Can Holding operasyonunun perde arkası: ABD’nin ‘gri liste’ uyarısı

Ankara kulislerine göre Cumhuriyet yazarı Mustafa Balbay, 11 Eylül’deki Can Holding operasyonunun arkasında Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ısrarının bulunduğunu yazdı. Balbay’a göre Şimşek’i harekete geçiren ana etkenlerden biri, ABD’de kara para ve kaçakçılıkla mücadele birimlerinin Türkiye’ye yönelik uyarıları oldu — bu birimler, uluslararası boyuta ulaşan döngünün ülkeyi tekrar “gri liste” sürecine sokabileceği konusunda baskı yapmıştı.

Aşağıda Balbay’ın iddialarının özeti, operasyonun görünen/arka plan boyutları ve Can Holding’e dair kısa bir bilgilendirme yer alıyor.

Balbay’ın iddiaları: Şimşek düğmeye bastı, ABD uyardı

• Mustafa Balbay’a göre Maliye Bakanı Mehmet Şimşek operasyon sürecinde belirleyici rol oynadı.

• Balbay, ABD’de kara para ve kaçakçılıkla ilgili birimlerin “uluslararası boyuta ulaşan, milyar dolarla ifade edilen döngü” uyarısı yaptığını; bunun Türkiye’yi daha önce yaşadığı iki “gri liste” sürecine geri itebileceği kaygısını öne sürdüğünü aktarıyor.

• Operasyona hükümet içinde soğuk bakan kesimler bulunduğu, ancak Şimşek’in ısrar ettiği ileri sürülüyor.

Balbay’ın vurgusu: Operasyonun hem “görünen” (medya, eğitim satın almaları) hem de “görünmeyen” (kara para/kaçakçılık iddiaları) yüzleri ekonomi yönetiminin genel durumuna dair ipuçları veriyor.

Operasyonun hedefleri: Medya ve eğitim “vitrin”, ama asıl odak finansal suçlar

Balbay, operasyonun medya ve eğitim ayağının kamuoyunda daha görünür biçimde öne çıkarıldığını; ancak soruşturmanın esas odağının mali suçlar, kara para ve kaçakçılık olduğuna dikkat çekiyor. Ayrıca operasyon sürecinde bazı resmi izinlerin (ör. Rekabet Kurumu süreçleri) tamamlandığı ve bunun zaman aldığı belirtiliyor.

“Gri liste” uyarısı nedir? Neden önemli?

Metinde anıldığı üzere Türkiye 2011–2013 ve 2021–2024 dönemlerinde kara para ve terörün finansmanıyla mücadele konusundaki yetersizlikleri nedeniyle uluslararası değerlendirmelerden etkilenmiş, “gri liste” benzeri uyarılarla karşılaşmıştı. Bu tür uyarılar finansal işlemlerde zorluk, bankacılık ilişkilerinde sıkıntı ve uluslararası itibar maliyetleri anlamına gelebiliyor; dolayısıyla politika yapıcılar için hassas bir konu teşkil ediyor.

Kısa arka plan: Can Holding nedir?

Kamuoyunda öne çıkan bilgilere göre (raporlanan satın almalar ve medyadaki haberler temelinde):

• Can Holding, sınır ticareti/freeshop kökenli bir grup olarak büyüyüp, zamanla enerji, medya, eğitim ve sanayi gibi alanlarda faaliyet gösteren büyük bir holding haline geldi.

• Son yıllarda gündeme gelen önemli satın almalar (kamuoyunda sıkça geçen tarihlerle): Bilgi Üniversitesi (2019), Doğa Koleji (2022, borç üstlenme iddiası), Ciner Medya Grubu (2024) ve Tekfen Holding’den pay alımı (2025) gibi büyük işlemler kamuoyunun gündemindeydi.

• Bu satın almalar ve holdingin büyüme hikâyesi, soruşturmanın odağındaki mali bağlantılarla bir arada değerlendiriliyor.