2025’in Ekonomik Şifreleri: Dünyayı Şekillendiren Rakamlar

Bazılarına göre 2025’in en önemli rakamları altı ya da yediydi. Ancak küresel ekonomi uzmanlarına göre tablo çok daha karmaşık. Geride kalan yıl; ticaret savaşlarının sertleştiği, kamu borçlarının rekor seviyelere ulaştığı, kripto varlıkların hızla yayıldığı ve düşük gelirli ülkelerin yıllar süren kazanımlarını geri vermek zorunda kaldığı bir döneme işaret etti.

Atlantic Council bünyesindeki GeoEconomics Center uzmanları, 2025’e damga vuran sayıları mercek altına aldı. Ortaya çıkan tablo, yalnızca rakamların değil, küresel ekonomik düzenin de değişmekte olduğunu gösteriyor.

---

ABD’de Gümrük Duvarları Yüzyılın Zirvesinde

2025’te ABD’de ortalama fiili gümrük tarifesi %16,8’e yükseldi. Bu oran, Amerikan tüketicilerinin 1935’ten bu yana karşılaştığı en yüksek seviye. Yale Üniversitesi Bütçe Laboratuvarı’na göre bu artış, ortalama bir hanehalkına yıllık yaklaşık 1.700 dolar ek maliyet getiriyor. Tarifelerin yükü doğrudan tüketiciye yansıyor.

---

ABD–Meksika Ticareti Rekor Kırdı

ABD ile Meksika arasındaki toplam ticaret hacmi 840 milyar dolara ulaştı. Meksika, 2025 itibarıyla ABD’nin en büyük ticaret ortağı konumuna yükseldi. Özellikle ABD’den Meksika’ya yapılan ihracattaki artış dikkat çekiyor.

---

“Kurtuluş Günü” Tarifeleri Sadece 7 Gün Dayandı

Trump yönetiminin 2 Nisan’da açıkladığı “karşılıklı tarifeler”, küresel piyasaları sarsmıştı. Ancak bu tarifeler yalnızca 7 gün sonra askıya alındı. ABD, bu süreçte Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerle kısmi anlaşmalar yaparken, Çin ile kritik mineraller konusunda çıkmaza girdi.

---

G7’de Kanada Hariç Herkesle Anlaşma

ABD, 2025’te G7 ülkelerinin 6’sından 5’iyle ticaret ve yatırım anlaşmaları imzaladı. Avrupa Birliği ve Japonya ile yapılan anlaşmalar, uzun vadeli LNG alım taahhütlerini de içeriyor. Kanada ve Meksika ise 2026’da yeniden ele alınacak USMCA süreci nedeniyle kapsam dışında kaldı.

---

Euro Bölgesi Borç Yükü Artıyor

Euro Bölgesi’nde kamu borcunun GSYH’ye oranı %88,2’ye yükseldi. Yüksek faizler ve mali kısıtlar borç dinamiklerini zorlamaya devam ederken, bu oran küresel ortalamanın (%94,7) altında kalsa da bölge için finansal istikrar riskleri barındırıyor.

---

Çin Dijital Parayla Küresel Sisteme Meydan Okuyor

Çin’in öncülüğündeki mBridge dijital ödeme sistemi artık beş ülkeyi kapsıyor: Çin, Hong Kong, Tayland, BAE ve Suudi Arabistan. Uluslararası Ödemeler Bankası’nın projeden çekilmesi, Batı dünyasının bu sistemden fiilen dışlandığını gösteriyor.

---

Kripto ve Stablecoin Patlaması

Stablecoin piyasasının toplam değeri 300 milyar doları, yıllık transfer hacmi ise 35 trilyon doları aştı. Bu artış, kripto varlıkların küresel finans sistemindeki rolünün kalıcı hale geldiğine işaret ediyor.

---

Rusya’ya Sadece 2 Yeni Yaptırım

ABD, 2025’te Rusya’ya yalnızca iki yaptırım uyguladı. Buna karşın AB ve İngiltere yüzlerce yeni yaptırım kararı aldı. Bu fark, Batı bloğu içindeki politika ayrışmasını daha görünür kıldı.

---

Yapay Zekâ Aramaları Medyayı Vuruyor

Yapay zekâ destekli arama sonuçları, internet sitelerinin organik tıklanma oranlarını %61 düşürdü. Reklam gelirine dayalı dijital medya modeli ciddi bir kırılma yaşıyor.

---

Afrika’da Yatırım Yapılabilir Ülke Neredeyse Yok

Afrika nüfusunun yalnızca %2,77’si, yatırım yapılabilir kredi notuna sahip ülkelerde yaşıyor. Bu durum, kıtanın sermayeye erişimini yapısal olarak sınırlıyor.

---

Çin Ekonomisi Beklenenden Yavaş

Çin’in 2025 büyümesinin resmî hedef olan %5’in çok altında, yaklaşık %2,7 olduğu tahmin ediliyor. Gayrimenkul krizi, zayıf iç talep ve aşırı kapasite sorunları büyümeyi baskılıyor.

---

Küresel Dengesizlik Derinleşiyor

• İran’ın Hizbullah’a aktardığı tahmini kaynak: 1 milyar dolar

• IMF’nin 2025’te onayladığı yeni krediler: 37 milyar dolar

• Düşük ve orta gelirli ülkelere gönderilen havaleler: 690 milyar dolar

• ABD’nin net gelir dengesi: –460 milyar dolar

• Çin’de üretici fiyatları: 38 aydır düşüşte

• Nadir toprak elementlerinin işlenmesinde Çin’in payı: %92

---

Genel Değerlendirme

2025, küresel ekonomide ticaretin siyasallaştığı, borçların kalıcılaştığı, teknolojinin güç dengelerini yeniden yazdığı bir yıl oldu. Rakamlar, geçici dalgalanmadan çok yapısal bir dönüşüme işaret ediyor. 2026’ya girerken asıl soru şu: Bu kırılgan denge ne kadar daha sürdürülebilir?

---

Kaynak

Atlantic Council – GeoEconomics Center

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz?
Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir.
Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]