Türkiye’nin 2026 Faiz Ödemeleri Rekor Seviyede: Devletin Faiz Yükü 2,7 Trilyon TL’ye Ulaşıyor

Gelecek yıl bütçe tahminlerine göre, Türkiye’nin iç ve dış borçlarından kaynaklanan faiz yükü 2026 yılında 2,7 trilyon liraya ulaşacak. Bu da günde ortalama 7,5 milyar TL’lik faiz ödemesi anlamına geliyor. Kamu açıklarındaki yüksek seviye ve artan borçlanma maliyetleri nedeniyle, faiz ödemelerinin bütçe harcamaları içindeki payının yüzde 14,5’e çıkarak son 16 yılın en yüksek seviyesine ulaşması bekleniyor.

Kamu Açıklarının Faiz Yüküne Yansımaları

Son yıllarda artan kamu açıkları, Hazine’nin borçlanma ihtiyacını önemli ölçüde artırdı. Özellikle parasal sıkılaşma politikalarının uygulandığı dönemde yüksek faiz oranları, devletin faiz giderlerini hızlı şekilde yükseltti. Son beş yılda, COVID-19 pandemisi, büyük depremlerin maliyeti, seçim süreçlerindeki siyasi kararlar, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesiyle artan sosyal güvenlik yükü ve küresel ekonomik belirsizlikler, kamu açıklarının ve faiz yükünün büyümesinde etkili oldu. Naki Bakır’ın aktardığına göre, parasal sıkılaştırma programına rağmen kamu mali dengeleri henüz sürdürülebilir bir seviyeye oturtulamadı. Geçmiş borç yükü ve devam eden yüksek borçlanma ihtiyacı, faiz ödemelerinin artmaya devam edeceğine işaret ediyor.

Faiz Ödemeleri 3 Trilyona Ulaşıyor

TBMM’ye sunulan 2026 Merkezi Yönetim Bütçe Teklifi’ne göre, bu yıl toplam bütçe harcamalarının 14,7 trilyon TL’den yüzde 29 artışla 18,9 trilyon TL’ye çıkması bekleniyor. 2025 için 1,95 trilyon TL olarak tahmin edilen faiz ödemelerinin ise 2 trilyon 50 milyar TL’yi aşması beklenirken, 2026’da yüzde 33,6 artışla 2,74 trilyon TL’ye yükseleceği öngörülüyor. Orta Vadeli Program’da TÜFE bazlı enflasyon hedefi yüzde 16 iken, faiz giderlerindeki artış bunun oldukça üzerinde gerçekleşiyor. Enflasyondan arındırıldığında ise faiz ödemelerinde reel olarak yaklaşık yüzde 15 artış yaşanması bekleniyor. Ancak, borçlanma maliyetlerinde ve borç ihtiyacında olası yeni artışlar, faiz giderlerinin daha da yükselmesine neden olabilir.

Yüksek Açık, Ağır Borç Yükü ve Artan Maliyetler

Merkezi yönetim bütçesi, yılın ilk dokuz ayında 1,73 trilyon TL nakit açığı verdi. Bu açık ağırlıklı olarak iç borçlanma ile karşılandı; Hazine’nin net borçlanması toplamda 2,34 trilyon TL oldu. Net dış borç kullanımı 178 milyar TL, net iç borçlanma ise 2,16 trilyon TL düzeyinde gerçekleşti. Yüzde 16’lık enflasyon hedefi dikkate alındığında Hazine’nin halen yüksek maliyetle borçlandığı görülüyor. Kamu kesiminin fon talebinin yüksek olması, faiz oranlarını yukarı çekiyor. Kamu borçlanmasının özel sektör fonlarına erişimi zorlaştırması (“crowding-out” etkisi) yatırım harcamalarını kısıtlayarak ekonomik dengeleri ve gelir dağılımını olumsuz etkiliyor.

Faiz Ödemelerinin Bütçedeki Payı 16 Yılın Zirvesinde

Projeksiyonlara göre, devletin 2026’da yapacağı toplam faiz ödemeleri ayda ortalama 228,5 milyar TL, günde 7,5 milyar TL, saatte 313 milyon TL, dakikada 5,2 milyon TL ve saniyede yaklaşık 87 bin TL olacak. Faiz ödemeleri, bütçe harcamalarının yüzde 14,5’ini oluşturacak ve vergi gelirlerinin yüzde 19,9’unu tüketerek devletin her 100 TL vergi gelirinden yaklaşık 20 TL’sinin faiz ödemelerine gideceğini gösteriyor. Bu oran, son 16 yılın en yüksek seviyesine işaret ediyor. Daha önce en yüksek faiz/vergi oranı yüzde 22,9 ile 2010 yılında kaydedilmişti.

Borç Stoku Hızla Büyüyor

Merkezi yönetimin toplam borç stoku, 2023 Eylül sonu itibarıyla 13 trilyon TL’ye yaklaşırken, yılın ilk dokuz ayında yüzde 40 büyüyerek 3,7 trilyon TL net artış yaşandı. Borç stokunun 7,6 trilyon TL’si iç borçlardan, 5,4 trilyon TL’si ise dış borçlardan oluşuyor. Hazine, kamu açıklarını ağırlıklı olarak iç borçlanmayla finanse ediyor. Toplam borcun yüzde 53’ü dövize endeksli borçlardan oluşuyor.