylül’de

Özet:
Fransa Başbakanı François Bayrou, 8 Eylül’de parlamentoda hükümetinin geleceğini belirleyecek kritik bir güven oylaması yapılacağını duyurdu. Azınlık hükümetini yöneten Bayrou, ülkenin bütçe açığı ve artan kamu borçları nedeniyle “ulusal acil durum” ilan ederek milletvekillerinden destek istedi. Ancak muhalefetin sert tepkisi ve piyasaların endişeleri, Fransa’yı yeni bir siyasi belirsizliğin eşiğine taşıdı.

Bayrou’dan Sürpriz Hamle: “Ülke Tehlikede”

Fransa Başbakanı François Bayrou, 25 Ağustos’ta yaptığı açıklamayla hükümetinin geleceğini belirleyecek kritik bir adım attı. Bayrou, 8 Eylül’de parlamentoda bir güven oylaması yapılacağını ve hükümetinin kaderinin bu oylamaya bağlı olacağını duyurdu.

74 yaşındaki merkezci lider, parlamentonun üçe bölünmüş yapısı nedeniyle zor bir süreçle karşı karşıya. Macron’un merkezci bloğu dışında, iki büyük muhalefet grubu —Jean-Luc Mélenchon’un liderliğindeki radikal sol “Boyun Eğmeyen Fransa” ve Marine Le Pen’in aşırı sağ Ulusal Birlik Partisi— Bayrou’nun hükümetini devirmek için birleşmiş durumda.

Bayrou’nun görevi, yalnızca dokuz ay önce selefi Michel Barnier’in düşmesinin ardından devraldığını hatırlatalım. Şimdi, üçüncü bir başbakan değişimi olasılığı piyasaları yeniden tedirgin ediyor. Bayrou’nun açıklamasının ardından Fransa’nın 10 yıllık devlet tahvili faiz farkı, Almanya’nın gösterge Bund tahvillerine kıyasla 0,69 puandan 0,73 puana yükseldi.

2026 Bütçesi ve Tepki Çeken Tasarruf Planı

Bayrou hükümeti, 2026 bütçesini hazırlarken 44 milyar euro tasarruf hedefi belirledi. Amaç, 2025’te GSYH’nin %5,4’üne ulaşan bütçe açığını 2026’da %4,6’ya düşürmek. Ancak bu hedef, büyük ölçüde halk arasında tepki toplayan tedbirleri içeriyor.

En tartışmalı düzenlemelerden biri, Fransa’daki 11 resmi tatilden ikisinin kaldırılması planı. Ağustos ayında yapılan bir anket, Fransız halkının %84’ünün bu fikre karşı olduğunu ortaya koydu. Bu oran, Temmuz’daki %73 seviyesinden sert bir artış gösteriyor.

Bu nedenle Bayrou, bütçeyi parlamentoya sunmadan önce proaktif bir hamleyle güven oylamasına gidiyor. 25 Ağustos’taki konuşmasında, “Ülkemiz tehlikede” diyen Bayrou, kamu borçlarının sürdürülemez seviyelere ulaştığını vurguladı.

Fransa’nın Borç Krizi ve Kamu Maliyesi

Fransa’nın kamu borcu, GSYH’nin %114’üne ulaştı. Bu oran, Avrupa Birliği’nde yalnızca Yunanistan ve İtalya’nın gerisinde. Bayrou, ülkenin bu yıl yalnızca borç faizlerine 66 milyar euro harcayacağını belirtti. Bu tutar, Fransa’nın eğitim ve savunma bütçelerinin her birinden daha yüksek.

Bayrou, 2012’deki cumhurbaşkanlığı kampanyasında kamu harcamalarına karşı yürüttüğü mücadeleyi hatırlatarak, parlamentoya “kamu maliyesinde acil reform” çağrısı yaptı. “Borç bağımlılığı kronik bir hale geldi,” diyen Bayrou, milletvekillerine sorumluluk almaları gerektiğini söyledi.

Güven oylamasının bütçe tedbirlerini değil, daha geniş bir soruyu hedeflediğini belirtti: “Parlamentomuz, kamu maliyesinin düzeltilmesinin bir ‘ulusal acil durum’ olduğuna inanıyor mu?”

Piyasalar Tedirgin: Fransız Bankaları Sert Düştü

Fransa’da üçüncü kez hükümet düşme ihtimali, piyasaları da hareketlendirdi. 12 Ağustos’tan bu yana Fransa, Yunanistan’dan bile daha yüksek borçlanma maliyetleriyle karşı karşıya. 26 Ağustos sabahı Paris borsasında bankacılık hisseleri sert değer kaybetti:

• Société Générale’in hisseleri %6,31 düştü

• BNP Paribas ise %5,75 geriledi

Ekonomistler, bu tabloyu “siyasi istikrarsızlık, borç piyasalarına daha fazla baskı getiriyor” şeklinde yorumluyor.

Muhalefetten Sert Tepki: “Durumu Abartıyor”

Bayrou’nun çabalarına rağmen, muhalefet güven oylamasında hükümeti desteklemeye yanaşmıyor. Radikal solun lideri Jean-Luc Mélenchon, Bayrou’yu “krizi dramatize etmekle” suçlayarak güven oylamasında hükümete karşı oy kullanacaklarını açıkladı.

Aşırı sağ lideri Marine Le Pen ise parlamentonun feshedilmesi ve erken seçim çağrısında bulundu. Ancak Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Paris Match’e verdiği röportajda bu olasılığı şimdilik reddetti.

Bayrou İçin Zor Hesap: Sosyalistler de Desteğini Çekti

Bayrou, 8 Eylül’de yapılacak güven oylamasını kazanmak için parlamentoda hazır bulunan milletvekillerinin çoğunluğunun desteğine ihtiyaç duyuyor. Ancak, yılın başında hükümete destek veren Sosyalist Parti de bu kez “hayır” oyu kullanacaklarını açıkladı.

Uzmanlara göre, bu tablo Bayrou’nun hükümetini kurtarmasını zorlaştırıyor. Bayrou’nun, kamu maliyesindeki “ulusal acil durumu” bir güven oylamasına taşıma kararı, hem prensipli bir duruş hem de büyük bir siyasi risk olarak değerlendiriliyor.

Sonuç: Fransa’da Siyasi Belirsizlik Derinleşiyor

Fransa’da 8 Eylül’de yapılacak güven oylaması, yalnızca Bayrou’nun siyasi geleceğini değil, aynı zamanda Fransa’nın bütçe disiplini, kamu maliyesi reformları ve piyasaların istikrarını da doğrudan etkileyecek.

Bayrou kaybederse, dokuz ay içinde üçüncü başbakanın düşmesi hem siyasi sistem hem de yatırımcı güveni açısından ciddi sonuçlar doğurabilir.

Atilla Yeşilada & Güldem Atabay’ın günlük/haftalık jeo-politik ve strateji notları ile Dünya Ekonomi,  FX–tahvil–emtia analizleri için kurumsal Abonelik içi yazın: [email protected]
Not: Ücretli/kurumsal hizmettir. Yatırım tavsiyesi değildir.

Kaynak: [The Economist]