Üniversite Değil, Hayatta Kalma Mücadelesi: Öğrenciler Yeni Eğitim Yılına Ekonomik Krizle Başlıyor

2025-2026 akademik yılı başlarken, Türkiye’deki üniversite öğrencileri ve aileleri ciddi ekonomik sorunlarla karşı karşıya. Yüksek yurt ve kira bedelleri, yetersiz burs ve kredi destekleri ile artan yaşam giderleri, üniversite eğitimini birçok genç için bir geçim mücadelesine dönüştürüyor.

KYK yurtlarının kapasitesi yetersiz

Kredi Yurtlar Kurumu’nun (KYK) yeni dönem için belirlediği yurt ücretleri 750 ila 1.250 TL arasında değişiyor. Ancak bu yurtlar, ülkedeki yaklaşık 7 milyon üniversite öğrencisinin yalnızca küçük bir kısmına, yani 1 milyon öğrenciye bile ev sahipliği yapamıyor. Bu durum, özellikle büyükşehirlerdeki öğrencileri yüksek kiralı evlerde kalmaya ya da özel yurtlara yöneltiyor.

Kira ve yurt ücretleri el yakıyor

İstanbul gibi büyükşehirlerde, üç öğrencinin birlikte kalabileceği bir dairenin merkezdeki kira bedeli en az 50 bin TL’ye, şehir çeperlerinde ise 30 bin TL’ye kadar çıkıyor. Özel yurtlarda ise paylaşımlı bir odada kalmanın aylık maliyeti 10 bin TL’den başlıyor.

Burs ve krediler geçim için yetersiz

2025 yılı için KYK burs ve kredi miktarı 3 bin TL olarak belirlenmişti. Ancak 2026 yılı için henüz resmi bir artış açıklanmadı. Bu şartlar altında, dar gelirli ailelerden gelen öğrenciler için çalışmak bir zorunluluk haline geliyor. Haftada ortalama 30 saatlik bir işte çalışan bir öğrenci yaklaşık 11 bin 700 TL kazanabiliyor; bu da temel giderlerin bile karşılanmasında yetersiz kalıyor.

Eğitim-Sen Ankara 5 No’lu Üniversiteler Şubesi Başkanı Özlem Ergüven Okay, gençlerin yaşadığı zorlukları şöyle anlatıyor: “Öğrencilerimiz full-time işçilik, part-time öğrencilik yapıyor. Bu da mesleki, akademik ve entelektüel gelişim için ne zaman ne de kaynak bırakıyor. Üniversite yılları, gençlerin kendilerini geliştirdiği, hayata hazırlandığı yıllar olmalı. Ancak bizde kahve içmek bile lüks; entelektüel gelişim araçları ise ne yazık ki seçkin bir azınlığın tekelinde.”

Kitap ve kurs ücretlerinde fahiş artışlar

Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR) Başkanı Hakan Tanıttıran, son üç yılda kitap fiyatlarının %290 oranında arttığını belirtiyor. Bu artış, özellikle dövize bağlı kağıt ve baskı maliyetlerinden kaynaklanıyor. Aynı dönemde, üniversite sınavlarına hazırlık için alınan TYT-AYT kurslarının ücretleri de katlandı. 2021’de 15-30 bin TL arasında olan kurslar, 2025 yılında 100 ila 200 bin TL’ye kadar yükseldi.

Fırsat eşitsizliği derinleşiyor

Veli-Der Genel Başkanı Ömer Yılmaz, sınav odaklı eğitim sisteminin özel kurslara olan ihtiyacı artırdığını ve bu durumun eğitimde fırsat eşitsizliğini daha da derinleştirdiğini ifade ediyor. Denetimsizlik nedeniyle bazı kursların fahiş fiyatlar talep ettiğini vurgulayan Yılmaz, pek çok ailenin çocuklarını hazırlık kurslarına gönderebilmek için borçlandığını söylüyor. Bu durumun sürdürülebilir olmadığını belirten Yılmaz, devlet destekli ücretsiz hazırlık programlarının yaygınlaştırılması ve okullardaki kursların niteliğinin artırılması gerektiğini dile getiriyor.